Chuỗi podcast Việt Nam Xanh nằm trong khuôn khổ dự án Việt Nam Xanh do báo Tuổi Trẻ phối hợp với Cục Biến đổi Khí hậu (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) và Liên minh Tái chế bao bì Việt Nam (PRO Việt Nam) thực hiện.

Thay đổi tư duy, hướng đến phát triển bền vững

Trong tập podcast số 3, chủ đề: "Kinh tế tuần hoàn: Công nghệ thúc đẩy chuyển đổi xanh", ông Phillip Lam - Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần Nhãn Bao bì Vi Na Úc chia sẻ việc doanh nghiệp sản xuất nắm bắt được các phương thức tái chế hiện hành hoặc đang phát triển đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển bền vững của doanh nghiệp.

Theo ông, tái chế không chỉ là bước cuối của vòng đời sản phẩm mà cần được tính đến ngay từ khâu thiết kế. Để đảm bảo chất lượng và hiệu quả của quy trình tái chế, nhà sản xuất cần có tư duy thiết kế để tái chế (Design for Recycling) ngay từ khi lên ý tưởng sản phẩm. 

Với tư duy thiết kế đó, các sản phẩm, bao bì được tạo ra sẽ phù hợp với hạ tầng thu gom, phân loại và tái chế tại địa phương.

Từ chiến lược đó, Công ty Cổ phần Nhãn Bao bì Vi Na Úc đang nghiên cứu và áp dụng các công nghệ, máy móc tiên tiến giúp giảm lượng nhựa và polymer sử dụng trong bao bì sản phẩm, qua đó cắt giảm đáng kể mức tiêu thụ vật liệu trên mỗi đơn vị bao bì. Ngoài ra, công ty cũng phát triển các loại nhãn đồng chất liệu với thân chai nhằm cắt giảm công đoạn bóc tách nhãn, nâng cao hiệu quả tái chế bao bì.

"Tôi cho rằng luôn luôn có cơ hội để cải thiện. Khi hiểu được các hướng tiếp cận khác nhau để giải quyết vấn đề ngay từ đầu, chúng ta có thể thiết kế toàn bộ sản phẩm dựa trên tư duy đó," ông Phillip khẳng định.

Đại diện cho biết, những nỗ lực này không chỉ mang lại thay đổi tích cực trong nội bộ công ty mà còn góp phần định hình lại nhận thức của cộng đồng doanh nghiệp về vai trò của sản xuất bền vững.

Ông Phillip cho rằng các doanh nghiệp Việt Nam đang đi đúng hướng trong việc tiếp cận vấn đề tái chế, song vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua, đặc biệt là vấn đề chi phí đầu tư. Các vật liệu PCR (Post-Consumer Recycled) và công nghệ tái chế tiên tiến hiện vẫn có giá thành cao hơn đáng kể so với phương pháp truyền thống, khiến không ít doanh nghiệp ngần ngại đầu tư dù họ hiểu rõ lợi ích môi trường.

Trong khi đó, PGS.TS. Nguyễn Hồng Quân, Viện trưởng Viện Phát triển Kinh tế Tuần hoàn (ICED), Đại học Quốc gia TP.HCM cho rằng, phát triển bền vững không chỉ là câu chuyện của chính phủ, giới học thuật và doanh nghiệp, mà cần có sự tham gia của toàn xã hội, đặc biệt là người tiêu dùng.

Theo ông, khoảng cách giữa nghiên cứu và thực tiễn vẫn là một trong những thách thức lớn của phát triển bền vững. Việc hợp tác giữa PRO Việt Nam và Đại học Quốc gia TP.HCM được xem là bước đi quan trọng để thu hẹp khoảng cách đó.

"PRO Việt Nam là tổ chức quy tụ nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực bao bì và các ngành liên quan, cùng chia sẻ tầm nhìn phát triển bền vững. Thỏa thuận hợp tác này mở ra cơ hội để doanh nghiệp và nhà trường phối hợp trong chuyển giao công nghệ, tư vấn, trình diễn công nghệ và trao đổi chuyên môn, qua đó thúc đẩy nghiên cứu ứng dụng và đưa khoa học đến gần hơn với đời sống", ông nói.

