Ông Phạm Tấn Đạo (chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh Sóc Trăng):

Trữ nước và tưới tiết kiệm sao cho hiệu quả?

Đối với tỉnh Sóc Trăng năm nay hạn mặn tương đối gay gắt, tuy nhiên tỉnh có cảnh báo trước. Địa phương đã ban hành nhiều kế hoạch và kịch bản để ứng phó tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn.

Trong thời gian vừa qua, tỉnh đã áp dụng mô hình tích trữ nước và mô hình tưới tiết kiệm để vận động người dân thực hiện và chống mặn trong thời gian diễn ra hạn mặn.

Mô hình trữ nước được thực hiện ở những vùng nhạy cảm xâm nhập mặn như vùng Long Phú - Tiếp Nhựt và vùng Kế Sách.

Còn đối với vùng cây ăn trái như Kế Sách thì nông dân áp dụng mô hình tưới tiết kiệm để vượt qua thời gian hạn hán. Công ty TNHH một thành viên thủy lợi miền Nam phối hợp với các tỉnh như Hậu Giang, Bạc Liêu điều hành công trình thủy lợi hợp lý để chúng ta cấp nước ngăn mặn có hiệu quả trên tuyến Quản Lộ - Phụng Hiệp trong thời gian sắp tới.

Ông Dương Tấn Hiển (phó chủ tịch UBND TP Cần Thơ):

Xây dựng các tuyến đê ngăn mặn, cổng hở điều tiết nguồn nước

TP Cần Thơ đã thực hiện nhiều giải pháp như quy hoạch tài nguyên nước, lập phương án khai thác, sử dụng, bảo vệ tài nguyên nước.

Điều tiết nước cho sản xuất, đầu tư nguồn lực, phát triển hạ tầng bảo đảm an ninh nguồn nước.

Tích nước, trữ nước, sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả đồng thời tăng cường hợp tác quốc tế để chia sẻ kinh nghiệm về quản lý an ninh nguồn nước.

Tuy nhiên, nên tập trung xây dựng các tuyến đê ngăn mặn, cổng hở điều tiết nguồn nước, nạo vét kênh rạch để tăng cường khả năng tích trữ nguồn nước đảm bảo phục vụ nhu cầu phát triển nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản.

Đồng thời phát triển hệ thống trữ nước quy mô vùng và phân tán để ứng phó với tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn vào mùa khô. Tiếp tục phối hợp với các quốc gia thành viên Ủy hội sông Mekong quốc tế nhằm thúc đẩy thực hiện hiệu quả Hiệp định Mekong trong quản lý, khai thác sử dụng nguồn tài nguyên nước sông Mekong bền vững.

Ông Lê Văn Sử (phó chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau):

Thay đổi nhận thức sử dụng nước

Giải pháp ưu tiên trước mắt của tỉnh Cà Mau là tập trung những vùng vừa khó khăn về nước ngầm vừa khó khăn trong vận chuyển bằng cách hỗ trợ cho người dân phương tiện, thiết bị trữ nước.

Còn đối với các hộ dân ở vùng có thể kéo dài hệ thống cấp nước thì khẩn cấp kéo hệ thống cung cấp để người dân vượt qua mùa khô hạn.

Tuy nhiên về lâu về dài phải tính căn cơ hơn vì khó khăn nước ngầm đã hiển hiện và tần suất hạn hán dự báo sẽ nhiều hơn.

Giải pháp trước tiên làm cho người dân thay đổi nhận thức, phải hiểu rằng nguồn nước không phải là vô hạn và phải biết sử dụng tiết kiệm, tích trữ nước. Thực tế ở những vùng thiếu nước hiện nay thì lại thừa nước vào mùa mưa.

Tìm kiếm các mô hình chuyển đổi sản xuất theo hướng sản xuất sử dụng ít nước hơn, sản xuất tích trữ lại nước nhiều hơn. Trồng lúa thì không có điều kiện trữ nước lại bằng nuôi cá, nếu như chúng ta chuyển sang nuôi cá sẽ trữ được nước.

Vì sao dân Trà Vinh ít thiệt hại bởi hạn mặn?

Nông dân Trà Vinh hồ hởi khoe việc sử dụng ứng dụng trên điện thoại để cập nhật nhanh tình trạng mặn thông qua hệ thống quan trắc, nhiều chuyên gia từ Israel chia sẻ mong muốn khảo sát và giải quyết hạn mặn ở ĐBSCL... là những câu chuyện thú vị gây chú ý ở hội thảo.

