Tại "Diễn đàn Kinh doanh và Công nghệ ASEAN 2025: Hướng tới APEC 2027 tại Việt Nam" do Đại học RMIT Việt Nam tổ chức ngày 24-10 tại TP.HCM, ý kiến các diễn giả đến từ khu vực Đông Nam Á và Úc nhấn mạnh khối ASEAN cần đẩy mạnh hội nhập khu vực, củng cố chuỗi cung ứng và hợp tác nội khối, đồng thời thúc đẩy kinh tế dựa trên đổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ, đồng thời hướng đến phát triển bền vững.

Cơ hội vươn lên của khu vực ASEAN

Phát biểu tại diễn đàn, Giáo sư Robert McClelland, Trưởng Khoa Kinh doanh, Đại học RMIT Việt Nam cho biết đại diện của chính phủ, doanh nghiệp và giới học thuật phối hợp thảo luận về việc làm thế nào để xây dựng được những nền kinh tế có năng lực cạnh tranh, có khả năng chống chịu và sẵn sàng cho tương lai, đặc biệt trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi số, biến động địa chính trị và phát triển bền vững.

Trong đó, sự tham gia của các diễn giả và lãnh đạo doanh nghiệp đến từ Indonesia, Malaysia, Singapore, Thái Lan, Việt Nam và Úc thể hiện rất rõ tinh thần hợp tác khu vực.

Theo Giáo sư Nguyễn Quang Trung, Quyền Phó Trưởng khoa phụ trách Hợp tác và quan hệ đối ngoại, Khoa Kinh doanh, Đại học RMIT Việt Nam, ASEAN đã vươn lên và đang thuộc nhóm 5 nền kinh tế lớn nhất thế giới. Theo dự báo, đến năm 2030, quy mô GDP của ASEAN có thể vượt Đức và Nhật Bản, đưa khu vực trở thành nền kinh tế lớn thứ tư thế giới.

Thương mại nội khối ASEAN hiện cao hơn giao dịch với bất kỳ đối tác bên ngoài nào, kể cả Trung Quốc và Hoa Kỳ. Chỉ số mức độ sẵn sàng kinh doanh của khu vực liên tục cải thiện, qua đó củng cố niềm tin của nhà đầu tư quốc tế. Vì vậy, ASEAN cũng là một trong những điểm đến hàng đầu của dòng vốn FDI, chỉ sau Hoa Kỳ và EU, ông Trung nhấn mạnh.

Ngoài ra, tính chung cho cả khối, ASEAN hiện có dân số gần 700 triệu người, xếp thứ 3 trên thế giới, sau Ấn Độ và Trung Quốc. Nhiều nước ASEAN có cơ cấu dân số trẻ, với hơn 65% dân số trong độ tuổi lao động - tức đang ở "thời kỳ dân số vàng". Đây là giai đoạn thuận lợi để bứt phá, không chỉ về quy mô mà còn về động lực phát triển, ông Trung nói.

Tuy vậy, ông Trung cũng lưu ý các thách thức lớn: chênh lệch trình độ phát triển giữa các thành viên; ảnh hưởng của các nước lớn khiến đồng thuận nội khối khó đạt; thậm chí nảy sinh va chạm giữa một số thành viên; các cú sốc thuế quan; thiếu hụt nhân lực chất lượng cao, khoảng cách số… Những yếu tố này làm phức tạp các nỗ lực ứng phó với rủi ro địa - chính trị, biến đổi khí hậu, tội phạm mạng, cũng như việc chuẩn bị cho giai đoạn già hóa dân số trong 15 - 20 năm tới.

Cựu Đại sứ đặc mệnh toàn quyền của Việt Nam tại Hoa Kỳ (2014 - 2018) Phạm Quang Vinh cho biết những yếu tố đóng vai trò then chốt của sự phát triển khu vực ASEAN và hướng tới APEC bao gồm việc mở cửa, bao trùm, khả năng chống chịu, phát triển bền vững và đổi mới sáng tạo.

