"Kinh tế Lifestyle - Động lực tăng trưởng mới của TP.HCM" do báo Tuổi Trẻ phối hợp cùng Sở Công Thương TP.HCM tổ chức diễn ra chiều 5-12, với sự đồng hành của Công ty CP Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) và Công ty TNHH Phát triển Bất động sản Masterise Homes.

Hội thảo là điểm nhấn trong khuôn khổ diễn đàn "Kinh tế Lifestyle - Động lực tăng trưởng mới của TP.HCM" nhằm bàn luận về kinh tế phong cách sống (lifestyle economy). Đây là mô hình kinh tế đang hình thành mạnh mẽ tại Việt Nam khi người tiêu dùng chuyển dịch từ mua để dùng sang mua để thể hiện bản thân, thể hiện phong cách, ưu tiên cá nhân hóa và trải nghiệm...

Phát biểu mở đầu, nhà báo Trần Xuân Toàn - Phó tổng biên tập Báo Tuổi Trẻ - nhấn mạnh nền kinh tế phong cách sống (lifestyle economy) sẽ là một trong những động lực quan trọng của nền kinh tế TP.HCM, trong bối cảnh thành phố sau sáp nhập có không gian, quy mô và nguồn cung - cầu mạnh.

Làm sao đưa Kinh tế lifestyle thành động lực phát triển?

Nhận định khía cạnh "nhu cầu cá nhân hóa" là một yếu tố quan trọng của nền kinh tế lifestyle, ông Toàn cho biết ông luôn mang theo bên mình một cây bút làm từ nhựa tái chế, điều này phản ánh thói quen và phong cách cá nhân, dẫn đến những như cầu cho những sản phẩm đáp ứng được phong cách này. Tuy vậy, nền kinh tế lifestyle với các đặc điểm này, hiện vẫn chưa quen thuộc đối với người dân Việt Nam. 

Khảo sát của Tuổi Trẻ đối với người tham gia hội thảo trực tiếp cho thấy có hơn 62,5% người trả lời nền kinh tế này "đã tồn tại", trong khi 25% cho rằng đây là nền kinh tế chỉ mới hình thành. 

Từ trường hợp cá nhân, ông Toàn nhận định hiện nền kinh tế lifestyle riêng tại TP.HCM có mức cầu vô cùng lớn, khi thế hệ Gen Z với nhiều khảo sát cho thấy đây là đối tượng tiêu dùng yêu cầu độ cá nhân hóa cao trải rộng trên các lĩnh vực về thời trang, du lịch, làm đẹp, chăm sóc sức khỏe…

Về cung, ông Toàn cho rằng nguồn cung hiện nay đã có, với năng lực của doanh nghiệp nội địa và cả nước ngoài tại TP.HCM. Như vậy, vấn đề sẽ còn ở chính sách để thúc đẩy và liên kết những mảnh ghép của nền kinh tế này. 

Đây cũng là nhận định chung của khách mời tham gia hội thảo, khi có 76,2% trả lời sẽ cần nỗ lực của doanh nghiệp và người tiêu dùng, cộng hưởng cùng trợ lực của chính sách, để tạo nên động lực của kinh tế lifestyle của TP.HCM.

"Như vậy, chúng ta sẽ cần có thảo luận, nhận thêm các ý kiến đóng góp của doanh nghiệp, chuyên gia và lãnh đạo. Để nền kinh tế lifestyle trở thành động lực phát triển của TP.HCM trong giai đoạn mới", ông Toàn kết luận.

Khi người tiêu dùng mua trải nghiệm, định hình và khẳng định 'danh tính'

PGS. TS. Đinh Tiên Minh, Giảng viên cao cấp, Trưởng Bộ môn Marketing - Khoa Kinh doanh Quốc tế & Marketing, Trường Kinh doanh UEH, Đại học Kinh tế TP.HCM, cho biết khái niệm The Experience Economy (Pine & Gilmore, 1998) thể hiện nền kinh tế đã chuyển dịch từ hàng hoá, dịch vụ và trải nghiệm.

Theo đó, kinh tế lifestyle là một trong những hướng phát triển tiềm năng cho các đô thị lớn. Bởi ngoài giúp đa dạng hoá nền kinh tế, kinh tế lifestyle còn xây dựng bản sắc đô thị, xa hơn là nâng cao chất lượng sống của xã hội.

Kinh tế lifestyle (hay kinh tế phong cách sống - lifestyle economy) là bước tiến tiếp theo, khi người tiêu dùng không chỉ mua trải nghiệm mà mua những sản phẩm/dịch vụ để định hình và khẳng định "danh tính" của họ. Đó là các sản phẩm, dịch vụ cá nhân hóa hướng đến sở thích, nhu cầu trải nghiệm, thẩm mỹ và giá trị sống của từng phân khúc khách hàng.

Lấy việc uống cà phê làm ví dụ, ông Minh cho rằng trước đây, mục đích uống cà phê chỉ gói gọn trong việc giúp tỉnh táo để làm việc.

Yếu tố để người tiêu dùng quyết định mua một ly cà phê chỉ xoay quanh chuyện có hợp vị không, tiện không, rẻ và nhanh không.

Nhưng ở hiện tại, ngoài giúp tỉnh tạo, việc uống cà phê còn được xem như một việc bắt đầu cho ngày mới chuyên nghiệp, tạo tâm trạng tốt. Hành vi của xã hội với một ly cà phê có thương hiệu ngày nay cũng khác, như để chụp hình, thể hiện gu, độ chịu chi. Đó còn là việc thể hiện phong cách sống hiện đại. Ly cà phê đã mang tính bản sắc, biểu tượng.

