"40 năm sau Đổi mới, thế giới đang theo dõi câu chuyện của một Việt Nam đang bứt phá với những bước đi thần tốc để bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên hùng cường và thịnh vượng. Nói cách khác, Việt Nam đang là chất liệu rất giá trị cho báo chí nước ngoài khai thác", Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng chia sẻ với Tuổi Trẻ nhân dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2-9.

Trung tâm của dòng chảy thông tin

* Thưa thứ trưởng, việc ngày càng có nhiều cơ quan báo chí quốc tế lựa chọn đặt văn phòng thường trú cho thấy điều gì về vị trí và sức hấp dẫn của Việt Nam trên trường quốc tế?

- Hiện có gần 30 văn phòng các hãng thông tấn và cơ quan báo chí nước ngoài thường trú tại Việt Nam đến từ 12 quốc gia và vùng lãnh thổ, với hơn 40 phóng viên nước ngoài và gần 50 trợ lý báo chí, trong đó có thể kể đến một số tên tuổi nổi tiếng, uy tín và có độ phủ sóng cao như AFP (Pháp), AP (Mỹ), Reuters (Anh), Tân Hoa xã (Trung Quốc), NHK (Nhật Bản), Yonhap News (Hàn Quốc).

Những năm gần đây, số lượng văn phòng thường trú ở Việt Nam của báo chí nước ngoài ngày càng tăng, cho thấy dư luận quốc tế ngày càng quan tâm tới Việt Nam.

Hay nói cách khác, sức hấp dẫn truyền thông của Việt Nam đang tăng lên. Sự quan tâm đó cũng phần nào phản ánh hình ảnh của Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế, và rộng hơn là vị thế của đất nước ở khu vực và trên thế giới.

Tôi nhớ lại làn sóng báo chí nước ngoài vào Việt Nam thời kỳ chúng ta bắt đầu công cuộc đổi mới, nhất là sau khi phá bỏ được bao vây cấm vận. Đỉnh cao có lúc có tới gần 40 văn phòng báo chí nước ngoài với những tên tuổi lớn, những cây đại thụ như George Esper của AP, David Lamb của Los Angeles Times, Murray Hiebert của FEER.

Việt Nam đã và đang ở vị trí trung tâm của dòng chảy thông tin với rất nhiều câu chuyện và chủ đề công chúng quan tâm.

Trong suốt 3 thập niên từ 1945 - 1975, báo chí quốc tế đã kể câu chuyện về Việt Nam anh dũng, kiên cường đấu tranh giành quyền được mưu cầu hạnh phúc, để khát vọng tự do, độc lập thành hiện thực.

Nhìn lại nửa thế kỷ qua, tâm điểm là câu chuyện về Việt Nam mang trên mình biết bao vết thương chiến tranh, kiên trì hàn gắn và hóa giải khác biệt, tiến hành Đổi mới toàn diện, từng bước hội nhập quốc tế, trở thành bạn và đối tác tin cậy, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, đóng góp vào hòa bình, hợp tác và phát triển của thế giới.

40 năm sau Đổi mới, thế giới đang theo dõi câu chuyện của một Việt Nam đang bứt phá với những bước đi thần tốc để bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên hùng cường và thịnh vượng. Nói cách khác, Việt Nam đang là chất liệu rất giá trị cho báo chí nước ngoài khai thác.

Sự gia tăng hiện diện của báo chí nước ngoài tại Việt Nam còn là do những chính sách cởi mở của ta, thực hiện cam kết tạo điều kiện thuận lợi cho báo chí tác nghiệp trên tinh thần coi báo chí quốc tế là cầu nối quan trọng đưa Việt Nam ra thế giới.

Nhiều cơ quan đã duy trì phóng viên thường trú tại Việt Nam hàng chục năm. Báo chí đến từ các quốc gia rất xa xôi cũng mở văn phòng với mong muốn tiếp cận thông tin, hình ảnh thực tế tại Việt Nam.

Gần đây, Financial Times (Anh, tờ báo chuyên về kinh tế) sau thời gian tạm dừng ở Việt Nam đã quay trở lại mở văn phòng cũng là minh chứng cho sức hấp dẫn của đất nước.

