Ngày 28-12, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết sau cuộc gặp đầy hữu hảo với người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky tại Mar-a-Lago rằng một thỏa thuận hòa bình cho cuộc chiến Ukraine "có lẽ đã rất gần". Tuy nhiên đề xuất chung Mỹ - Ukraine có vẻ chưa hoàn tất, và Nga vẫn bác bỏ một vài ý tưởng trong đó.

Cuộc gặp Trump - Zelensky lần này khác hẳn màn đấu khẩu nảy lửa trong cuộc hội đàm song phương đầu tiên của họ tại Nhà Trắng hồi đầu năm nay.

Từ Nhà Trắng đến Mar-a-Lago

Lúc bấy giờ ông Trump mới nhậm chức, kèm lời hứa "kết thúc cuộc chiến Ukraine trong 24 giờ đồng hồ", còn ông Zelensky sang Mỹ trong tâm trạng nhiều lo âu vì chưa biết chính quyền mới ở Washington sẽ thế nào.

Cuộc gặp sau đó gây chú ý vì những chuyện vặt vãnh, như việc ông Zelensky không mặc vest, hay "ông đã cảm ơn chúng tôi được câu nào chưa" (như lời hỏi dồn của Phó tổng thống Mỹ JD Vance).

Lần này ở dinh thự riêng của Tổng thống Mỹ tại Florida, bầu không khí khác hẳn. Các nhà lãnh đạo gặp nhau trong bữa trưa tại phòng ăn sang trọng ở Mar-a-Lago, trang trí quốc kỳ Mỹ và Ukraine.

Tháp tùng ông Trump có Chánh Văn phòng Nhà Trắng Susie Wiles, Phó chánh Văn phòng Stephen Miller, Ngoại trưởng Marco Rubio, Bộ trưởng Chiến tranh Pete Hegseth, Đặc phái viên tổng thống Steve Witkoff và con rể kiêm cố vấn của ông Trump (Jared Kushner).

Cuộc gặp tuy thiếu những màn phô trương như hội nghị thượng đỉnh của ông Trump với Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Alaska hồi tháng 8, nhưng cho thấy một bầu không khí thân tình và hiểu biết lẫn nhau hơn, khi Kiev dần nhượng bộ những đề xuất từ phía Washington trong nỗ lực đạt được một hòa ước. Cả ông Trump và ông Zelensky đều tỏ ra lạc quan sau hội đàm và dành cho nhau những lời khen ngợi.

Với kế hoạch hòa bình 20 điểm đã được sửa đổi, trở ngại lớn nhất vẫn là thái độ từ phía Nga, cụ thể là từ Tổng thống Putin.

"Ông ấy muốn thấy điều đó xảy ra, ông ấy muốn thấy nó", ông Trump nói về ông Putin và thỏa thuận hòa bình. Ngay trước khi chào đón ông Zelensky, ông Trump đã trò chuyện với ông Putin trong hơn hai giờ qua điện thoại. "Ông ấy đã nói với tôi một cách rất mạnh mẽ - ông Trump bổ sung - Tôi tin ông ấy".

Về phần mình, ông Zelensky mô tả các cuộc đàm phán là "một cuộc thảo luận tuyệt vời về tất cả các chủ đề", trong đó hai bên đã đồng ý về tầm quan trọng của các đảm bảo an ninh cho Ukraine. Ông Trump thận trọng hơn, nhưng nói các quốc gia châu Âu sẽ nắm vai trò dẫn dắt.

Về các vấn đề khác vẫn dang dở, có ít dấu hiệu cho thấy đột phá lớn. Ví dụ ông Trump và ông Zelensky nói rất ít về vùng lãnh thổ tranh chấp ở khu vực Donetsk, một trong những vướng mắt lớn nhất của các cuộc đàm phán.

Ông Trump cũng nói với các phóng viên rằng ông Putin quan tâm đến việc hợp tác cùng Ukraine để vận hành nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia ở miền nam Ukraine, cũng là cơ sở có vai trò tối quan trọng với các nỗ lực khai thác khoáng sản ở miền đông Ukraine mà Mỹ muốn đóng vai trò đầu tàu một khi hòa bình lập lại. Kiev đã nhiều lần tuyên bố sẽ không hợp tác với Nga để cùng vận hành cơ sở này.

Điện Kremlin muốn gì?

Nga nhiều khả năng sẽ bác bỏ các đề xuất do Ukraine đưa ra về các thỏa thuận lãnh thổ và quyền kiểm soát nhà máy hạt nhân.

Điện Kremlin đã nhiều lần tuyên bố mục tiêu của họ là kiểm soát hoàn toàn khu vực Donbass ở phía đông Ukraine - bao gồm cả Donetsk - dù trên chiến trường hay bàn đàm phán.

Chỉ vài giờ trước khi ông Zelensky hạ cánh xuống Florida, ông Putin nói "những người thông minh" ở phương Tây hiện đang thúc giục Ukraine "chấp nhận các điều khoản xứng đáng để chấm dứt xung đột" và cung cấp "các điều kiện cơ bản tốt" cho an ninh dài hạn và phục hồi kinh tế của Ukraine.

Ông Putin cũng nói vào tối 27-12 rằng với mỗi bước tiến của quân đội Nga trên chiến trường thì mối quan tâm của Matxcơva trong đàm phán về việc Ukraine rút quân khỏi Donbass cũng giảm dần.

"Nếu chính quyền Kiev không muốn giải quyết vấn đề một cách hòa bình", ông cảnh báo, Nga sẽ đạt được các mục tiêu của mình "thông qua các biện pháp vũ trang".

Yuri Ushakov, Cố vấn chính sách đối ngoại hàng đầu của ông Putin, cho biết thêm trong cuộc điện đàm Trump - Putin, hai nhà lãnh đạo đã đồng ý rằng một giải pháp hòa bình dài hạn tốt hơn là lệnh ngừng bắn tạm thời.

Kiev phải đưa ra "một quyết định chính trị can đảm, có trách nhiệm" liên quan đến Donbas, và "xét tình hình ở tiền tuyến, Kiev không được trì hoãn nữa", ông Ushakov nêu rõ.

NÓNG: Nga tố Ukraine tấn công nơi ở của Tổng thống Putin, Kiev bác bỏ

Nga cáo buộc Ukraine tiến hành một cuộc tấn công bằng drone nhằm vào dinh thự nhà nước của Tổng thống Vladimir Putin tại vùng Novgorod ngày 29-12, nhưng Kiev đã lên tiếng bác bỏ.