Lifestyle Economy - kinh tế trải nghiệm và phong cách sống, tạm hiểu là nền kinh tế dựa trên lối sống, đang nổi lên như một hướng phát triển mới cho các đô thị hiện đại. 

Thay vì chỉ tập trung sản xuất hàng hóa cơ bản, nền kinh tế này đề cao tiêu dùng trải nghiệm, văn hóa, sáng tạo và công nghệ gắn liền với phong cách sống của người dân đô thị. 

Xu hướng toàn cầu cho thấy người tiêu dùng ngày nay không chỉ "mua sản phẩm" mà còn "mua trải nghiệm, mua lối sống". TP.HCM cũng đang đứng trước cơ hội và thách thức để định vị mình trên bản đồ Lifestyle Economy khu vực châu Á.

TP.HCM đang ở đâu trên bản đồ Lifestyle Economy khu vực?

Để định vị TP.HCM trong nền kinh tế lifestyle của khu vực, cần quan sát ba nhóm tiêu chí then chốt: chất lượng sống, quy mô công nghiệp sáng tạo, và mức độ phát triển của dịch vụ - giải trí gắn với sức hút đối với giới trẻ quốc tế.

Về chất lượng sống, TP.HCM hiện còn đi sau đáng kể so với những thành phố dẫn đầu trong khu vực. Bảng xếp hạng Global Livability Index 2025 của EIU cho thấy Singapore đứng ở vị trí 24 thế giới với điểm số rất cao nhờ hạ tầng giao thông công cộng, môi trường xanh, sạch và mức độ an toàn hàng đầu châu Á. 

Seoul xếp thứ 41, nổi bật với không gian văn hóa, môi trường phong phú và hạ tầng đô thị tiên tiến. Ngay cả Bangkok, thành phố vẫn bị coi là "chưa hoàn chỉnh" về quy hoạch, cũng xếp hạng cao hơn TP.HCM nhờ hệ sinh thái công viên, di sản và đời sống đêm đa dạng. Trong khi đó, TP.HCM chỉ đứng thứ 113/173.

Với thứ hạng này, TP.HCM gặp khó trong việc giữ chân cộng đồng sáng tạo, thu hút nhân lực chất lượng cao hay hấp dẫn người nước ngoài đến sinh sống. Đây lại là những yếu tố nền tảng của một lifestyle hub.

Ở tiêu chí quy mô và năng lực công nghiệp sáng tạo, khoảng cách lại càng rõ. Seoul đã xây dựng thành công mô hình xuất khẩu văn hóa với K-pop, K-drama và toàn bộ hệ sinh thái "K-style", được hậu thuẫn bởi chiến lược quốc gia, đầu tư mạnh của Chính phủ và sự tham gia của các tập đoàn lớn. Singapore lại chọn chiến lược tích hợp lifestyle vào quy hoạch đô thị và giáo dục: hệ thống trường nghệ thuật hàng đầu, hạ tầng văn hóa, sáng tạo hiện đại, các sự kiện quốc tế mang tính biểu tượng và quỹ hỗ trợ doanh nghiệp sáng tạo. Bangkok tận dụng triệt để bản sắc văn hóa bản địa, kết hợp ẩm thực đường phố, chợ đêm, thời trang và du lịch để trở thành một trong những điểm đến lifestyle sôi động nhất thế giới.

TP.HCM dù có môi trường kinh doanh linh hoạt và cộng đồng trẻ sáng tạo thế nhưng vẫn chưa hình thành hệ sinh thái sáng tạo quy mô lớn. Các sản phẩm văn hóa còn manh mún, thiếu chiến lược quốc gia, thiếu khu vực chuyên về nghệ thuật, thời trang, giải trí và thiếu các thương hiệu sáng tạo đủ sức lan tỏa ra khu vực. 

Đặc biệt, TP.HCM chưa có "định vị sáng tạo" rõ ràng như Seoul (K-style) hay Singapore (Creative City), khiến thành phố chưa có câu chuyện văn hóa riêng để kể với thế giới.

