Từ 2029 ô tô tại Hà Nội, TP.HCM phải đạt tiêu chuẩn khí thải mức 2, nhiên liệu xanh vẫn gặp khó?

NGỌC AN

Lộ trình áp dụng về khí thải ô tô đang được xây dựng dự kiến áp dụng từ năm 2029, xe ô tô sử dụng tại Hà Nội và TP.HCM phải đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức 2, song các nhiên liệu xanh giúp giảm phát thải vẫn đang gặp nhiều vướng mắc.

Sáng 27-10, Hội thảo giảm thiểu ô nhiễm từ khí thải phương tiện giao thông sử dụng động cơ diesel: Thực trạng, giải pháp tại các thành phố lớn ở Việt Nam do Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng quốc gia Việt Nam (Petrovietnam), Tổng công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí (PVFCCo) phối hợp với UBND Hà Nội tổ chức.

Dự kiến lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải với xe ô tô

TS Hoàng Hải, Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho rằng ô nhiễm môi trường không khí là vấn đề cấp bách. Vì vậy hiện bộ đang xây dựng các quy định liên quan đến lộ trình và quy chuẩn Việt Nam về quản lý chất lượng không khí.

Trong đó, với lộ trình áp dụng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia Việt Nam về khí thải ô tô, ông Hải cho hay với xe ô tô sản xuất trước năm 1999 sẽ áp dụng tiêu chuẩn khí thải 1; xe ô tô sản xuất từ năm 1999 đến hết năm 2016 áp dụng mức 2.

Với xe sản xuất từ năm 2017 đến hết năm 2021 áp dụng mức 3, từ năm 2026 và từ năm 2027 các xe ở Hà Nội và TP.HCM sẽ phải áp dụng mức 4. Với xe sản xuất từ năm 2022 trở lại đây, sẽ phải áp dụng mức 4, từ năm 2026 và từ năm 2032 áp dụng mức 5; còn với Hà Nội và TP.HCM áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 5 vào 2028.

Đề xuất mới áp dụng tiêu chuẩn khí thải ô tô tại Hà Nội, TP.HCM từ 2027 - 2028 ĐỌC NGAY

Để loại bỏ dần xe cũ không còn hoạt động ở Hà Nội và TP.HCM, tất cả xe ô tô đi tại 2 TP phải đáp ứng quy định về khí thải từ mức 2 trở lên, áp dụng từ ngày 1-1-2029.

Với lộ trình này, ông Lê Xuân Huyên - Phó tổng giám đốc Petrovietnam - đặt ra câu hỏi là làm thế nào để kiểm soát việc chủ xe có sử dụng nhiên liệu đạt tiêu chuẩn khí thải với từng loại xe theo đúng quy định?

“Xe chạy trên đường mà biết được đang chạy khí thải mức nào là rất khó, cần có giải pháp nếu không chính sách có thể nằm trên giấy” - ông Huyên nêu vấn đề?

Cùng đó, ông Huyên cho rằng lộ trình chuyển đổi cần phù hợp với điều kiện thực tế. Ví dụ như yêu cầu chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện, nhưng nguồn điện sử dụng cho xe điện vẫn chiếm tỉ trọng lớn từ nhiệt điện than.

Do đó cần có các giải pháp trung gian và lộ trình phù hợp, cũng như chính sách sử dụng nhiên liệu giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Bởi hiện còn những vướng mắc bất cập trong chính sách, quy định cho các sản phẩm xanh, thân thiện môi trường được sử dụng phổ biến.

Đơn cử như sản phẩm dung dịch DEF “Phú Mỹ Xanh” - vốn được xem là chất xúc tác sử dụng cho bộ xử lý khí thải chọn lọc (SCR) của động cơ xe, một công nghệ xử lý khí thải - đã được tập đoàn đưa ra thị trường từ tháng 6-2025, nhưng để tiêu thụ phổ biến là thách thức. Mặc dù sản phẩm này đang được sử dụng rộng rãi ở các quốc gia có tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt như châu Âu, Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc…

Sản phẩm xanh giảm khí thải gặp vướng

Ông Trần Vĩnh Lộc, Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và ứng dụng của PVFCCo - sản phẩm dung dịch xử lý khí thải NOx của động cơ diesel hiện vẫn chưa có tiêu chuẩn Việt Nam và quy định ràng buộc về chất lượng, nên các đơn vị sản xuất trong nước chủ yếu tạm thời đang áp dụng theo các tiêu chuẩn ISO 22241.

Trong khi đây là nhiên liệu tiên tiến được trang bị trên hầu hết các phương tiện và thiết bị động cơ diesel hiện đại, nhằm giảm tới 90% lượng NOx thải ra từ các động cơ. Tuy nhiên hiện vẫn chưa có quy định kiểm tra và xử phạt nghiêm minh hành vi vô hiệu hóa hệ thống SCR hoặc sử dụng dung dịch không đạt chuẩn.

Ông Trịnh Quang Khanh, đại diện Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam, cho hay xe chạy dầu diesel là quá ít, tỉ lệ không đáng kể nên gây khó khăn cho thương nhân kinh doanh. Chưa kể, giữa diesel tiêu chuẩn mức 5 và mức 2 chênh lệch từ 420-450 đồng/lít, khiến người tiêu dùng suy xét lựa chọn.

Vì vậy, ông Khanh cho rằng cần phải tăng cường hơn nữa về truyền thông, vì khi đưa dung dịch DEF vào sử dụng cần tạo sự đồng thuận các bên. Cùng đó, cơ quan quản lý phải vào cuộc, đặc biệt là việc đăng kiểm kiểm soát việc sử dụng nhiên liệu xăng dầu. Bởi với mức giá chênh lệch, rất khó để phát hiện được chủ xe sử dụng loại xăng dầu nào và có đáp ứng quy định hay không.

Sẽ có tem kiểm định mức khí thải với từng loại xe?

Ông Lê Hoài Nam, Phó cục trưởng Cục Môi trường, cho biết hiện đã có quy định cụ thể về kiểm định khí thải. Vì vậy các phương tiện phải kiểm định khí thải. Theo đó, với các loại ô tô khi kiểm định, sẽ bổ sung thêm dấu hiệu nhận biết xe ô tô sử dụng tiêu chuẩn khí thải mức nào, thì sẽ có tem kiểm định ở mức tương ứng. Đây là cơ sở để các cơ quan chức năng nhận biết các phương tiện chạy trên đường đáp ứng quy chuẩn hay không và kiểm tra, kiểm soát.

Kiểm định khí thải xe máy: Cần làm ngay để giảm ô nhiễm

Trong bối cảnh ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn ngày càng nghiêm trọng, việc siết tiêu chuẩn khí thải xe máy nhằm góp phần cải thiện chất lượng môi trường, hướng tới phát triển bền vững là yêu cầu cần được thực hiện sớm.