Hội thảo đã tổ chức một tọa đàm ngắn về câu chuyện chống hạn, mặn của Trà Vinh. Đây là tỉnh nằm trong phạm vi ảnh hưởng nặng nề bởi biến đổi khí hậu, nhất là tình trạng hạn hán, hạn mặn xâm nhập nội đồng vào mùa khô khiến nhiều diện tích sản xuất nông nghiệp của tỉnh bị thiếu nước tưới.

Nhiều chuyện thú vị về giải quyết hạn mặn

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Trà Vinh, đợt hạn mặn mùa khô 2019 - 2020 tỉnh này ước thiệt hại khoảng 1.000 tỉ đồng. Trong đó, cây lúa bị thiệt hại nặng nhất với 919 tỉ đồng. Bên cạnh đó, hàng chục ha hoa màu và hơn 271ha cây ăn trái trong tỉnh cũng bị thiệt hại trên 30% diện tích. Hạn hán, xâm nhập mặn mùa khô 2019 - 2020 làm hàng ngàn hộ dân nông thôn bị thiếu nước sinh hoạt.

Tuy nhiên đến mùa khô 2024, dù nằm giáp biển và chịu ảnh hưởng khá sớm, mặn trên các nhánh sông Hậu và sông Cổ Chiên tăng cao từ tháng 3 và kéo dài đến nay, nhưng điều khiến người dân tại nhiều địa phương ở miền Tây bất ngờ là mùa khô năm nay hầu hết diện tích cây trồng và vật nuôi tại tỉnh Trà Vinh vẫn được bảo vệ an toàn.

Ông Diệp Như Bình - chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh Trà Vinh - chia sẻ hiện nay hệ thống cống thủy lợi tại tỉnh này đang phát huy hiệu quả giải quyết hạn mặn cho hơn 23.000ha lúa đông xuân, chiếm 37% diện tích lúa đông xuân của toàn tỉnh.

"Bên cạnh đó còn là cách vận hành hợp lý các công trình và các phương án mà địa phương đưa ra như kế hoạch phòng chống hạn mặn, lịch xuống giống đồng bộ phù hợp đến từng khu vực cụ thể", ông Bình chia sẻ.

Anh Dương Văn Tâm - nông dân ở cù lao Long Trị, tỉnh Trà Vinh - cho biết độ mặn của nước vào mùa khô luôn là nỗi lo của nông dân. "Có thời gian tui phải đi nếm thử độ mặn để tự xem nước có đưa vào sản xuất được không. Sau này, nhờ có ứng dụng Rynan Mekong tải về trên điện thoại nên tui theo dõi nguồn nước khỏe re", anh Tâm kể về lý do mình vẫn thành công với vụ lúa đông xuân vừa qua.

Xây nhà máy khử mặn và tái chế nước thải

Kết nối trực tiếp đến hội thảo "Giải pháp về nguồn nước vùng ĐBSCL", ông Ronny - phó chủ tịch, chuyên gia nước, kỹ thuật trưởng, giám đốc phát triển Tập đoàn P2W từ Israel - đã giới thiệu về công nghệ khử mặn tiên tiến mà đất nước này đang sử dụng. Hiện tại, Israel đã xây dựng 5 nhà máy khử nước biển với tổng công suất 786 triệu m3 mỗi năm, tương đương khoảng 85% nhu cầu của đất nước.

Ông Ronny cho biết công nghệ khử mặn tiên tiến của Israel sử dụng các thiết bị tiết kiệm năng lượng và thu hồi năng lượng đặc biệt. "Với 2/3 diện tích là sa mạc, chúng tôi xử lý gần như toàn bộ nước thải và tái sử dụng cho mục đích công nghệ và tưới tiêu, thủy lợi. Bao gồm các phương án xử lý sinh học, vật lý, hóa học, điện... và các giải pháp xử lý tiên tiến khác có tỉ lệ thu hồi cao nhất", ông Ronny nói.

Chia sẻ thêm đến hội thảo, ông Palmach Zeenvy - chủ sở hữu Tập đoàn P2W - chia sẻ: "Chúng tôi khuyên các bạn nên xây dựng ngay các nhà máy khử mặn ở miền Nam Việt Nam và bổ sung khả năng tái chế nước thải để phục vụ nhu cầu nông nghiệp. Tôi sẵn sàng lập một phái đoàn có chuyên môn gồm các công ty tốt nhất Israel để đến đánh giá.

Chúng tôi có thể áp dụng bí quyết sâu rộng của Israel vào Việt Nam để giải quyết các vấn đề thiếu hụt nước uống, nước sinh hoạt cũng như nước cho tưới tiêu, sản xuất".