Bộ Tài chính đang lấy ý kiến dự thảo lần 2 nghị định về khai, tính và nộp thuế, sử dụng hóa đơn điện tử (HĐĐT) của hộ kinh doanh. Theo quy định, hộ kinh doanh sẽ phải nộp thuế giá trị gia tăng (VAT) và thuế thu nhập cá nhân (TNCN).

Doanh thu trên 500 triệu đồng mới phải nộp thuế

Đối với thuế VAT, dự thảo nghị định nêu rõ hộ có doanh thu từ 500 triệu đồng trở xuống không phải chịu thuế VAT. Hộ có doanh thu trên 500 triệu đồng nộp thuế theo tỉ lệ nhân (x) với doanh thu tùy theo lĩnh vực ngành nghề. Như với phân phối hàng hóa là 1%, dịch vụ là 5%...

Với thuế TNCN, hộ có doanh thu từ 500 triệu đồng trở xuống không phải nộp thuế. Nếu doanh thu năm trên mức này, thuế TNCN được xác định theo thu nhập tính thuế (doanh thu trừ chi phí hợp lệ) nhân (x) với thuế suất 15%, 17% hoặc 20% tùy theo mức doanh thu.

Nhóm có doanh thu trên 500 triệu đến 3 tỉ đồng được lựa chọn nộp thuế theo thu nhập tính thuế hoặc theo tỉ lệ phần trăm trên phần doanh thu vượt 500 triệu đồng, với mức 0,5%; 1%; 1,5%; 2% hoặc 5% tùy ngành nghề.

Riêng hoạt động cho thuê bất động sản (trừ lưu trú) áp dụng thuế suất 5% trên phần doanh thu vượt 500 triệu đồng, không áp dụng phương pháp tính thuế theo thu nhập.

Với hộ có doanh thu năm trên 500 triệu đến 3 tỉ đồng đang áp dụng phương pháp tính thuế TNCN theo tỉ lệ phần trăm trên doanh thu, nếu trong hai năm liên tục có doanh thu thực tế trên 3 tỉ đồng, từ năm tiếp theo phải chuyển sang phương pháp tính thuế TNCN trên thu nhập tính thuế (doanh thu trừ chi phí) nhân (x) thuế suất 15%, 17% hay 20% tùy theo doanh thu thực tế.

Doanh thu làm căn cứ tính thuế là toàn bộ tiền bán hàng, cung cấp dịch vụ mà hộ được hưởng, không phân biệt đã thu hay chưa thu được tiền và không bao gồm thuế VAT. Chi phí được trừ, theo đề xuất của Bộ Tài chính, là các chi phí thực tế phát sinh liên quan trực tiếp đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, có đủ hóa đơn, chứng từ hợp pháp và thanh toán không dùng tiền mặt đối với khoản chi từ 5 triệu đồng trở lên.

Như vậy, các chi phí có thể được khấu trừ là chi phí nguyên vật liệu, nhiên liệu, năng lượng, hàng hóa sử dụng vào sản xuất kinh doanh; chi phí tiền lương, tiền công, các khoản phụ cấp, bảo hiểm bắt buộc và các khoản chi cho người lao động có đóng bảo hiểm bắt buộc; tiền điện - nước, điện thoại, Internet, vận chuyển, tiền lãi vay...

Trường hợp hộ có doanh thu năm trên 500 triệu đến 3 tỉ đồng chọn phương pháp tính thuế theo thu nhập (doanh thu trừ chi phí) nhưng có những khoản chi không đủ điều kiện được trừ sẽ được chuyển sang nộp thuế theo tỉ lệ phần trăm trên doanh thu tính thuế...

Doanh thu năm dưới 1 tỉ đồng không phải sử dụng hóa đơn

Cũng theo dự thảo nghị định, hộ có doanh thu hằng năm từ 1 tỉ đồng trở lên phải áp dụng HĐĐT có mã của cơ quan thuế, HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối dữ liệu với cơ quan thuế. 

Nếu có nhiều địa điểm kinh doanh, sẽ phải sử dụng mã số thuế của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh cho tất cả các cửa hàng và phải ghi rõ địa chỉ của từng địa điểm kinh doanh trên hóa đơn.

Để hỗ trợ hộ kinh doanh áp dụng thuế kê khai và lớn lên thành doanh nghiệp, ông Đặng Ngọc Minh - Phó cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính) - cho biết ngành thuế đang triển khai mạnh mẽ các giải pháp công nghệ giúp hộ tự khai, tự tính, tự nộp thông qua eTax mobile, cổng thông tin điện tử...

Tổng số hộ kinh doanh hoạt động ổn định là 2,5 triệu hộ. Với ngưỡng doanh thu không thuộc đối tượng nộp thuế mà Quốc hội vừa thông qua là 500 triệu đồng/năm, chỉ có khoảng 10%, tức là hơn 250.000 hộ kinh doanh phải nộp thuế thu nhập.

Theo ông Minh, về cơ chế sổ sách kế toán với hộ có doanh thu dưới 500 triệu đồng/năm, hộ tự xác định và một năm chỉ kê khai với cơ quan thuế một lần vào ngày 31-1 năm sau về việc mình có doanh thu dưới ngưỡng 500 triệu đồng hay không. Cơ quan thuế sẽ có những thông tin chia sẻ với người nộp thuế.

"Vì cơ quan thuế có dữ liệu từ ngân hàng, qua sàn thương mại điện tử, HĐĐT... để có gợi ý gửi đến người nộp thuế. Còn hộ kinh doanh có doanh thu 500 triệu đến 1 tỉ đồng chưa phải sử dụng HĐĐT. Kê khai thuế giản đơn", ông Minh cho hay.

Cũng theo ông Minh, Bộ Tài chính sẽ sửa thông tư 88 về kê khai thuế, số sách kế toán, sử dụng hóa đơn cho hộ kinh doanh theo hướng đơn giản. Nếu hộ nào có đủ điều kiện về công nghệ thông tin, có nhu cầu sử dụng HĐĐT, cơ quan thuế tạo điều kiện sử dụng. Ước tính cả nước có khoảng 180.000 hộ có doanh thu 500 triệu đến 1 tỉ đồng/năm sẽ thực hiện chế độ kế toán rất đơn giản.

"Cơ quan thuế sẽ hỗ trợ kê khai qua eTax moblie. Với nhóm hộ có doanh thu từ 1 - 3 tỉ đồng, việc kê khai cũng rất đơn giản và áp dụng HĐĐT. Doanh thu năm trên 3 tỉ đồng, hộ mới kê khai theo doanh thu - chi phí và áp dụng chế độ kế toán đơn giản như doanh nghiệp vừa và nhỏ", ông Minh cho biết thêm.

Những điểm mới cần lưu ý về ngưỡng, cách tính thuế thu nhập cá nhân với hộ kinh doanh

Đại biểu Phạm Thị Hồng Yến nêu rõ việc nâng ngưỡng doanh thu không chịu thuế thu nhập cá nhân lên 500 triệu đồng sẽ giảm gánh nặng thuế với hộ kinh doanh.