Trước thời điểm Quốc hội chuẩn bị thông qua dự thảo nghị quyết, trao đổi riêng với Tuổi Trẻ, nhiều đại biểu nhìn nhận dự thảo cuối sau khi tiếp thu, chỉnh lý ý kiến tại các buổi thảo luận tổ đã hoàn chỉnh, toàn diện.

Khi được thông qua, nghị quyết được kỳ vọng chuẩn bị cho TP.HCM những "đường băng mới". Nhiều cơ chế lần đầu tiên xuất hiện vừa để TP chạy nhanh hơn vừa mở lối cho các địa phương khác cùng tiến lên trong kỷ nguyên tăng trưởng mới.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp):

Không có cơ chế đột phá, TP.HCM khó tận dụng được lợi thế địa giới mới

Sau hợp nhất, quy mô kinh tế của TP.HCM lớn hơn nhưng cũng bộc lộ các thách thức lớn hơn: dân số đô thị tăng nhanh, áp lực hạ tầng, môi trường, biến đổi khí hậu, liên kết vùng còn lỏng lẻo, phân tán nguồn lực theo ranh giới hành chính. 

Nếu không có cơ chế đột phá, TP sẽ khó tận dụng được lợi thế địa giới mới, khó thu hút được nhà đầu tư chiến lược và có thể bỏ lỡ "cửa sổ cơ hội" mà thế giới đang mở ra.

Dù vậy cơ chế, chính sách đặc thù không thể xây dựng theo kiểu trải đều mà phải đánh đúng vào điểm nghẽn, đánh trúng vào lợi thế, tạo ra tác động lan tỏa nhanh và mạnh. 

TP.HCM là đô thị đặc biệt sau sáp nhập, quy mô trên 14 triệu dân, có vai trò trung tâm vùng nhưng đang đối diện với những điểm nghẽn lớn kéo dài: phân cấp chưa đủ mạnh, thủ tục đầu tư phức tạp, sức cạnh tranh quốc tế chưa xứng tầm.

Cần cơ chế đặc thù cho các nút thắt: hạ tầng, thu hút đầu tư chiến lược, đổi mới sáng tạo, logistics, tài chính, chuyển đổi số đất đai, đô thị. Đồng thời tất cả cơ chế phải khả thi, có trọng tâm, tránh kỳ vọng cao - thực hiện thấp.

Địa phương cần được trao quyền mạnh phải đi đôi với trách nhiệm cao, đặc biệt là phòng chống tiêu cực, tham nhũng, lợi dụng chính sách. Phân cấp phải mạnh, kiểm soát phải chặt, hành động phải quyết liệt và kết quả phải đo đếm được.

Phải khẳng định rằng khi cơ chế sandbox (cơ chế thử nghiệm có kiểm soát) vận hành hiệu quả, TP.HCM sẽ trở thành đầu tàu kéo đoàn tàu kinh tế của cả nước đi nhanh hơn, mạnh hơn, xa hơn.

Khi đề xuất các cơ chế, chính sách, TP.HCM đã thể hiện sự dám nghĩ dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung. Ở góc độ ngược lại, Quốc hội cần luôn giám sát, đồng hành để nghị quyết mới thực sự tạo bước ngoặt phát triển cho TP.HCM.

Từ đó tôi kỳ vọng ngay sau khi nghị quyết được thông qua, tinh thần quan trọng nhất là hành động nhanh, triển khai mạnh, giám sát chặt.

Chính phủ cần phải khẩn trương ban hành nghị định hướng dẫn; phân cấp mạnh nhất có thể. Các bộ ngành không được làm phát sinh thủ tục, không được gây ách tắc. TP.HCM phải có chương trình hành động rõ ràng, xác định ngay các dự án ưu tiên, khu vực ưu tiên, ngành mũi nhọn để thí điểm sandbox.

Quan trọng hơn, từ những cơ chế, chính sách chưa từng có, TP.HCM phải thu hút bằng được các nhà đầu tư chiến lược, các định chế tài chính quốc tế, các tập đoàn công nghệ hàng đầu. Phải bảo đảm môi trường minh bạch, phòng chống tham nhũng, tiêu cực.

Đại biểu Trần Khánh Thu (Hưng Yên):

Ủng hộ TP.HCM có cơ chế mạnh mẽ, đột phá nhất

Nghị quyết sửa đổi nghị quyết 98 lần này không chỉ tạo động lực phát triển cho TP.HCM mà còn mở ra tinh thần cải cách mạnh mẽ trong hoạch định chính sách quốc gia. Nghị quyết không trao cơ chế đặc thù để TP.HCM "xin - cho" mà là để TP.HCM được thử nghiệm, được mở đường, mang lại lợi ích chung cho cả nước.