"Nhiều trường đại học trong và ngoài nước cũng đang phát triển giải pháp công nghệ xanh, và nhiều doanh nghiệp quốc tế đã đến Việt Nam hợp tác trong lĩnh vực này. Đây là thời điểm thuận lợi để thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh, đưa công nghệ trở thành động lực cho phát triển bền vững", ông Quân cho biết.

Cần sự chung tay của nhiều bên

Từ góc nhìn chuyên gia, cả hai đại diện đều thống nhất rằng: phát triển bền vững không thể thành hiện thực nếu thiếu sự chung tay của toàn xã hội.

Theo PGS.TS Quân, thế hệ trẻ hiện nay năng động và quan tâm nhiều hơn đến phát triển bền vững, song sự tiện lợi do công nghệ và thương mại điện tử mang lại cũng đặt ra thách thức mới cho tính bền vững, điển hình là lượng rác thải phát sinh từ tiêu dùng tiện lợi.

Ông nhấn mạnh, chuyển đổi xanh không chỉ là trách nhiệm xã hội mà còn mang lại lợi ích trực tiếp cho bản thân mỗi cá nhân.

Đối với sinh viên, ông Quân cho biết nhà trường chú trọng kết hợp đào tạo với thực hành thông qua các cuộc thi phát triển ý tưởng, có sự hướng dẫn của giảng viên và nhà nghiên cứu, giúp sinh viên tích hợp yếu tố khoa học - công nghệ vào dự án và từng bước ươm tạo sản phẩm ứng dụng.

Ông Quân nhận định vẫn còn nhiều cơ hội để các trường đại học tham gia sâu hơn vào phát triển bền vững và công nghệ xanh, bởi đây là nơi hội tụ giới trẻ và các nhà nghiên cứu có năng lực, giàu tiềm năng đóng góp.

Trong khi đó, theo ông Phillip, doanh nghiệp có thể khởi đầu từ chính nội bộ, thông qua việc cải tiến quy trình, điều chỉnh cơ sở hạ tầng và thay đổi thói quen làm việc.

"Dù quy mô nhỏ hay lớn, mỗi doanh nghiệp đều có thể góp phần giảm ô nhiễm bằng những biện pháp phù hợp với điều kiện của mình. Đôi khi chỉ cần thay đổi quy trình là đã tạo ra tác động đáng kể", ông nói.

PGS.TS Nguyễn Hồng Quân đánh giá cao vai trò của PRO Việt Nam trong việc xây dựng cộng đồng doanh nghiệp tiên phong về tái chế và trách nhiệm môi trường. Theo ông, nhiều thành viên của PRO Việt Nam là các tập đoàn, doanh nghiệp có tầm ảnh hưởng, do đó, sự chung tay của họ góp phần đáng kể trong việc nâng cao nhận thức xã hội. Ngoài việc lan tỏa ý thức về bảo vệ môi trường, điều quan trọng là phải làm cho cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ nhìn thấy và hiểu rõ những nỗ lực đó.

"Tôi mong có thêm nhiều phương thức tái chế dễ tiếp cận hơn, không chỉ dành cho doanh nghiệp mà còn cho cộng đồng", ông Quân bày tỏ, nhấn mạnh rằng chính sự tham gia rộng rãi của mọi người sẽ tạo nên động lực thật sự cho một nền kinh tế tuần hoàn và tương lai xanh cho Việt Nam.

Dùng bao bì tái chế để phát triển bền vững là mục tiêu của nhiều tập đoàn đa quốc gia

Đó là thông tin được đại diện Công ty CP Nhựa tái chế Duy Tân chia sẻ với Tuổi Trẻ Online bên lề Ngày hội Việt Nam Xanh vừa được khai mạc sáng 15-11 tại Nhà Văn hóa Thanh niên TP.HCM.