Mỗi ngày trước khi bước vào cuộc đàm phán ngày 11-3, sự bất lợi ngày càng lớn đối với Ukraine trên chiến trường.

Ở vùng Kursk, nơi Kiev táo bạo đánh qua biên giới Nga vào năm ngoái để giành lợi thế, Nga đang giành lại phần lớn kiểm soát và vây ép hàng ngàn quân Ukraine tại đây.

Nga tiến công mạnh mẽ ở Kursk

Diễn biến trên có thể khiến Tổng thống Volodymyr "trắng tay" khi đến bàn đàm phán ở Saudi Arabia.

Theo Hãng tin TASS, vào ngày 9-3, Nga tuyên bố đã giải phóng thêm 7 khu định cư ở Kursk trong 2 ngày cuối tuần - gồm Lebedevka, Malaya Loknya, Cherkasskoye Porechnoye, Kositsa, Viktorovka, Nikolayevka và Staraya. 

Bước tiến trên đã tiếp nối chuỗi tiến công mạnh mẽ của Matxcơva kể từ khi chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump quyết định cắt thông tin tình báo cho Ukraine vào ngày 5-3 nhằm buộc Kiev phải đàm phán.

Như vậy, chỉ sau 6 tháng kể từ khi Kiev tấn công vào Kursk, quân đội Nga tuyên bố đã giành lại quyền kiểm soát khoảng 64% lãnh thổ khu vực này.

Cùng lúc đó, Bộ Quốc phòng Nga cho biết đã phản công qua biên giới, chiếm được lãnh thổ ở khu vực Sumy của Ukraine lần đầu tiên kể từ năm 2022. 

Việc chiếm được ngôi làng Novenke ở Sumy, nằm cách Kursk khoảng 1km, có thể giúp Matxcơva cắt đứt tuyến đường tiếp tế chính của Ukraine vào vùng Kursk. 

Theo Viện Nghiên cứu chiến tranh của Mỹ (ISW), khoảng 10.000 - 30.000 quân Ukraine sắp bị bao vây hoàn toàn tại Kursk.

Các hãng tin phương Tây mô tả Nga oanh tạc dữ dội vào các tuyến đường tiếp tế của Ukraine. Không có cảnh báo sớm từ Mỹ, các máy bay của Nga có thể thoải mái tấn công ở vùng Donetsk. 

Tên lửa và máy bay không người lái đã xuất hiện dày đặc trên bầu trời Ukraine, trong khi Kiev đang cạn dần tên lửa Patriot mà Washington đã cung cấp trước khi cắt giảm viện trợ.

Châu Âu đang gấp rút để thay thế Mỹ cung cấp tình báo quân sự - bao gồm hình ảnh vệ tinh, hệ thống cảnh báo sớm và tình báo tín hiệu quan trọng. Nhưng điều Ukraine cần là được cung cấp ngay bây giờ, giữa thời điểm quan trọng của cuộc chiến.

Thế yếu trên bàn đàm phán

Tình hình khó khăn đến mức tờ Telegraph cuối tuần trước dẫn các nguồn tin tiết lộ Ukraine đang cân nhắc rút quân khỏi Kursk. 

"Tôi không nghĩ mình sẽ nói điều này. Nhưng có lẽ đã đến lúc rút khỏi hướng Kursk. Giờ đây khó còn có thể tin rằng đây là một lá bài mặc cả chính trị", blogger quân sự Serhii Flesh (người Ukraine) nhận định.

Tuy nhiên, việc rút quân trước các cuộc đàm phán hòa bình sẽ là một đòn giáng mạnh vào vị thế mặc cả của Ukraine bởi ông Zelensky từng nói rằng Kursk đóng vai trò quan trọng trong các cuộc đàm phán tiềm năng trong tương lai. 

Trong bài phát biểu vào tối trước khi lên đường đi đàm phán ở Saudi Arabia, ông Zelensky không đề cập chi tiết tình hình mà chỉ nói rằng: "Ngoại giao sẽ chỉ mạnh mẽ ở các vị trí tiền tuyến vững chắc. Và chúng tôi đang cố gắng hết sức để đảm bảo các nhu cầu tiền tuyến của Ukraine".

Ngày 10-3, ông đã lên đường đến Saudi Arabia trước thềm cuộc đàm phán với phái đoàn Mỹ vào ngày 11-3, dự kiến sẽ tập trung vào một thỏa thuận khoáng sản với Washington và chấm dứt chiến sự với Nga. 

"Chúng tôi hoàn toàn cam kết đối thoại mang tính xây dựng... Các đề xuất thực tế đang được đưa ra. Chìa khóa là phải hành động nhanh chóng và hiệu quả", ông Zelensky viết trên mạng xã hội X.

Trước đó, Kiev, với sự ủng hộ của Anh và Pháp, đã đề xuất tạm ngừng bắn trên không và trên biển như "phép thử" dành cho Nga, nhưng Matxcơva chỉ trích đây chỉ là chiêu câu giờ. 

Đặc phái viên Steve Witkoff của ông Trump cho biết ý tưởng của cuộc gặp là "xây dựng một khuôn khổ cho một thỏa thuận hòa bình và một lệnh ngừng bắn ban đầu".

Trong khi đó, Hãng tin Reuters dẫn nguồn quan chức Mỹ cho biết Washington cũng sẽ đánh giá Ukraine có sẵn sàng nhượng bộ đáng kể với Nga để chấm dứt chiến tranh hay không tại cuộc gặp ở Saudi Arabia.

"Anh không thể nói "Tôi muốn hòa bình" và "Tôi từ chối thỏa hiệp về bất cứ điều gì"" - một quan chức Mỹ nói. 

"Chúng tôi muốn xem liệu Ukraine có quan tâm không chỉ là hòa bình mà còn là một nền hòa bình thực tế. Nếu họ chỉ quan tâm đến biên giới năm 2014 hoặc 2022, điều đó sẽ nói lên một số thứ" - một quan chức khác của chính quyền Trump cho biết.

Giới phân tích cho rằng cuộc gặp ở Saudi Arabia sẽ là bước đầu tiên để nhìn rõ các bước tiếp theo của Mỹ đối với Ukraine và một thỏa thuận về khoáng sản sẽ là tiền đề để chính quyền ông Trump muốn đối thoại tiếp. 

Tuy nhiên, Washington có thể gây áp lực buộc Ukraine phải nhượng bộ về lãnh thổ trong những bước tiếp theo.

Nga siết chặt Kursk, 10.000 lính Ukraine lâm vào thế hiểm

Lực lượng Ukraine tại Kursk đang gặp nguy hiểm khi drone Nga phá hủy hàng trăm phương tiện, chặn nguồn tiếp tế, đẩy quân Kiev vào thế phải rút lui khỏi khu vực.