Ở nhóm tiêu chí thứ ba, Singapore tạo ra trải nghiệm đẳng cấp toàn cầu với công viên, bảo tàng, nghệ thuật số, công trình biểu tượng và hệ thống dịch vụ cao cấp. Seoul xây dựng các khu sáng tạo tập trung như Hongdae, Itaewon, Gangnam, nơi văn hóa đại chúng, thời trang và nghệ thuật hòa vào đời sống hằng ngày. Bangkok trở thành "thành phố 24/7", nơi du khách được sống trong những trải nghiệm đêm đa sắc như ẩm thực đường phố, chợ đêm, hoạt động biểu diễn đường phố và các festival văn hóa.

TP.HCM, dù sôi động và trẻ trung, vẫn thiếu những điểm nhấn như vậy. Thành phố có nhịp sống nhanh, sự cởi mở và tinh thần sáng tạo mạnh, nhưng thiếu "cơ sở hạ tầng lifestyle" để chuyển các phẩm chất đó thành lợi thế cạnh tranh quốc tế.

Sự so sánh với Singapore, Seoul và Bangkok cho thấy TP.HCM còn một quãng cách dài để trở thành một "lifestyle metropolis" thực thụ. Tuy nhiên, chính khoảng cách này lại mở ra dư địa tăng trưởng rộng lớn.

7 đề xuất chiến lược cho TP.HCM

Muốn chuyển từ "tiềm năng" thành "năng lực cạnh tranh", TP.HCM cần một chương trình hành động mang tính hệ thống.

Thứ nhất, quy hoạch đô thị theo hướng lifestyle-friendly.

Không gian công cộng và mảng xanh phải được coi là "hạ tầng thiết yếu của lối sống", chứ không phải phần phụ trang trí. TP.HCM cần quyết liệt mở rộng diện tích cây xanh, hướng đến ≥1 m²/người vào năm 2030 và tiến tới 5-10 m²/người sau năm 2035. 

Muốn vậy, các dự án đô thị mới phải dành quỹ đất bắt buộc cho công viên, quảng trường, phố đi bộ. Đồng thời nhân rộng mô hình "công viên mini" và không gian cộng đồng xen kẽ khu dân cư. Thành phố cũng nên tiếp tục xây dựng những trục văn hóa - giải trí mang tính biểu tượng như phố đi bộ Nguyễn Huệ ở các khu vực mới sáp nhập. Các điểm đến này sẽ trở thành "bộ mặt lifestyle" của thành phố và động lực kích hoạt kinh tế dịch vụ - du lịch.

Thứ hai, phát triển mạnh hạ tầng số và công nghệ đô thị.

Lifestyle Economy thời đại mới vận hành trên nền tảng công nghệ O2O (Online to Offline). Điều này đòi hỏi TP.HCM nâng cấp hạ tầng số: phủ rộng 5G, wifi công cộng, thanh toán số, xây dựng nền tảng du lịch, giải trí thông minh hỗ trợ đặt vé, tìm sự kiện, tối ưu hóa lịch trình. Ứng dụng AI, VR/AR trong các sản phẩm văn hóa, giải trí có thể giúp thành phố tạo ra các bảo tàng ảo, tour tương tác hay dịch vụ cá nhân hóa trải nghiệm.

Thứ ba, xây dựng chiến lược kinh tế đêm bài bản và có bản sắc.

Kinh tế đêm cần trở thành một chiến lược chính thức, không phải chuỗi hoạt động tự phát. Thành phố nên quy hoạch rõ các "vùng đêm" theo chủ đề: khu trung tâm dành cho biểu diễn đường phố, chợ đêm du lịch, khu nghệ thuật trẻ cho sáng tạo, hay khu giải trí cao cấp tại Thủ Thiêm. Hạ tầng an ninh, chiếu sáng, giao thông đêm và tuyến xe buýt đêm phải được triển khai đồng bộ. Một "Ban chỉ đạo kinh tế đêm" với thẩm quyền và ngân sách rõ ràng sẽ giúp điều phối liên ngành. Khi có những sản phẩm đêm đặc sắc, TP.HCM mới tiệm cận các mô hình "đô thị 24 giờ" như Bangkok hay Tokyo.

