Đặc biệt trong bối cảnh người kinh doanh đang gặp rất nhiều khó khăn và cần hỗ trợ thúc đẩy lên doanh nghiệp.

Chiều 19-11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi) và dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi). Hầu hết các ý kiến cho rằng việc áp dụng ngưỡng doanh thu chịu thuế đưa ra trong dự thảo luật là chưa phù hợp, cần phải được nâng lên mức cao hơn nhiều nhằm đảm bảo công bằng với các đối tượng nộp thuế khác.

Thu nhập từ 1,3 triệu đồng/tháng đã phải nộp thuế?

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) lấy ví dụ với một hộ kinh doanh bán sữa có giá nhập về là 900.000 đồng/hộp và bán ra với giá 1 triệu đồng/hộp, tức là mỗi hộp thu về 100.000 đồng. Như vậy, hộ kinh doanh này phải bán 200 hộp mới có mức doanh thu 200 triệu đồng, và thu nhập thực tế có được chỉ là 20 triệu đồng là đã bị áp thuế.

Theo ông Cường, việc áp thuế như vậy là không hợp lý, khi mức giảm trừ gia cảnh cho một cá nhân làm công ăn lương hiện nay đã là 186 triệu đồng/người/năm và có thể lên tới 260 triệu đồng nếu có thêm người phụ thuộc. 

Nếu so sánh với người bán sữa, mức doanh thu của người kinh doanh phải lên tới 2,6 tỉ đồng và thu nhập có được là 260 triệu - tương đương với ngưỡng chịu thuế của người làm công ăn lương.

Vì vậy, ông Cường cho rằng cần phải thay đổi mức xác định khởi điểm nộp thuế thu nhập cá nhân với người kinh doanh. Trong đó, với những người bán hàng, mức khởi điểm tối thiểu phải là 1,5 tỉ đồng, tức là mức chênh lệch khoảng 2% mới có được thu nhập là trên 260 triệu. 

Với người làm dịch vụ mà không phải bỏ chi phí như thầu, hay không bao gồm vật liệu, ít nhất là 500 triệu đồng. Với nhóm sản xuất kinh doanh, mức khởi điểm phải từ 1 tỉ đồng trở lên.

Đại biểu Trần Văn Lâm (Bắc Ninh) cũng cho rằng với người kinh doanh nhỏ, lợi tức kinh doanh còn phụ thuộc nhiều yếu tố, được xác định sau khi trừ đi chi phí. 

Đặc biệt, khi thực hiện chủ trương xóa bỏ thuế khoán, hàng triệu hộ kinh doanh sẽ chuyển từ nộp thuế theo phương pháp khoán sang phương pháp tính thuế khác. Cụ thể tính thuế trực tiếp trên doanh thu sẽ rất đông.

Tuy nhiên, phương pháp tính thuế này có nhiều bất cập, gây thiệt thòi cho không nhỏ đối tượng áp dụng, cụ thể là hộ kinh doanh nhỏ. Phân tích cụ thể, đại biểu nói hiện ngưỡng chịu thuế của hộ kinh doanh ở mức từ 200 triệu đồng/năm, bất kể kinh doanh có lãi hay không.

Theo tính toán, với mức tăng trưởng 8%/năm của nền kinh tế, mức doanh thu từ 200 triệu đồng trở lên của hộ kinh doanh chỉ tương đương với thu nhập 16 triệu đồng/năm, tức là thu nhập 1,33 triệu/tháng đã phải nộp thuế.

Trong khi đó, các đối tượng khác chịu mức thuế thu nhập cá nhân là 11 triệu đồng/tháng. 

"Hộ kinh doanh nhỏ phải chịu phương pháp tính thuế trực tiếp theo doanh thu là sự thiệt thòi. Vì vậy, đề nghị cơ quan chức năng cần quan tâm xem xét lại thuế suất và mức doanh thu khởi điểm phải tính thuế thu nhập cá nhân đối với cách tính thuế trực tiếp trên doanh thu của các hộ kinh doanh nhỏ phải chịu, để tạo lập môi trường kinh doanh bình đẳng cho các thành phần kinh tế cùng phát triển" - đại biểu Lâm nói.

Phải đảm bảo công bằng cho hộ kinh doanh

Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, Tài chính của Quốc hội Nguyễn Vân Chi cũng cho rằng việc chuyển từ nộp thuế khoán sang nộp theo doanh thu với ngưỡng 200 triệu đồng/năm là gây bất cập và thiếu bình đẳng. 

Đặc biệt, nếu so sánh với người làm công ăn lương đã được nâng ngưỡng giảm trừ gia cảnh lên 15,5 triệu đồng/người, và cho người phụ thuộc là hơn 6,2 triệu đồng, sẽ gây ra sự thiệt thòi cho hộ kinh doanh khi gánh nặng thuế chắc chắn sẽ cao hơn so với mức thuế khoán đang nộp.

Do đó, bà Chi đề nghị cơ quan soạn thảo có đánh giá chính xác hơn vì không thực sự bình đẳng giữa khu vực hộ và cá nhân kinh doanh với khu vực đối tượng làm công ăn lương. Cần có tính toán về tỉ lệ như giảm cả thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân để đảm bảo gánh nặng thuế vẫn giữ mức hiện hành cho hộ và cá nhân kinh doanh.

"Đặc biệt, khi thuế thu nhập cá nhân trước đây chỉ thu với những đối tượng có thu nhập cao nhưng hiện đã mở rộng áp dụng chung ngay cả đối tượng yếu thế nhất là hộ kinh doanh nhỏ, nên chăng có sự cân nhắc" - bà Chi nêu vấn đề.

