Theo đạo diễn Hồng Dung (con gái cố NSND Năm Châu), Tiếng hò sông Hậu là một trong những vở diễn được dàn dựng trong những ngày đầu hình thành Đoàn cải lương Sài Gòn 2, gắn với tên tuổi nhiều tài danh cải lương như Diệp Lang, Giang Châu, Hồng Nga, Ngọc Bích, Tuấn Thanh...

Cuộc nổi dậy của những người cơ cực

Tiếng hò sông Hậu là tác phẩm nổi tiếng của soạn giả Điêu Huyền. Ông vốn là người Cần Thơ. Có tài liệu nói rằng ông từng làm rể một địa chủ nên thấm thía được nỗi cơ cực, bị chèn ép đến tận cùng của tá điền, người nông dân nên mới có nhiều tư liệu viết ra vở này.

Tiếng hò sông Hậu là nỗi lòng khắc khoải của những người nông dân chịu một cổ hai tròng, bị thực dân Pháp, địa chủ chà đạp, chèn ép. Đó là bà Tư Hậu, Chơn, Thừa, Lài, Thiệt, Ba Sênh... quanh năm "bán mặt cho đất, bán lưng cho trời" trên ruộng trên đồng để rồi cuối cùng cũng bị bọn quan lại, địa chủ vét đến từng hạt lúa cuối cùng.

Họ bị bọn địa chủ bòn rút đến tận xương tủy, rẻ rúng và không coi họ là con người. Đại diện cho thế lực đó là hội đồng Dư, cô Ba Phượng, cặp rằng Lựu, hương quản Lê... Con giun xéo lắm cũng phải oằn, đến một ngày những người nông dân không thể chịu đựng phải nổi dậy...

Gần 50 năm đã trôi qua nhưng cảm xúc, những nỗi đau thống khổ của ngày nào vẫn còn dâng tràn trong đêm diễn tối 6-2 tại Nhà hát Trần Hữu Trang. Điểm cộng của vở là rất nhiều nghệ sĩ ca hay nên khán giả không chỉ xem mà còn được nghe ca rất đã tai.

Xem Tiếng hò sông Hậu để lại nhói lòng với bi kịch cũ, để thấy rằng trong hành trình tìm lại độc lập, tự do, dân tộc ta đã phải trải qua nhiều biến cố, nhiều gian khổ mà bao người đã phải đổi bằng máu và cả mạng sống để hôm nay chúng ta mới có hòa bình.

Và điều đó càng ý nghĩa hơn khi năm 2025 là năm có nhiều hoạt động kỷ niệm 50 năm ngày thống nhất đất nước.

Sự mộc mạc, hồn hậu của người nông dân

Đạo diễn Hồng Dung kể bà may mắn được coi vở diễn trên sân khấu ngày xưa và lập tức mê ngay vở diễn. Bà nói thời đó Tiếng hò sông Hậu, Người ven đô được khán giả ủng hộ và diễn rất nhiều suất.

Ông Phan Quốc Kiệt, giám đốc Nhà hát Trần Hữu Trang, cho biết khoảng những năm 2000 vở được đạo diễn Trần Ngọc Giàu dàn dựng, truyền hình trực tiếp trên Đài truyền hình Việt Nam. Nay nhà hát làm lại đã tin tưởng mời nghệ sĩ Hoa Hạ giữ vai trò đạo diễn.

Hoa Hạ vừa rất thành công trong việc dựng lại vở Người ven đô, lần này với Tiếng hò sông Hậu khán giả chờ đợi bà đem đến sức sống mới cho kịch bản cải lương cách mạng kinh điển.

Chia sẻ với Tuổi Trẻ, đạo diễn Hoa Hạ nói kịch bản Tiếng hò sông Hậu có nét khác, không mãnh liệt, rực lửa đấu tranh như vở Người ven đô.

Vở là sự thấu cảm với người nông dân nghèo đói bị bóc lột, tức nước vỡ bờ, manh nha con đường đi theo cách mạng chống lại cường hào ác bá để giải phóng dân tộc.

