Các quan chức Mỹ, châu Âu và Ukraine đã gặp nhau tại Geneva (Thụy Sĩ) vào ngày 25-11 để thảo luận về kế hoạch hòa bình được đưa ra cho Kiev tuần trước - với các điều khoản mà nhiều người chỉ trích cho rằng thực chất là sự đầu hàng của Ukraine.

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio hôm 24-11 cho biết rằng các cuộc đàm phán ở Geneva "có lẽ là cuộc họp hiệu quả và ý nghĩa nhất mà chúng tôi đã có cho đến nay", theo đài Mỹ ABC.

Từ 28 xuống 19 điểm

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết phái đoàn của ông đang trên đường trở về nước và "sẽ xác định các bước và thời điểm tiếp theo".

"Tính đến thời điểm hiện tại, sau Geneva, đã có ít điểm hơn, không còn 28 và nhiều điều đúng đắn đã được tính đến trong khuôn khổ này - ông Zelensky viết trên mạng xã hội - Vẫn còn những việc phải làm cùng nhau, những việc rất khó khăn, để cho ra tài liệu cuối cùng, và chúng ta cần làm mọi thứ một cách đúng mực". Ông Zelensky cũng cho biết sẽ thảo luận các vấn đề "nhạy cảm" với Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Trong khi 28 điểm ban đầu đã được công khai, không rõ những điểm nào đã bị loại bỏ trong phiên bản mới. Tuy nhiên, theo Đài ABC, phiên bản cập nhật không bao gồm giới hạn nghiêm ngặt về quy mô quân đội Ukraine như đề xuất ban đầu (mức giới hạn là 600.000 quân nhân). Vấn đề ân xá cho các hành vi trong chiến tranh cũng không được đưa vào phiên bản mới của dự thảo.

Từ Nga, Trợ lý chính sách đối ngoại của Điện Kremlin, Yuri Ushakov, nói với các phóng viên rằng đề xuất mới sẽ cần được các bên xem xét và cho đến nay chưa ai thảo luận với Nga dù xác nhận Nga đã nhận được bản kế hoạch ban đầu gồm 28 điểm.

"Tôi cho rằng sẽ là tự nhiên khi kỳ vọng người Mỹ tiếp cận chúng tôi để gặp trực tiếp và bắt đầu thảo luận", ông Ushakov nói khi được hỏi liệu các cuộc đàm phán giữa Matxcơva và Washington về kế hoạch của Mỹ có thể diễn ra trong những tuần tới không.

Cuối tuần trước, Tổng thống Nga Vladimir Putin nói trong cuộc họp của Hội đồng An ninh rằng Điện Kremlin đã nhận được đề xuất 28 điểm của Mỹ.

"Tôi tin rằng nó cũng có thể là cơ sở cho một thỏa thuận hòa bình cuối cùng, nhưng văn bản này chưa được thảo luận chi tiết với chúng tôi - ông Putin nói - Tôi tin lý do vẫn vậy: chính quyền Mỹ vẫn chưa đạt được sự đồng ý của phía Ukraine… Rõ ràng Ukraine và các đồng minh châu Âu vẫn đang ảo tưởng rằng họ có thể gây ra một thất bại chiến lược đối với Nga trên chiến trường".

Trong bài đăng trên Truth Social chiều 25-11, ông Trump nói "chỉ còn vài điểm bất đồng" giữa Mỹ và Ukraine, đồng thời thông báo đã chỉ đạo Đặc phái viên Steve Witkoff đến gặp Tổng thống Putin ở Matxcơva.

"Tôi mong được gặp Tổng thống Zelensky và Tổng thống Putin sớm, nhưng CHỈ khi thỏa thuận chấm dứt cuộc chiến đã HOÀN TẤT hoặc đang ở giai đoạn cuối cùng", ông Trump viết.

Ba lằn ranh đỏ

Kế hoạch 28 điểm, mà Ukraine không tham gia soạn thảo, bao gồm các điều khoản gây tranh cãi, chẳng hạn như Ukraine nhượng bộ lãnh thổ Donbass - nơi đang bị Nga chiếm giữ một phần. Thỏa thuận gốc cũng yêu cầu Ukraine giảm một nửa quy mô quân đội, cùng các đề xuất khác vượt qua "lằn ranh đỏ" của Ukraine.

Đài Mỹ CNN dẫn một nguồn tin cấp cao của Ukraine có hiểu biết trực tiếp về các cuộc đàm phán cho biết vẫn còn khoảng cách đáng kể giữa Mỹ và Ukraine.

Cụ thể là ba lĩnh vực then chốt: (1) Câu hỏi Ukraine có từ bỏ những vùng lãnh thổ quan trọng ở Donbass hay không? (2) Vấn đề giới hạn quân đội của Ukraine. Và (3) tham vọng trở thành thành viên NATO của Kiev.

Cả ba vấn đề - từ bỏ lãnh thổ bị sáp nhập, phi quân sự hóa Ukraine và loại bỏ vĩnh viễn khả năng gia nhập NATO - đều là những lý do mà Điện Kremlin thường đưa ra để giải thích về cuộc chiến ở Ukraine. Việc giải quyết chúng theo hướng có lợi cho Nga cũng là điều kiện chính của Matxcơva để chấm dứt chiến dịch quân sự.

Nhưng cả ba điểm đó cũng là những "lằn ranh đỏ" nhạy cảm và lâu dài với Ukraine, điều đã khiến hàng chục nghìn binh sĩ Ukraine chiến đấu và hy sinh. Chính thức từ bỏ bất kỳ điều nào là một đòi hỏi rất lớn và có thể mang lại rủi ro đáng kể cho các nhà lãnh đạo Ukraine.

Đàm phán ở Geneva diễn ra trong bối cảnh giao tranh vẫn tiếp diễn trong cuộc chiến đã kéo dài gần bốn năm. Ít nhất 4 người thiệt mạng và 17 người bị thương ở thành phố Kharkiv, đông bắc Ukraine, trong cuộc tấn công bằng drone của Nga vào đêm 23-11.

Tổng thống Putin yêu cầu 'thúc đẩy bản sắc Nga' tại các vùng sáp nhập ở Ukraine

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký sắc lệnh yêu cầu tăng cường nhận diện và sử dụng tiếng Nga ở những khu vực Ukraine bị sáp nhập, trong nỗ lực định hình "bản sắc Nga" cho toàn bộ cư dân tại đây.