Kinh tế lifestyle đóng góp nhiều cho nền kinh tế

Vậy vai trò của kinh tế lifestyle với nền kinh tế chung là như nào?, PGS. TS. Đinh Tiên Minh nêu đặt câu hỏi.

Theo ông, kinh tế lifestyle đang góp phần đa dạng hóa nền kinh tế. Qua nhiều khảo sát quốc tế cũng chỉ ra rằng ngày càng có nhiều người coi trọng sức khỏe và phong cách sống. Điều này tạo sự chuyển dịch trong cơ cấu chi tiêu: từ ưu tiền tài sản hữu hình sang ưu tiên trải nghiệm, dịch vụ nâng cao chất lượng cuộc sống.

Thậm chí theo báo cáo Tương lai châu Á - Diện mạo mới của người tiêu dùng Việt (McKinsey), được PGS. TS. Đinh Tiên Minh trích dẫn cho thấy dự báo đến năm 2035, trên một nửa dân số Việt Nam sẽ thuộc nhóm trung lưu.

PGS. TS. Đinh Tiên Minh nhấn mạnh: "Khi đó, nhóm này chuyển dịch mạnh từ tiêu dùng "cho đủ sống" sang tiêu dùng để khẳng định phong cách sống".

Người tiêu dùng thường mua một sản phẩm không chỉ vì chức năng của sản phẩm đó mà còn vì hình ảnh hay "tính cách thương hiệu" phù hợp với phong cách sống của họ. Như việc Apple không chỉ bán điện thoại mà còn bán một phong cách sống sáng tạo, khác biệt, hướng đến sự trải nghiệm cho khác hàng là đầu tiên. Còn Biti's Hunter đã tạo dựng phong cách sống trẻ trung, năng động và ưa khám phá trong giới trẻ Việt Nam.

Đón làn sóng tiêu dùng mới

Trong bối cảnh TP.HCM hướng đến mục tiêu trở thành đô thị sáng tạo, đáng sống vào năm 2030, kinh tế phong cách sống được xem là hướng tiếp cận mới giúp nâng cao chất lượng sống, thúc đẩy tiêu dùng sáng tạo và tạo bản sắc đô thị. Cùng đó, với dân số trẻ, thu nhập cải thiện và khả năng đón nhận xu hướng nhanh, TP.HCM hội tụ đầy đủ điều kiện để trở thành trung tâm kinh tế Lifestyle của khu vực.

Hội thảo tập trung thảo luận về các chủ đề liên quan đến mô hình kinh tế lifestyle từ kinh nghiệm quốc tế đến bài học thực tiễn cho Việt Nam và TP.HCM. Trong đó tập trung định nghĩa rõ nét về kinh tế Lifestyle và nâng cao nhận thức, giúp công chúng, doanh nghiệp, nhà đầu tư và các nhà hoạch định chính sách hiểu rõ về khái niệm, tiềm năng to lớn, các xu hướng của kinh tế phong cách sống đối với Việt Nam.

Cùng đó, hội thảo nhận diện các làn sóng tiêu dùng mới gắn liền với văn hóa, thẩm mỹ, công nghệ, du lịch, ẩm thực, thiết kế và bất động sản.

Đây cũng là dịp để các doanh nghiệp đổi mới mô hình kinh doanh theo hướng gia tăng trải nghiệm, đồng thời kiến nghị các chính sách nhằm cải thiện môi trường kinh doanh cho lĩnh vực này.

Phong cách sống tác động thế nào đến hành vi mua hàng?

PGS. TS. Đinh Tiên Minh nhấn mạnh phong cách sống có tác động mạnh mẽ đến hành vi tiêu dùng. Khách hàng mua sắm để hiện thực hóa quan niệm sống, dẫn tới hệ quả bắt buộc phải hình thành "hệ sinh thái sản phẩm" riêng biệt.

Việc này còn được thể hiện qua việc đồng bộ hóa các lựa chọn tiêu dùng để xây dựng hình ảnh cá nhân thống nhất. Phong cách sống của người tiêu dùng cũng tác động đến nhận thức và đánh giá thương hiệu, từ đó thay đổi cách thức tiêu dùng và trải nghiệm sản phẩm dịch vụ.

Người tiêu dùng thường mua một sản phẩm không chỉ vì chức năng của sản phẩm đó mà còn vì hình ảnh hay "tính cách thương hiệu" phù hợp với phong cách sống của họ. Như việc Apple không chỉ bán điện thoại mà còn bán một phong cách sống sáng tạo, khác biệt, hướng đến sự trải nghiệm cho khác hàng là đầu tiên. Còn Biti's Hunter đã tạo dựng phong cách sống trẻ trung, năng động và ưa khám phá trong giới trẻ Việt Nam.

Sự bùng nổ của internet, mạng xã hội và thương mại điện tử đã thay đổi căn bản cách người tiêu dùng tìm kiếm thông tin và mua sắm.

Cụ thể, 58% Gen Z được khảo sát cho biết họ sẵn sàng trả nhiều hơn cho các sản phẩm và dịch vụ có khả năng tạo nên điểm nhấn riêng cho cá nhân của mình. Từ đó cho thấy xu hướng cá nhân hóa và đề cao trải nghiệm là rất cần.

"Ý thức về môi trường và lối sống bền vững, đề cao tính cộng đồng là thành tố của phong cách sống hiện đại. Đó là ưu tiên sản phẩm thân thiện môi trường, có trách nhiệm xã hội. Sẵn sàng tầy chay thương hiệu vì phạm đạo đức", ông Minh nói thêm.

Kinh tế Lifestyle phải dành cho tất cả mọi người

Chuyên gia thương hiệu bất động sản Anthony Moulton cho rằng kinh tế lifestyle không chỉ dành cho giới thượng lưu, mà là hệ tiện ích và tiêu chuẩn sống cho mọi cư dân.