Nhân viên kiểm định khí thải xe máy đang kiểm tra tại một cửa hàng bảo trì ở quận 1 - Ảnh: T.T.D.

Nhân viên kiểm định khí thải xe máy đang kiểm tra tại một cửa hàng bảo trì ở quận 1 Ảnh: T.T.D.

Các cơ quan chức năng TP phối hợp với các đơn vị liên quan sẽ có các bước cụ thể hơn để khắc phục tình trạng này, và xây dựng lộ trình kiểm soát khí thải xe máy.

Nhiều xe không đạt chuẩn

Từ ngày 15-5 đến 2-9, Sở GTVT TP.HCM phối hợp cùng Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) triển khai chương trình "Nghiên cứu thí điểm kiểm tra khí thải môtô, xe máy đang lưu hành". 

Chương trình này được triển khai nhằm hướng tới thí điểm kiểm soát khí thải xe máy đang lưu hành trên địa bàn TP, góp phần cải thiện chất lượng môi trường không khí.

Ông Đỗ Ngọc Hải - trưởng phòng quản lý vận tải đường bộ Sở GTVT - cho biết quá trình thí điểm kiểm tra được người dân hưởng ứng rất tích cực. Hàng ngàn người dân ở quận 1 và quận Phú Nhuận đã mang xe máy thuộc các hãng xe Honda, Yamaha, Piaggio, SYM và Suzuki sử dụng từ 5 năm trở lên đi kiểm tra.

Chị Võ Thị Hương - người dân quận Phú Nhuận - cho biết đã tham gia kiểm định khí thải xe máy từ những ngày đầu chương trình. 

Vào cuối tháng 5-2020, chị Hương được phường thông báo về chương trình và tặng kèm 1 phiếu kiểm định, bảo dưỡng miễn phí. Chị Hương mua một xe máy Honda Air Blade được hơn 4 năm, xe ít khi hư hỏng. Do công việc bận rộn, chị ít khi nào đem xe đi thay nhớt, bảo dưỡng định kỳ theo hướng dẫn của hãng.

"Tôi thấy xe vẫn chạy trơn tru nên nghĩ máy tốt, không vấn đề gì, cũng không cần mất thời gian đi bảo dưỡng làm gì. Thế nhưng sau khi kiểm định thì xe tôi có chỉ số CO, NO... vượt quá mức khí thải cho phép lưu hành. Hệ thống kiểm định khói, chất thải nhớt xe... cũng cho ra kết quả xe này không đạt chuẩn khí thải lưu hành.

Nhờ phát hiện kịp thời, xe tôi được nhân viên kỹ thuật bảo dưỡng miễn phí kèm theo các tư vấn về chế độ bảo dưỡng định kỳ để vận hành xe tốt hơn. Không gây ô nhiễm, kỹ thuật xe cũng đảm bảo an toàn giao thông", chị Hương kể.

Qua thời gian thực hiện kiểm tra ở 8 cửa hàng xe máy, tổng số lượng xe tham gia kiểm tra khí thải là 10.682. 

Trong đó, xe từ 5 năm trở lên tham gia kiểm tra khí thải khoảng 7.390, có 6.830 xe đạt tiêu chuẩn trước và sau bảo dưỡng (92,3%), có 402 xe không đạt tiêu chuẩn (5,4%). Bên cạnh đó, 3.280 xe sử dụng dưới 5 năm cũng tham gia kiểm định. Bộ phận kỹ thuật kiểm định phát hiện khoảng 84 xe không đạt tiêu chuẩn (2,5%).

Vừa bảo vệ môi trường vừa an toàn

Việc kiểm tra thí điểm nêu trên thật ra cũng chỉ mới có ý nghĩa thăm dò vì theo con số của Sở GTVT công bố giữa năm 2019, số lượng xe máy tại TP vào khoảng 9 triệu chiếc. Trong khi đó, đợt kiểm tra thí điểm chỉ hơn 10.000 xe. 

Vì vậy, nhiều chuyên gia giao thông nhận định vẫn còn nhiều xe máy chưa đạt chuẩn khí thải để lưu hành vẫn tồn tại ở TP.HCM. Đây trở thành nguồn phát thải gây ô nhiễm môi trường, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông đối với những xe đã quá cũ nát.

Tình hình ô nhiễm môi trường không khí trong cả nước nói chung và ở TP.HCM nói riêng diễn biến phức tạp, nồng độ các chất gây ô nhiễm không khí có xu hướng tăng. Ô nhiễm không khí trong đô thị do nhiều nguồn gây ra như công nghiệp, giao thông vận tải, sinh hoạt... 

Trong đó hoạt động của các loại xe cơ giới nói chung và môtô, xe máy nói riêng là một trong những nguồn phát thải trực tiếp một số chất có ảnh hưởng nguy hại đến sức khỏe của con người.

Để giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường, việc ban hành quy định, chính sách quản lý về phát thải nói chung và đối với các phương tiện giao thông là hết sức cấp thiết.

Đây là thời điểm "chín muồi" để triển khai các chính sách nhằm kiểm soát, hạn chế tối đa những tác động tiêu cực mà xe máy gây ra đối với môi trường. 

Xe máy cũng phải được kiểm định định kỳ cả về độ an toàn và tiêu chuẩn khí thải, không chỉ xe cũ mà ngay cả xe mới nếu xuống cấp, không đáp ứng an toàn về khí thải cũng không cho sử dụng.

Môtô, xe máy phải được kiểm tra khí thải định kỳ?

TTO - Theo dự thảo Luật giao thông đường bộ sửa đổi vừa được Chính phủ trình Quốc hội, môtô, xe gắn máy tham gia giao thông phải được kiểm tra định kỳ phát thải khí thải theo quy định về lộ trình của Chính phủ.