* Theo bà, báo chí nước ngoài có vai trò ra sao trong việc truyền tải thông tin giới thiệu hình ảnh đất nước, con người và sự phát triển của Việt Nam ra thế giới?

- Khi nói về vai trò của báo chí người ta thường nói đến khái niệm "quyền lực thứ tư", thể hiện vai trò đóng góp của báo chí trong việc cung cấp thông tin nhanh chóng, tạo diễn đàn trao đổi đa chiều, phản ánh dư luận xã hội. Tôi cho rằng báo chí nước ngoài không nằm ngoài những vai trò chung đó. Ở đây tôi muốn nói đến báo chí chân chính, không phải những tiếng nói lạc lõng, với định kiến xấu.

Ở đầu ra, báo chí nước ngoài là kênh thông tin khách quan về Việt Nam. Với cách tiếp cận độc lập, báo chí nước ngoài góp phần mang đến công chúng thế giới bức tranh toàn diện về Việt Nam khi khai thác nhiều góc độ của vấn đề.

Các sự kiện ở Việt Nam được đồng loạt đăng tải trên các đài phát thanh, truyền hình, hàng nghìn tờ báo và trang điện tử, các trang mạng xã hội của báo chí nước ngoài đã giúp tiếp cận hàng tỉ người dân trên toàn cầu với đa dạng ngôn ngữ, nhiều câu chuyện.

Qua đó báo chí quốc tế đã trở thành cầu nối hiệu quả, giúp quảng bá Việt Nam ra thế giới. Chúng ta tích cực chủ động để kể những câu chuyện hay về Việt Nam nhưng cũng cần kênh thông tin nước ngoài, có tiếng nói khách quan để lan tỏa mạnh mẽ và hiệu quả hơn.

Ở đầu vào, báo chí nước ngoài góp phần giúp Việt Nam nhận diện rõ hơn những thách thức và cơ hội trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước.

Nhiều tờ báo chuyên sâu của nước ngoài cung cấp những góc nhìn, đánh giá đa dạng để chúng ta có thể nắm bắt, nghiên cứu dư luận và quan tâm của cộng đồng quốc tế, chắt lọc để tham mưu điều chỉnh phù hợp.

Những phân tích chuyên sâu về phát triển bền vững, biến đổi khí hậu hay khó khăn trong quá trình hội nhập giúp Việt Nam bổ sung thông tin, rút kinh nghiệm và kịp thời điều chỉnh, thích ứng.

Cởi mở với cả những vấn đề nhạy cảm

* Đâu là cách thức hay biện pháp để báo chí quốc tế truyền tải thông tin chính xác, khách quan và phù hợp với lợi ích quốc gia, dân tộc của Việt Nam?

- Thứ nhất, luôn chủ động trong việc cung cấp thông tin. Bộ Ngoại giao hằng ngày gửi tin, tổ chức các cuộc họp báo thường kỳ, thường xuyên gặp gỡ phóng viên nước ngoài. Chúng tôi không chờ đợi phóng viên tìm đến mà chủ động thông tin về các sự kiện lớn, các chính sách quan trọng của Đảng và Nhà nước.

Nhiều sự kiện trọng đại như kỷ niệm Ngày thống nhất đất nước, Đại hội Đảng toàn quốc đều mời phóng viên quốc tế trực tiếp tác nghiệp.

Thứ hai, chân thành và cởi mở, kể cả những vấn đề nhạy cảm ta cũng không né tránh, sẵn sàng trao đổi với phóng viên, thẳng thắn đấu tranh với những quan điểm sai lệch. Bộ Ngoại giao, Bộ Công an và các cơ quan liên quan tổ chức cho phóng viên đi thăm trại giam, hay trước đây đến các "điểm nóng" như Tây Nguyên, Thái Bình.

Thứ ba, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho phóng viên quốc tế tác nghiệp. Nhiều chuyến đi thực tế về địa phương giúp phóng viên quốc tế có cái nhìn chân thực và sâu sắc, đưa tin chính xác và sống động hơn. Một số thủ tục hành chính tạo điều kiện cho phóng viên gần đây cũng đã được cắt giảm.