Vì vậy vở diễn sẽ mộc mạc hơn, mang tính tự phát thời kỳ đầu. Tiếng hò sông Hậu khắc họa hình ảnh người dân hiền lương, chất phác, khao khát sống an vui với ruộng đồng nhưng chịu không nổi áp bức mới bột phát, nổi dậy.

"Vì sự khác nhau của hai kịch bản trong hai thời kỳ khác nhau đó nên trong vở tôi yêu cầu các diễn viên phải giữ cho được sự chơn chất, hồn hậu của nhân vật. Cách hát, cách xử lý bài bản của nghệ sĩ tài danh xưa rất hay nên tôi đề nghị các nghệ sĩ trẻ phải học hỏi.

Còn cách diễn thì phải kéo gần đến hơi thở của thời đại, người xem hôm nay, nhất là các bạn trẻ. Nghĩa là các bạn phải diễn chân thật, tiết tấu mạnh, hiện đại hơn" - Hoa Hạ nói.

Bà cũng tâm sự vì kinh phí phục dựng có hạn nên có những điều bà muốn mà vẫn chưa thể làm cho "đã nư". Vì vậy sức diễn của diễn viên với bà cũng chỉ đạt độ 70, 80%. Ông Phan Quốc Kiệt cho biết sau đêm công diễn, nhà hát sẽ lên kế hoạch biểu diễn vở tại rạp và đưa đi lưu diễn.

Lê Tứ thuộc làu tuồng Tiếng hò sông Hậu

Lê Tứ là người có bề dày, kinh nghiệm xử lý vai khó trong nhiều vở diễn cách mạng. Đạo diễn Hoa Hạ bày tỏ nếu so với lớp diễn viên mới hiện nay thì Lê Tứ thuộc dạng "vô địch" ở dạng vai này. Lần này vô vai Thừa, người nông dân bộc trực và ngang tàng, Lê Tứ nhận nhiều lời khen của người trong giới và khán giả.

Lê Tứ kể hồi 9, 10 tuổi ở quê nhà Đồng Tháp, cứ mỗi lần ra ruộng mần cỏ là anh vác theo chiếc radio và nghe suốt tuồng Tiếng hò sông Hậu. Vậy nên tất cả bài ca, nhân vật trong tuồng anh thuộc làu.

Mê nhất vai Thừa của nghệ sĩ Giang Châu và bây giờ anh không ngờ được thể hiện lại vai của thần tượng.

Anh vui vẻ nói: "So với các nhân vật trong các vở cách mạng trước đây thì ở Tiếng hò sông Hậu tôi thấy nhẹ nhàng hơn vì mình là nông dân chính hiệu, cũng đã từng cực khổ nên hiểu rõ sự lam lũ, cách đi đứng, ăn mặc của người nông dân như thế nào nên cứ thiệt thà đem hình ảnh nông dân chơn chất của mình lên sân khấu thôi. Vai này mà giao cho một diễn viên sống ở thị thành thì chắc là khó mà thể hiện ra".

Anh cũng cho biết thêm nghệ sĩ ngày xưa có điều kiện tập vở lâu, diễn hàng đêm nên thấm nhân vật tạo nên dấu ấn khó quên.

Các nghệ sĩ trẻ hiện nay khá thiệt thòi, lại chịu áp lực vì cái bóng quá lớn của người đi trước nên anh mong vở được kéo dài suất diễn, qua mỗi suất nghệ sĩ có thêm cơ hội bồi đắp để nhân vật sâu sắc, đầy đặn hơn.

Nhà hát cải lương Trần Hữu Trang diễn vở Đời Như Ý, khán giả xúc động với thế hệ 'nghệ sĩ con'

Nhà hát cải lương Trần Hữu Trang diễn lại vở cải lương Đời Như Ý. Xem vở, khán giả xúc động với tình yêu nghề hát truyền từ đời này sang đời khác.