Những cơ chế, chính sách chưa từng có tiền lệ cho TP.HCM không chỉ là câu chuyện của riêng một địa phương mà là một cam kết chính trị mạnh mẽ, trao cho TP.HCM điều kiện để dẫn dắt, mở đường và thử nghiệm những mô hình phát triển có tầm ảnh hưởng quốc gia.

Qua thảo luận có thể thấy nhiều đại biểu ủng hộ bổ sung 11 nhóm dự án ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược. Trong đó tôi đặc biệt quan tâm đến nhóm dự án về y tế chuyên sâu, khu liên hợp thể thao, công viên văn hóa - công viên chuyên đề (≥ 6.000 tỉ đồng).

Đây là những dự án tạo ra giá trị xã hội - văn hóa - dịch vụ mà một siêu đô thị như TP.HCM đang thiếu và rất cần. TP.HCM không chỉ là trung tâm kinh tế mà phải trở thành trung tâm y tế, văn hóa, thể thao tầm khu vực, góp phần nâng chất lượng sống của người dân và tăng năng lực cạnh tranh đô thị.

Một nhóm dự án quan trọng khác là các dự án cải tạo, di dời nhà trên kênh rạch và ven sông (≥ 6.000 tỉ đồng). Đây là nút thắt lớn nhất của phát triển đô thị TP.HCM suốt nhiều thập kỷ. Việc thu hút được các nhà đầu tư chiến lược cho nhóm dự án này sẽ giúp TP giải quyết dứt điểm vấn đề môi trường - cảnh quan - an sinh, tạo ra không gian đô thị mới văn minh, an toàn, bền vững.

Có thể thấy các nhóm dự án trên đều có một điểm chung, đều mang tính chất công - tư đan xen, khối lượng đầu tư lớn, đòi hỏi năng lực quản trị và điều phối rất cao. Nếu không có cơ chế đặc thù sẽ không thể thu hút nhà đầu tư chiến lược đúng nghĩa. Mặt khác sẽ không thể giải quyết các bài toán đô thị tồn đọng hàng chục năm và TP.HCM sẽ không thể bước vào giai đoạn phát triển mới.

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Lâm Đồng):

Bước đi chiến lược, tạo đà cho mục tiêu tăng trưởng mới

Kỳ họp thứ 10 diễn ra trong bối cảnh đất nước đang đứng trước những mục tiêu tăng trưởng rất lớn: năm 2025 tăng trưởng trên 8%; từ năm 2026 trở đi hướng tới mức hai con số; đến 2030 Việt Nam phải trở thành nước có thu nhập trung bình khá và năm 2045 phấn đấu trở thành nước thu nhập cao. Muốn vậy cần phải có những bước đi chiến lược, những chính sách đặc thù thiết kế đúng vấn đề, đúng điểm nghẽn, đúng nhu cầu của thực tiễn.

Quốc hội cũng vừa ban hành nghị quyết về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026. Nghị quyết xác định phải thúc đẩy tăng trưởng, hoàn thiện thể chế, tháo gỡ điểm nghẽn, phát huy nguồn lực và chuyển đổi mô hình tăng trưởng dựa vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số.

Trong tổng thể ấy, TP.HCM có vai trò đặc biệt quan trọng. Sau hợp nhất, TP có diện tích 6.772,6km²; dân số trên 14 triệu người; lực lượng lao động 7,28 triệu người.

TP đóng góp 23,5% GDP cả nước, thu ngân sách dự kiến hơn 750.000 tỉ đồng (36,7% cả nước). GRDP bình quân đầu người ước đạt 220 triệu đồng (8.944 USD), gấp 1,7 lần bình quân quốc gia.

Chính vì vậy, các đề xuất sửa nghị quyết 98 của TP.HCM rất cấp thiết. Nếu chậm TP sẽ mất cơ hội thu hút nhà đầu tư chiến lược, không triển khai được cơ chế khu thương mại tự do, không giải quyết được các vướng mắc hạ tầng trọng điểm như đường sắt đô thị.

Sửa Nghị quyết 98: Đề xuất cơ chế gỡ vướng định giá đất cho dự án BT

Các đại biểu Quốc hội và chuyên gia, doanh nghiệp đề xuất cần có cơ chế xác định thời điểm định giá đất đối với hợp đồng BT bị chậm bàn giao đất nhiều năm, để đảm bảo công bằng cho các nhà đầu tư.