"Việt Nam đang rất nỗ lực bước vào kỷ nguyên mới của sự phát triển, với định hướng chiến lược rõ ràng và quyết tâm hành động cụ thể. Trong số các ưu tiên này, chúng ta thấy có các đối tác khu vực, các động lực tăng trưởng mới, khả năng phục hồi chuỗi cung ứng và cải cách trong nước.

Tất cả cùng kết hợp để tạo thành các ưu tiên chiến lược dài hạn, đồng thời ứng phó với những thách thức đang nổi lên trong bối cảnh quốc tế hiện nay. Một điểm then chốt là tất cả những ưu tiên chiến lược này của Việt Nam đều phù hợp với phần lớn các quốc gia trong ASEAN và APEC, cũng như trên thế giới", ông nhận định.

Mọi cơ hội đều đang ở ngay trước mắt Việt Nam

Theo ông Vinh, ASEAN cần chú ý đến hai phương diện, bao gồm việc các nền kinh tế riêng lẻ trong ASEAN phải được củng cố và nền tảng hợp tác tập thể cho hội nhập khu vực cũng cần được tăng cường.

"Chúng ta đang ở trong thời kỳ đầy biến động. Mô hình phát triển của ASEAN vốn dựa nhiều vào xuất khẩu. Đây chính là lúc chúng ta cần suy nghĩ cách vừa nâng cao năng lực trong nước, vừa tiến hành cải cách và hiện đại hóa nền kinh tế", ông Vinh nói.

Ông Vinh cũng đánh giá cao diễn đàn và nỗ lực của Đại học RMIT đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của sự đoàn kết trong khu vực: "Trên hành trình chuẩn bị đăng cai APEC 2027, Việt Nam mong muốn hợp tác cùng các nước ASEAN và khu vực châu Á - Thái Bình Dương để xác lập những ưu tiên dài hạn chung, từ kinh tế số, thương mại xanh đến kết nối khu vực. Đây không chỉ là cơ hội để Việt Nam thể hiện vai trò dẫn dắt, mà quan trọng hơn, là cùng ASEAN xây dựng nền tảng vững chắc cho sự phát triển bao trùm, bền vững và thích ứng".

Trong khi đó, đại sứ Andrew Goledzinowski, cựu Đại sứ Úc tại Việt Nam bày tỏ sự ấn tượng trước tốc độ bắt kịp nhanh chóng của Việt Nam với sự phát triển của kinh tế thế giới và khu vực ASEAN.

"Chỉ riêng tuần này tôi đã tham dự năm sự kiện khác nhau. Điều đó phản ánh sự quan tâm khổng lồ đến Việt Nam và ASEAN nói chung tại Úc. Việc FTSE nâng hạng Việt Nam lên nhóm thị trường mới nổi, trong khi chính phủ Việt Nam cam kết phát triển các trung tâm tài chính quốc tế là những yếu tố then chốt sẽ định hình thành công trong tương lai", ông Andrew phân tích.

"Tất nhiên, Việt Nam cần tiếp tục cải thiện, đặc biệt là về bảo đảm pháp lý cho doanh nghiệp và nhà đầu tư - điều mà nhiều nhà đầu tư nói với tôi rằng họ rất mong đợi. Hiện nay, Việt Nam cũng đã cam kết tiến lên công đoạn có giá trị gia tăng cao hơn trong các chuỗi giá trị, hướng tới công nghệ xanh và kinh tế số. Đó chính là lĩnh vực mà Úc có thể đóng vai trò lớn hơn", ông nói.

Cựu Đại sứ Úc tại Việt Nam cho biết trong vài tuần tới, ông sẽ đến Việt Nam để thảo luận về khoáng sản quan trọng. Úc cũng sẽ xuất khẩu công nghệ sang Việt Nam, trong khi ngày càng nhiều doanh nghiệp Việt Nam cũng sẽ xuất khẩu tri thức và công nghệ sang Úc. 

"Chúng ta đang sống trong một thế giới mới, và mọi cơ hội đều đang ở ngay trước mắt Việt Nam", ông nhận định.