Thứ tư, hỗ trợ mạnh mẽ doanh nghiệp sáng tạo và startup lifestyle.

TP.HCM cần lập quỹ hỗ trợ khởi nghiệp lifestyle, ưu đãi thuế và mặt bằng cho studio, gallery, nhà hát nhỏ hay không gian thiết kế nội địa. Cùng với đó, quy hoạch các creative clusters theo chuyên đề như phố thời trang thiết kế, làng truyền thông số, cụm game, cụm nội dung số để tạo hiệu ứng cộng hưởng mạnh mẽ. Một cơ quan chuyên trách về sáng tạo, nội dung cấp thành phố, tương tự mô hình KOCCA của Hàn Quốc, có thể đóng vai trò điều phối chính sách, xúc tiến đầu tư và ươm dưỡng hệ sinh thái sáng tạo.

Thứ năm, cải thiện môi trường thể chế và xây dựng hệ sinh thái sáng tạo bền vững.

Sự sáng tạo chỉ nảy nở trong môi trường cởi mở và khuyến khích thử nghiệm. TP.HCM cần áp dụng cơ chế hậu kiểm đối với sự kiện nhỏ, mở sandbox cho loại hình nghệ thuật mới, cải cách quy trình cấp phép festival, show diễn để giảm rủi ro hành chính. Bên cạnh nâng cấp thiết chế văn hóa, thành phố nên thúc đẩy hợp tác công-tư trong vận hành nhà hát, bảo tàng, trung tâm văn hóa. Việc tăng cường bảo hộ bản quyền giúp nghệ sĩ và doanh nghiệp sáng tạo phát triển bền vững, hạn chế tình trạng "sáng tạo nghèo".

Thứ sáu, định vị thương hiệu đô thị và đẩy mạnh xuất khẩu văn hóa.

Một lifestyle city phải có câu chuyện để kể. TP.HCM cần phát triển bộ nhận diện thương hiệu rõ ràng, đại diện cho sự trẻ trung, cởi mở, hội nhập và giàu năng lượng. Từ đó, thành phố có thể tổ chức các sự kiện văn hóa quốc tế thường niên, hợp tác với KOLs toàn cầu, và đầu tư cho chiến dịch truyền thông đô thị. Đồng thời, cần lựa chọn một số sản phẩm văn hóa đặc trưng như thời trang, thiết kế, nội thất đương đại từ chất liệu Việt,… để phát triển thành ngành hàng xuất khẩu. 

Thứ bảy, đặt Lifestyle Economy trên nền tảng kinh tế vững và bao trùm.

Cuối cùng, Lifestyle Economy không thể thay thế công nghiệp công nghệ cao, logistics, tài chính, giáo dục, y tế hay đổi mới sáng tạo. Nó phải được xem như "lớp năng lượng mềm" phủ lên cấu trúc kinh tế chủ lực của TP.HCM. 

Thành phố cần tránh tạo ra một nền kinh tế lối sống chỉ phục vụ tầng lớp giàu, bằng cách bảo đảm mọi cải thiện không gian, dịch vụ đều có tính bao trùm. Khi nền tảng kinh tế - xã hội vững chắc, Lifestyle Economy mới có điều kiện thăng hoa và trở thành lợi thế cạnh tranh độc đáo của TP.HCM trong khu vực.

TP.HCM cần một DNA lifestyle riêng

Khi các trào lưu cà phê Hàn, chợ đêm Thái hay phố đi bộ kiểu Trung Quốc nở rộ rồi nhanh chóng thoái trào, TP.HCM đứng trước một lựa chọn rõ ràng: xây dựng bản sắc lifestyle của riêng mình, dựa trên "chất Sài Gòn".