Ngày 24-2 vừa qua đánh dấu tròn ba năm kể từ khi chiến sự giữa Nga và Ukraine bùng phát. Với viễn cảnh khó bên nào có thể áp đảo, giành ưu thế tuyệt đối trên chiến trường, có lẽ cục diện của cuộc xung đột Nga - Ukraine sẽ chỉ có thể kết thúc trên bàn đàm phán.

Sau ba năm chiến tranh, dường như cơ hội cho đàm phán đang đến gần hơn bao giờ hết khi các nước đã bắt đầu thấm mệt.

Ukraine bị tàn phá nặng nề và có lẽ không muốn sự tàn phá đó kéo dài trong một cuộc chiến không cân sức.

Nga cũng đã nhận ra không thể giành thắng lợi trong cuộc chiến này và cũng không muốn đi vào vết xe đổ sa lầy như Liên Xô tại Afghanistan trước đây. Các nước châu Âu cũng đã mệt nhoài sau nhiều năm chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi cuộc chiến.

Trong bối cảnh đó, việc Tổng thống Trump lên nắm quyền là mảnh ghép còn thiếu cho việc các bên ngồi lại với nhau.

Với sức mạnh của "cây gậy và củ cà rốt", những nỗ lực ngoại giao đi kèm sức ép của Mỹ dường như đang buộc các bên dù muốn hay không phải tính toán lại các bước đi của mình.

Cho dù Nga và Ukraine chưa thể ngồi lại với nhau, cỗ máy ngoại giao đã khởi động và tia hy vọng về khôi phục hòa bình cho Ukraine le lói xuất hiện trên bàn đàm phán.

Cơ hội cho hòa bình đang đến gần, nhưng khoảng cách giữa các bên cũng không hề nhỏ. Những tính toán của Mỹ, châu Âu, Ukraine và Nga chưa có những điểm song trùng; trong khi Mỹ và Nga tiến hành những cuộc đàm phán riêng rẽ thì châu Âu và Ukraine lại đang theo đuổi một kế hoạch hòa bình khác.

Cho dù ván cờ hòa bình đã mở ra nhưng với việc mỗi bên đang đi những nước cờ khác nhau thì khó có thể lạc quan, kỳ vọng vào một giải pháp ngoại giao một sớm một chiều.

Các động thái thúc đẩy hòa giải đầy vội vã của Washington cũng gây nhiều tranh cãi, nhất là việc Ukraine và châu Âu dường như bị "gạt ra bên lề" đã gây không ít sự bất mãn cho các bên.

Những phản ứng trái chiều cho thấy không phải tất cả các bên sẽ hài lòng và sẵn sàng nhân nhượng, điều chỉnh lập trường khi ngồi vào bàn đàm phán.

Hơn thế nữa, lịch sử cũng cho thấy một thỏa thuận vội vã hay không đảm bảo tiếng nói và lợi ích của các bên liên quan rất có thể sẽ là một thất bại ngay từ đầu.

Một nền hòa bình sẽ chỉ có thể bền vững khi đó là một nền hòa bình công bằng, thỏa đáng, tính đến lợi ích của tất cả các bên liên quan.

Thỏa thuận đó phải bảo đảm quyền lợi, chủ quyền, lãnh thổ của người Ukraine; bảo đảm lợi ích an ninh, không bị đe dọa của người Nga; và bảo đảm hòa bình ở sườn phía đông cho các nước châu Âu.

Dù sao sau 3 năm chiến tranh, có lẽ cơ hội hòa bình đã đến gần hơn bao giờ hết. Các nỗ lực thúc đẩy "đối thoại thay đối đầu" đã đánh dấu sự dịch chuyển mang tính bước ngoặt, từng bước mở ra cánh cửa trên con đường tìm kiếm hòa bình cho Ukraine và Nga.

Cỗ máy ngoại giao đã bắt đầu được khởi động để tìm ra một giải pháp mà tất cả các bên liên quan đều có thể chấp nhận được, một giải pháp đủ để giữ thể diện cho tất cả các bên, một giải pháp cho phép bên nào cũng có thể xuống thang trong danh dự.

Châu Âu xây liên minh hỗ trợ Ukraine, tăng chi tiêu quốc phòng

Các nước châu Âu thảo luận việc lập liên minh tình nguyện hỗ trợ Ukraine và cam kết tăng chi tiêu quốc phòng trong bối cảnh Mỹ đảo ngược hàng loạt chính sách.