Thứ tư, tăng cường sự chuyên nghiệp trong công tác thông tin đối ngoại. Với phương châm "Cần nói những điều người ta muốn nghe chứ không chỉ những điều mình muốn nói", thông tin được Bộ Ngoại giao đổi mới về cả hình thức và nội dung, đồng thời thông tin được đưa chính xác, kịp thời phản bác lại những thông tin trái chiều sai lệch, bảo đảm hình ảnh, lợi ích quốc gia.

Tuấn Jeon với 1.000 bài báo về Việt Nam

Tuấn Jeon, tên thật là Jeon Hyong Jun, từng được trao Giải thưởng toàn quốc về Thông tin đối ngoại của Ban Tuyên giáo Trung ương, nhờ những nỗ lực chia sẻ thông tin hỗ trợ cộng đồng người Việt tại Hàn trong đại dịch COVID-19.

Anh bén duyên với tiếng Việt từ thời phổ thông và trở thành phóng viên thường trú của báo Kinh Tế Aju (Hàn Quốc) tại Việt Nam khi đến đất nước hình chữ S để học thạc sĩ. Trong 2 năm đảm nhận vị trí này, anh đã viết khoảng 1.000 bài báo về Việt Nam, với nhiều đề tài từ kinh tế, văn hóa đến quan hệ song phương.

"Độc giả Hàn Quốc, đặc biệt là những người đang sinh sống và làm việc tại Việt Nam, luôn quan tâm đến những câu chuyện gần gũi, phản ánh chân thực cuộc sống nơi đây. Các bài viết về đời sống, văn hóa, những góc nhìn mà chỉ người sống lâu tại Việt Nam mới thấy được, thường nhận được nhiều phản hồi tích cực", anh chia sẻ với Tuổi Trẻ.

Nhiều năm gắn bó với mảnh đất hình chữ S, Tuấn Jeon ấn tượng với sự chủ động của Việt Nam trong các vấn đề toàn cầu như ô nhiễm môi trường, "thậm chí còn chủ động hơn một số nước phát triển".

Tinh thần, tình cảm của người Việt Nam cũng là điều để lại nhiều xúc cảm với phóng viên người Hàn Quốc này. Anh vẫn nhớ lễ diễu binh 30-4 tại TP.HCM, khi hàng vạn người xuống đường từ sáng sớm, kiên trì dưới nắng nóng để theo dõi sự kiện.

Với anh, đó là minh chứng sống động cho lòng yêu nước và tinh thần đoàn kết của người Việt. Tác nghiệp ở xa quê hương, Tuấn Jeon cũng luôn nhận được sự hỗ trợ từ chính mạng lưới những nhà báo, phóng viên người Việt mà anh từng làm việc cùng.

Qua quá trình đưa tin, anh nhận thấy hợp tác Việt - Hàn đang mở rộng theo hai chiều. Không chỉ người Hàn sang Việt Nam, mà giờ đây nhiều doanh nghiệp, tổ chức, cơ quan Việt Nam cũng chủ động triển khai dự án tại Hàn.

Hai cộng đồng người Hàn và người Việt tại mỗi nước cũng ngày càng lớn mạnh, cho thấy sự hợp tác đang ngày càng mở rộng và hơn bao giờ hết, sự tin tưởng và thấu hiểu giữa nhân dân hai nước trở thành yếu tố then chốt.

"Việt Nam đang vươn lên trở thành một trung tâm kết nối quan trọng trong khu vực và trên thế giới. Hàn Quốc cũng từng đảm nhiệm vai trò tương tự, là cầu nối giữa các nền kinh tế, văn hóa và con người. Tôi hy vọng trong tương lai, hai nước sẽ cùng phát huy vai trò này để thúc đẩy kết nối và hợp tác quốc tế", anh bày tỏ.

Việt Nam năng động, đổi mới và hấp dẫn ở WEF Đại Liên

Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) Đại Liên 2024 sẽ là cơ hội để Việt Nam truyền tải thông điệp mạnh mẽ về Việt Nam năng động, đổi mới và là điểm đến hấp dẫn cho các tập đoàn toàn cầu.