Theo đó, trong quá trình chuyển đổi này đi cùng với các thách thức nhưng cũng có các lợi thế cần đòn bẩy thúc đẩy hơn nữa như nguồn lực từ người dân. Do đó, điều quan trọng là phải tổng hòa các yếu tố.

Nhu cầu của người dân phải là ưu tiên

Trong phiên thảo luận Chính quyền thông minh trong kỷ nguyên số tại Diễn đàn Kinh tế mùa thu, bà Võ Thị Trung Trinh, Giám đốc Trung tâm Chuyển đổi số TP.HCM, nhìn nhận việc chuyển đổi số là điều không dễ dàng, không chỉ đối với TP mà còn nhiều nơi trên thế giới.

Theo đó, việc thực thi gặp nhiều khó khăn do thiếu liên thông giữa hệ thống trung ương và địa phương và giữa các sở, ban, ngành, khiến dữ liệu bị phân mảnh, khó tích hợp. Do vậy, việc chuyển đổi số cần phải đảm bảo tính bền vững và điều đó cần thiết lập các mục tiêu ngắn hạn và dài hạn.

Bà Trinh cho rằng những "thắng lợi nhỏ" là điều quan trọng để tăng tính thuyết phục đối với dự an. Về dài hạn, cần bố trí nguồn lực để tạo ra hệ thống công nghệ hiệu quả trong nhiều năm chứ không chỉ một thời gian ngắn. Cuối cùng, quy trình chuyển đổi số không thể chỉ chú trọng vào công nghệ.

"Khi tất cả các dự án công nghệ, các dự án chuyển đổi số lại chú trọng quá nhiều vào yếu tố công nghệ, nhưng chúng ta lại quên mất việc cải thiện quy trình, quên chính sách hỗ trợ, quên bố trí nguồn lực để duy trì dự án đó", bà Trinh nói.

Trong khi đó, ông Vũ Minh Khương, giáo sư Trường Chính sách công Lý Quang Diệu, Đại học Quốc gia Singapore, nhận định chính quyền hai cấp tại TP.HCM cũng như Việt Nam là cơ hội để lắng nghe và phục vụ người dân tốt hơn. "Phải bắt đầu từ những nhu cầu của người dân, người dân phải là ưu tiên", ông Khương nhấn mạnh.

Tại Singapore, theo ông Khương, người dân cũng chính là một nguồn lực rất lớn để giải quyết mọi bài toán. Chẳng hạn với ứng dụng One Service tích hợp mọi dịch vụ công, người dân có thể chụp ảnh một bãi rác gửi về và vấn đề sẽ được chuyển về cho cơ quan chức năng, công ty dọn vệ sinh. Để thực hiện hiệu quả hệ thống này cần đảm bảo sự quản lý, quản trị, tính trách nhiệm giải trình và tính hiệu quả.

Trước câu hỏi làm thế nào để có thể sớm bắt kịp các nước, ông Khương cho biết ngoài quyết tâm thực hiện, như tại Nhật Bản và Trung Quốc, Việt Nam có thể học hỏi Singapore tận dụng đòn bẩy hợp tác quốc tế, với các ông lớn công nghệ như Google, Meta.

Cuối cùng, theo ông Khương, phải có chiến lược rõ ràng, xây dựng sức mạnh tổng hợp, xử lý các vấn đề kịp thời, và trên hết là Chính phủ phải luôn đi đầu. "Cho dù nó không hoàn thiện, nhưng nếu không dám và cứ đợi mọi thứ hoàn hảo cũng sẽ không bao giờ làm được", ông Khương khẳng định.

Ông Đặng Văn Tú, Phó chủ tịch, Giám đốc Công nghệ Tập đoàn CMC và Tổng giám đốc CMC Open AI, cũng đề cập vấn đề đào tạo nguồn nhân lực số không chỉ đối với người trẻ mà còn cả những người đang đi làm, một lực lượng lao động rất lớn của Việt Nam.

Xây dựng niềm tin bằng hiệu quả thực tế

Trao đổi riêng với Tuổi Trẻ, Giám đốc Trung tâm Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 (C4IR) Ấn Độ Purushottam Kaushik khẳng định con người phải là yếu tố chủ đạo trong phát triển. Công nghệ dù mang lại nhiều lợi ích nhưng sẽ không thể bền vững nếu thiếu con người.

Theo ông Purushottam Kaushik, nhiều năm qua Ấn Độ đẩy mạnh xây dựng hạ tầng công cộng số (DPI) với hai trụ cột chính là hệ thống định danh số (Aadhaar) và nền tảng thanh toán thống nhất (UPI). Aadhaar cho phép mỗi công dân có một danh tính số duy nhất gắn với dữ liệu sinh trắc học và có thể sử dụng cho mọi dịch vụ, trong khi UPI kết nối tất cả các giao dịch tài chính.

Nhưng để thực sự được người dân đón nhận, các sáng kiến về quản trị số phải xây dựng niềm tin qua chứng minh hiệu quả thực tế. Ông Kaushik chia sẻ Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) đang phối hợp chính quyền bang Telangana triển khai giải pháp AI hỗ trợ nông dân trồng ớt tại một huyện vùng sâu chẩn đoán sâu bệnh cho hoa màu.

Người dùng chỉ cần chụp ảnh hoa màu, dữ liệu sẽ tự động được chuyển về máy chủ và lời khuyên cụ thể về thời điểm tưới tiêu, phun thuốc... sẽ được đưa ra. Như vậy, kể cả người gần như không biết gì về công nghệ cũng có thể sử dụng. Sau hai năm triển khai, thu nhập trên mỗi đơn vị diện tích của các hộ nông dân sử dụng ứng dụng này đã tăng gần gấp đôi.

Nhiều nông dân thấy được điều đó và đã chủ động tìm đến công nghệ này, nâng số người sử dụng đến nay lên 1 triệu người. Chính quyền cũng đã nhân rộng ứng dụng này cho 5 loại hoa màu khác nhau.

"Khi thấy kết quả, ngày càng nhiều nông dân bị thu hút và học cách sử dụng công nghệ. Họ rất thông minh. Nếu công nghệ giúp ích, họ sẽ học hỏi. Nếu không, họ sẽ không thấy giá trị", ông Kaushik nói và nhấn mạnh vai trò của doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp khởi nghiệp, trong việc mở rộng DPI.

"Vai trò của chính phủ là cung cấp hạ tầng công hữu dụng. Nhưng vai trò của start-up và doanh nghiệp tư nhân là xây dựng các ứng dụng tận dụng những hạ tầng ấy để chúng tăng độ hữu ích", ông Purushottam Kaushik nói nhưng thừa nhận quá trình chuyển đổi số không tránh được một số tác động tiêu cực đến một số nhóm người dân.

Theo đó, những người cao tuổi cũng luôn gặp khó khăn khi làm quen với các thiết bị vì không phải ai cũng dễ dàng sử dụng smartphone. Do đó, chính phủ có vai trò quan trọng trong việc xây dựng và mở rộng hạ tầng công số. "Tại các vùng sâu vùng xa, Ấn Độ đã triển khai những "nhân viên mở rộng" (extension worker) hỗ trợ người dân tiếp cận dịch vụ chăm sóc y tế số và giáo dục số", ông Purushottam Kaushik thông tin.

10 phường trung tâm TP.HCM chia sẻ cách chuyển đổi số để gần dân hơn

Chiều 21-11, cụm thi đua số 1 gồm 10 phường trung tâm TP.HCM (quận 1, 3, 10 cũ) cùng họp về “Đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, điều hành của UBND phường”.