Theo nhiều hộ kinh doanh, mức doanh thu chịu thuế từ trên 200 triệu đồng/năm hoàn toàn không phù hợp do chi phí đầu vào tăng mạnh, chưa kể nhiều ngành nghề kinh doanh có tính đặc thù nên doanh thu và lợi nhuận "không giống ai". Do đó, nhiều ý kiến cho rằng ngành thuế cần xem xét nâng ngưỡng chịu thuế hoặc xem xét thêm yếu tố lợi nhuận để đưa ra mức áp thuế phù hợp và công bằng hơn.

Bán vài bó hoa, vài chục tờ vé số... có thể phải nộp thuế

Trao đổi với chúng tôi, anh Phương Nam - kinh doanh phụ liệu hoa tại phường Hạnh Thông (TP.HCM, quận Gò Vấp cũ) - cho rằng ngưỡng doanh thu 200 triệu đồng/năm quá thấp so với chi phí mà nhiều hộ kinh doanh phải gánh, đặc biệt với những ngành có sức mua theo ngày cao.

Theo anh Nam, ngay cả những nghề tưởng chừng doanh thu thấp như bán vé số cũng dễ dàng vượt mốc này. Một người bán vé số phải bán trung bình 70 - 80 tờ/ngày mới có thể thu về khoản chênh lệch khoảng 70.000 đồng, mức đủ cho chi tiêu tối thiểu. Nhưng chỉ cần bán ở mức tối thiểu ấy, doanh thu cả năm đã vượt 200 triệu đồng.

Tương tự, chỉ cần bán một bó hoa sinh nhật khoảng 500.000 đồng/bó, doanh thu một ngày đã có thể đạt 1 triệu đồng. "Nếu tính đúng doanh thu, ngay cả người bán nhỏ ở vùng sâu vùng xa cũng vẫn có thể dễ vượt mức 200 triệu đồng không quá khó khăn, chứ không chỉ người kinh doanh ở thành phố", anh Nam nói.

Trong khi đó, theo anh Nam, biên lợi nhuận trong ngành phụ liệu hoa cực kỳ thấp. Có sản phẩm nhập 800.000 đồng nhưng chỉ bán ra 820.000 đồng, lời khoảng 20.000 đồng, tương đương 2 - 2,5%. 

Do đó, để duy trì hoạt động, anh Nam buộc phải tự làm mọi khâu từ nhập hàng, bán hàng, kiểm kho đến giao dịch.

"Thuê người là đi bán muối luôn" - anh Nam nói và cho rằng những hộ vừa thuê mặt bằng vừa thuê thêm nhân công gần như không thể trụ nổi. Theo một số hộ kinh doanh, mức lời 10% chỉ xuất hiện ở các cửa hàng tạp hóa lẻ nhưng sản lượng bán ra rất chậm. Nếu muốn bán được số lượng lớn, hộ kinh doanh phải giảm biên lợi nhuận xuống chỉ còn vài phần trăm, thấp nhất có thể để cạnh tranh và lấy số lượng bù lợi nhuận.

"Mức 200 triệu đồng/năm không sát với biến động vật giá. Một bát phở từ 30.000 đồng nay đã tăng lên 40.000 - 50.000 đồng, nguyên liệu đầu vào đều tăng, doanh thu tự nhiên phải tăng theo" - chủ một hộ kinh doanh nói và cho biết việc chuyển sang hình thức kê khai làm phát sinh thêm nhiều chi phí mới, đặc biệt là yêu cầu xuất hóa đơn VAT cho hàng mua vào.

Trước đây, hộ kinh doanh có thể không xuất hoặc không nhận hóa đơn VAT, nhưng khi kê khai, toàn bộ chi phí đầu vào đều tăng thêm từ 8 - 10%. Do đó nếu doanh thu một cửa hàng theo hình thức khoán chỉ khoảng 180 - 190 triệu đồng/năm, khi chuyển sang kê khai, chỉ cần cộng thêm phần chi phí đầu vào có VAT, doanh thu thực tế sau điều chỉnh có thể dễ dàng vượt ngưỡng 200 triệu đồng.

"Doanh nghiệp bán hàng vẫn có lời vì được khấu trừ thuế đầu vào, còn hộ kinh doanh bị thiệt vì toàn bộ thuế đều tính thẳng vào chi phí" - vị này phân tích và cho rằng sự chênh lệch này khiến doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh rõ rệt, trong khi mô hình hộ kinh doanh ngày càng khó duy trì.