Giải trình các ý kiến, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho rằng việc quản lý thuế đối với hộ kinh doanh là vấn đề rất khó, rất phức tạp và việc thu thuế với hộ kinh doanh đã được ổn định trong nhiều năm. Trong đó, phương pháp tính thuế đối với hộ kinh doanh gần như không thay đổi so với trước đây.

Trước đây phương pháp tính thuế là thuế khoán, người kinh doanh xác định mức và nộp theo. Còn bây giờ hộ kinh doanh phải thực hiện theo doanh thu kê khai, nhằm thu được khoản thuế thất thoát lớn, đặc biệt là những nơi khu vực kinh tế phát triển.

"Vừa rồi chỉ thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin, thuế chúng ta thu từ thuế khoán sang kê khai tăng 64%. Phương pháp thu vẫn như vậy, song mức thu so với trước đây tốt hơn rất nhiều khi trước đây 100 triệu đã phải nộp thuế, còn bây giờ chúng ta nâng lên 200 triệu. Không thể nói rằng chúng ta đang gây khó dễ cho hộ kinh doanh" - ông Thắng nói.

Đồng tình với quan điểm "không sợ thiếu, chỉ sợ không công bằng", ông Thắng cho rằng việc điều chỉnh thuế thu nhập cá nhân lần này để đảm bảo mức thu thuế với người làm công ăn lương và hộ kinh doanh phải công bằng.

Theo đó, ông Thắng khẳng định Bộ Tài chính đã nghiên cứu tiếp thu một phần theo hướng: doanh thu 201 triệu đồng trở lên bắt đầu chịu thuế. Song tiếp thu các ý kiến đại biểu, bộ sẽ tính toán để cho các hộ kinh doanh cảm thấy tốt hơn so với mức thuế bắt đầu của người làm công ăn lương, có mức tính thuế khởi điểm cho phù hợp.

Lo thuế chồng thuế nếu áp thuế chuyển nhượng vàng

Cũng tại buổi thảo luận về các dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), trong đó có quy định thu thuế với vàng miếng, một số đại biểu cho rằng đây là vấn đề mới khi thông lệ quốc tế chưa có nước nào thu thuế với vàng miếng.

Tuy nhiên, đại biểu Trịnh Xuân An (Đồng Nai) cho rằng việc áp thuế này là phù hợp với đặc điểm, đặc thù của Việt Nam. Bởi việc phân biệt giữa đầu cơ, đầu tư với tiết kiệm là rất khó, dù đã có nhiều chính sách để quản lý và xử lý đầu cơ trên thị trường. Việc quy định đánh thuế với vàng miếng sẽ góp phần điều tiết thị trường đúng nghĩa.

"Không thể nói rằng tiết kiệm mà thức đêm thức hôm từ 3h sáng để đi đăng ký mua hàng cây vàng, rồi không mua được vàng miếng thì mua cả nhẫn ép vỉ. Không thể tiết kiệm mà như vậy, xuất hiện việc đầu cơ nên phải có những chính sách quản lý phù hợp, tổng thể" - đại biểu An nói.

Theo đó, đại biểu đồng tình áp dụng đánh thuế với vàng miếng và kiến nghị việc xác định thời điểm thu thuế với thị trường vàng cần do Chính phủ điều chỉnh sẽ phù hợp hơn mà không lo trùng thuế, ảnh hưởng đến khoản tiết kiệm của người dân.

Tuy nhiên, đại biểu Trần Kim Yến (TP.HCM) bày tỏ lo ngại thuế chồng thuế trong việc đánh thuế chuyển nhượng vàng miếng. Bởi đa phần người dân xem vàng tài sản tích lũy từ tiết kiệm, chắt bóp sinh hoạt hằng ngày, dành tài sản tích lũy dự phòng khi có sự cố trong cuộc sống như ma chay, cưới hỏi, ốm đau...

Chưa kể, vàng mua từ khoản tiền tiết kiệm đã trừ thuế thu nhập, nhưng sau đó bán vàng tiếp tục bị đánh thuế. Do đó, bà Yến đặt câu hỏi "Đây có phải là thuế chồng thuế hay không?" và cho rằng đánh thuế khoản tiết kiệm từ vàng của người dân không mang ý nghĩa nhân văn, ý nghĩa xã hội quản lý kinh tế.

Giải trình, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho rằng việc thu thuế đối với chuyển nhượng vàng miếng đã được rà soát, nghiên cứu kỹ lưỡng trên cơ sở tổng hợp ý kiến của các cơ quan bộ, ngành, ý kiến thẩm tra.

Dự thảo luật giao Chính phủ căn cứ tình hình quản lý thị trường vàng để quy định thời điểm áp dụng ngưỡng giá trị, ngưỡng chịu thuế, điều chỉnh thuế suất cho phù hợp với quản lý thị trường vàng.

Mặt khác, theo ông Thắng, thuế thu nhập cá nhân đối với vàng miếng có mức thuế suất 0,1% trên giá trị chuyển nhượng từng lần. Mục tiêu lớn nhất của thuế này chính là điều chỉnh hành vi mua bán vàng để tránh trường hợp đầu cơ, gây áp lực lên thị trường vàng, liên quan đến thị trường ngoại tệ.

"Nội dung này là một trong rất nhiều giải pháp để chúng ta thực hiện bình ổn thị trường vàng. Thời điểm Chính phủ sẽ cân nhắc. Chúng tôi đã nghiên cứu, không có chuyện thuế chồng thuế", ông Thắng nói.

Xóa bỏ thuế khoán với hộ kinh doanh, Đà Nẵng thành lập tổ hỗ trợ người dân kê khai

Đà Nẵng sẽ thành lập tổ hỗ trợ người dân kê khai và nộp thuế điện tử, để giúp đỡ hộ kinh doanh khi xóa bỏ thuế khoán.