Nhiều hộ kinh doanh còn bỡ ngỡ và lo lắng

Hôm nay, 17-11, Thuế cơ sở 14 (thuộc Thuế TP.HCM) đã tổ chức Hội nghị triển khai "60 ngày cao điểm chuyển đổi mô hình từ thuế khoán sang kê khai đối với hộ kinh doanh" cho hơn 400 hộ, cá nhân kinh doanh trên địa bàn.

Từ ngày 17-11 đến 27-11, dự kiến tổ chức 16 buổi hội nghị. Thuế cơ sở 14 (thuộc địa bàn quận Bình Thạnh trước đây) sẽ mời hơn 9.000 hộ và cá nhân kinh doanh tham dự tập huấn.

Nội dung gồm phổ biến các thay đổi trong mô hình quản lý thuế áp dụng từ ngày 1-1-2026 và hướng dẫn hồ sơ, thủ tục chuyển đổi từ hộ khoán sang hộ kê khai đúng thời hạn.

Phát biểu tại hội nghị, ông Hoàng Thanh Nhất, Trưởng Thuế cơ sở 14, cho biết từ năm 2026 các hộ và cá nhân kinh doanh sẽ chuyển từ nộp thuế khoán sang nộp thuế theo phương thức kê khai theo doanh thu thực tế, giúp phản ánh đúng hoạt động kinh doanh.

Cùng với sự chuyển đổi này, ngành thuế đã triển khai rộng rãi hóa đơn điện tử, nhất là hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, phù hợp với nhiều ngành nghề như quán ăn, cửa hàng tạp hóa, siêu thị mini, quán cà phê và dịch vụ.

Giải pháp này giúp hộ kinh doanh xuất hóa đơn ngay tại thời điểm bán hàng, tiết kiệm chi phí và thời gian. Ứng dụng eTax Mobile cũng hỗ trợ kê khai, nộp thuế điện tử mọi lúc, mọi nơi bằng điện thoại hoặc máy tính.

Ông Nhất nhấn mạnh Thuế cơ sở 14 hiểu rằng giai đoạn đầu có thể khiến hộ kinh doanh bỡ ngỡ, nhưng cơ quan thuế và các đơn vị phối hợp sẽ đồng hành trong suốt quá trình chuyển đổi.

Các công chức quản lý thuế sẽ hỗ trợ từ cài đặt phần mềm, lập hóa đơn điện tử đến kê khai doanh thu và thực hiện nghĩa vụ thuế.

Theo ông, quy định mới nhằm bảo đảm công bằng, phù hợp với bối cảnh hiện nay và xu hướng chuyển đổi số. Ông mong hộ kinh doanh phối hợp cùng cơ quan thuế.

Hàng tồn kho không có hóa đơn, xử lý ra sao?

Tại hội nghị, nhiều hộ kinh doanh nêu vướng mắc liên quan việc xử lý hàng tồn kho không có hóa đơn khi hộ khoán chuyển sang kê khai từ năm 2026.

Chị Mai Thị Thu Hằng, kinh doanh giày dép trên đường Nơ Trang Long, phường Bình Lợi Trung, TP.HCM, cho biết thời điểm chuyển đổi đã cận kề nên chị rất lo khi đang giữ lượng hàng tồn lớn.

Chị Hằng nói số hàng này không có hóa đơn đầu vào nên không thể xuất hóa đơn đầu ra. Nếu chậm xử lý, doanh thu năm nay có thể không đạt 100 triệu đồng. Chị mong có phương án xử lý để hộ kinh doanh có thể xuất hóa đơn và bán hàng, bảo đảm hoạt động.

Một hộ kinh doanh khác cũng băn khoăn vì đến nay chưa có hướng dẫn cụ thể về hàng tồn kho, trong khi từ tháng 1-2026 tất cả sẽ phải chuyển sang kê khai thuế. Hộ này đề xuất xem xét cho gia hạn thêm 6 tháng đến 1 năm để xử lý lượng hàng tồn.

Trả lời, đại diện Thuế cơ sở 14 khẳng định sẽ không còn thuế khoán. Nghị quyết số 198 ngày 17-5-2025 của Quốc hội đã xóa bỏ hoàn toàn chế độ thuế khoán đối với hộ và cá nhân kinh doanh. Tất cả phải tính thuế theo phương pháp kê khai, không phụ thuộc doanh thu. Do vậy, các hộ cần chủ động chuyển đổi ngay từ bây giờ.

Với vướng mắc về xử lý hàng tồn kho của hộ khoán không có hóa đơn, chứng từ, Thuế cơ sở 14 ghi nhận khó khăn của hộ kinh doanh và đã báo cáo cơ quan thuế cấp trên để tìm hướng tháo gỡ.

Một trường hợp khác có doanh thu trên 3 tỉ đồng/năm đã chuyển sang doanh nghiệp nhỏ và vừa. Doanh nghiệp này thắc mắc khi nhận hóa đơn đầu vào từ hộ kinh doanh không thể hiện thuế suất thì khi xuất hóa đơn đầu ra phải ghi thuế suất ra sao và liệu những hóa đơn không ghi thuế suất có được kê khai khấu trừ thuế hay không.

Đại diện Thuế cơ sở 14 cho biết trong trường hợp này doanh nghiệp chỉ nhận được hóa đơn bán hàng, không phải hóa đơn giá trị gia tăng. Theo quy định hiện hành, hóa đơn này được tính vào chi phí nhưng không được khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào.

Ghi nhận của Tuổi Trẻ Online cho thấy nhiều hộ kinh doanh còn bỡ ngỡ vì đã quen với thuế khoán, đặc biệt là các hộ cho thuê nhà hoặc thuê rồi cho thuê lại, chưa biết cách nộp thuế và thời hạn kê khai theo phương thức mới.

Tại hội nghị, đại diện Thuế cơ sở 14 đã giải đáp phần lớn câu hỏi của các hộ kinh doanh. Một số vấn đề khác sẽ được cơ quan thuế ghi nhận, báo cáo cấp thẩm quyền và thông tin lại cho người nộp thuế khi có hướng dẫn chính thức.

Bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh được lợi gì?

Chủ trương bỏ thuế khoán không nhằm để tăng thu ngân sách mà nhằm tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của chính các hộ kinh doanh, bảo đảm sự công bằng và minh bạch cho hoạt động kinh tế.