Doanh thu cao không đồng nghĩa lợi nhuận tốt

Bày tỏ lo lắng với chúng tôi về ngưỡng doanh thu từ 200 triệu đồng/năm trở lên dự kiến sẽ phải nộp thuế theo phương pháp kê khai, chị Đặng Thị Hồng Khánh, hộ kinh doanh cà phê Cao Đạt tại Linh Xuân (phường Thủ Đức, TP.HCM) cho rằng mức này là quá thấp bởi doanh thu 600.000 đồng/ngày chỉ là tiền thu về, hoàn toàn chưa phản ánh chi phí chứ chưa nói đến lợi nhuận.

Theo chị Khánh, nếu thuê mặt bằng, mức rẻ nhất cũng khoảng 200.000 đồng/ngày. Thuê thêm một lao động làm 8 tiếng với mức khoảng 20.000 đồng/giờ, chi phí nhân công đã 160.000 đồng/ngày. Như vậy tổng chi phí lên đến khoảng 360.000 đồng, chưa kể chi phí khác như điện, nước... và đặc biệt là sản phẩm. Với giá cà phê tăng cao thời gian gần đây, chi phí đầu vào bị đội lên rất nhiều. Tính ra, doanh thu 550.000 - 600.000 đồng/ngày vẫn chưa đủ trả chi phí nhưng lại rơi vào ngưỡng phải chịu thuế là rất vô lý

"Chính sách thuế muốn hiệu quả phải phản ánh đúng khả năng sinh lời, thay vì áp dụng máy móc theo tổng số tiền thu vào. 

Người kinh doanh sẵn sàng đóng góp cho ngân sách và ủng hộ sự minh bạch, nhưng việc chuyển sang thuế kê khai khiến nhiều hộ kinh doanh như tôi khá lo lắng, nhất là khi chưa có hướng dẫn chi tiết về sử dụng hóa đơn, ghi chép và phần mềm kê khai", chị Khánh nói.

Bà Nguyễn Thị Vân, chủ cửa hàng tạp hóa Đình Vân (phường Bình Qưới, TP.HCM), cho biết với doanh thu 200 triệu đồng/năm, tính ra mỗi ngày chỉ cần đạt doanh thu hơn 550.000 đồng. Với mức này, nhiều cửa hàng tạp hóa chỉ cần bán 1,5 thùng bia là đủ, thậm chí nhiều loại bia giá trị cao chỉ cần 1 thùng. Mà khi bán một thùng bia, cửa hàng tạp hóa chỉ lời khoảng 10.000 - 20.000 đồng, thậm chí có khi thấp hơn.

"Với mức lợi nhuận khá ít ỏi như trên, thậm chí trừ mặt bằng, chi phí nhân viên... có khi chả còn được mấy đồng, rất khó khăn. Do đó ngành thuế cần xem xét nâng mức doanh thu chịu thuế để chia sẻ với những người kinh doanh nhỏ lẻ", bà Vân nói.

Ngoài kinh doanh hàng thực phẩm tại khu vực chợ như Bến Thành (TP.HCM), ông Nguyễn Minh Hiền cho biết có bỏ sỉ đến các hàng quán nên doanh thu của ông lên đến 1,5 - 2 tỉ đồng/năm. Tuy vậy, giá hàng hóa nhập vào tăng nhưng giá bán ra không tăng theo kịp, dẫn đến lợi nhuận teo tóp dần.

Do đó, việc mức áp thuế quá cao hoặc ngưỡng doanh thu bị áp thuế là 200 triệu đồng/năm sẽ gây khó cho nhiều hộ kinh doanh. Nhiều ý kiến cho rằng ngoài doanh thu, ngành thuế có thể xem xét thêm yếu tố lợi nhuận để đưa ra ngưỡng phải chịu thuế, mức thuế phải đóng hợp lý và hài hòa hơn, cũng như
đảm bảo công bằng cho các hộ kinh doanh, ngành nghề kinh doanh có tỉ suất lợi nhuận rất khác nhau.

Ngưỡng doanh thu chịu thuế quá thấp!

Chỉ còn chưa đầy ba tháng nữa là chính thức xóa thuế khoán, nhưng ngưỡng doanh thu nào mà các hộ kinh doanh bắt buộc phải chịu thuế vẫn còn là vấn đề gây tranh cãi.