Lo cái ăn trước đã

Thống kê cho thấy người dân hiện chủ yếu mua sắm các mặt hàng thiết yếu hằng ngày và giảm tối đa chi tiêu cho những món không thật cần thiết.

Theo Sở Công Thương TP.HCM, sức mua của các hệ thống lớn bán lẻ, trung tâm thương mại lớn trên địa bàn TP đều tăng trong quý 1, tuy nhiên khi soi vào giỏ hàng hóa thì chủ yếu là nhóm hàng lương thực, thực phẩm thiết yếu. Trong khi các ngành hàng tiêu dùng khác đều sụt giảm nghiêm trọng.

Bà Nguyễn Thị Thu Hiền, giám đốc đối ngoại Central Retail Group, cho biết trong quý 1-2023 sức mua toàn hệ thống tăng hơn 10% so với cùng kỳ năm ngoái, chủ yếu nhờ sự nhộn nhịp của tháng Tết.

Nhưng bước sang tháng 3, tình hình trầm lắng hơn, tăng trưởng đạt được là không an toàn khi người Việt đang có xu hướng thắt lưng buộc bụng.

Ông Nguyễn Đức Toàn, giám đốc thu mua của MM Mega Market Việt Nam, cũng cho rằng dù đạt mức tăng trưởng nhưng các giỏ hàng đang bị hụt đi khoảng 10% nếu nhìn về tổng thể. Lý do: người tiêu dùng chỉ dành tiền cho sản phẩm thiết yếu.

Theo dự báo của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), tiêu dùng trong nước sẽ tiếp tục phục hồi trong năm 2023.

Du lịch hồi sinh, các chương trình kích cầu và đầu tư công đã khởi xướng từ tháng 1 năm ngoái và việc tăng lương có hiệu lực từ tháng 7-2023 dự kiến sẽ giúp tiêu dùng trong nước tiếp tục tăng, mặc dù lạm phát cao hơn có thể cản trở tiêu dùng phục hồi.

Các nhà bán lẻ đều nhìn nhận nếu "không làm gì" thị trường sẽ khó đạt mức tăng trưởng như kỳ vọng trong quý tới. Theo ông Toàn, hệ thống đã chủ động phối hợp với các nhà phân phối lớn "khóa giá" ít nhất trong ba tháng tới phòng trường hợp xảy ra biến động đầu vào. Bình ổn giá lúc này sẽ tạo được tâm lý an tâm cho khách đến mua sắm và hy vọng tình hình trong quý 2 sẽ tốt hơn.

Đại diện Central Retail cũng cho biết bên cạnh tham gia chương trình bình ổn thị trường, hệ thống đã chủ động làm thêm nhiều hoạt động khác để kích cầu, như tuần hàng hải sản, đặc sản, trái cây... với mục tiêu hấp dẫn được khách hàng đến mua sắm đều đặn hơn.

Theo ông Bùi Tá Hoàng Vũ - giám đốc Sở Công Thương TP.HCM, các số liệu cho thấy xu hướng tiêu dùng vẫn tập trung vào mua sắm các nhóm hàng thiết yếu là chính và hạn chế các nhóm hàng hóa, dịch vụ chưa thật sự cần thiết...

Vì vậy, để cải thiện sức mua các nhà kinh doanh phải tìm cách cắt giảm chi phí, có những biện pháp giữ giá ổn định. Về phía cơ quan quản lý, sở sẽ triển khai những giải pháp như hỗ trợ tiết giảm chi phí logistics và kết nối cung cầu hàng hóa với các địa phương, để đảm bảo mảng bán lẻ của TP sẽ được trợ lực tốt.

N.BÌNH

Bỏ ý định "lên đời" iPhone để... tiết kiệm

Chị Thu Minh (TP Thủ Đức, TP.HCM) đã bỏ ý định lên đời iPhone 14 thay cho chiếc iPhone 11 sử dụng đã bốn năm, dù hiện nay giá điện thoại đang giảm sâu.

"Tình hình kinh tế ngày càng khó khăn, sau khi cân nhắc tài chính, tôi nghĩ mình vẫn dùng điện thoại cũ đến cuối năm rồi tính tiếp.

Giờ tiết kiệm đồng nào hay đồng đó", chị Minh nói. Đó cũng là suy nghĩ của khá nhiều người tại TP.HCM mà Tuổi Trẻ ghi nhận được trong thời gian gần đây. Xu hướng chung là tiết kiệm tối đa, hạn chế mua hàng không thiết yếu.

Các doanh nghiệp bán lẻ cho hay dịp Tết mua bán sôi động nên đua nhau nhập hàng. Chừng hai tháng trở lại đây, chính các doanh nghiệp này lại liên tục đua "đạp giá" chỉ để mong bán được hàng đang tồn quá nhiều trong kho.

"Đáng nói nhất là phiên bản iPhone 14 Pro Max 256GB tại 24hStore hiện đã giảm hơn 12 triệu đồng so với thời điểm mở bán. Thậm chí hệ thống đã phải tặng kèm nhiều phần quà giá trị để có thể đẩy sản phẩm tồn" - bà Ánh Hồng, đại diện hệ thống bán lẻ 24hStore, chia sẻ.

ĐỨC THIỆN

Bán hàng online cũng ế

Khó khăn kinh tế cũng bắt đầu tác động đến ngành bán lẻ trực tuyến khi hàng loạt sàn thương mại điện tử cũng ghi nhận sự chững lại và sụt giảm về doanh số.

Ông Nguyễn Minh Đức, phó tổng thư ký Hiệp hội Thương mại Điện tử Việt Nam (VECOM), dẫn số liệu: tổng sức mua trên các sàn thương mại điện tử tháng 3-2023 giảm 5% so với tháng 2-2023 và giảm tới 19% so với cùng kỳ năm 2022.

Theo ông Đức, người tiêu dùng đang chi tiêu cẩn trọng hơn, tập trung vào nhóm hàng thiết yếu hơn, riêng ngành thực phẩm ghi nhận mức tăng trưởng 18% so với năm 2022.

Ông Mạc Lương Tài, có gian hàng nội thất văn phòng trên Shopee, không khỏi khóc ròng vì doanh thu nhóm hàng này sụt giảm tới 50% so với cùng kỳ năm 2022.

"Tháng 3 năm ngoái, tôi bán được gần 500 triệu tiền hàng nhưng giờ dù cố gắng lắm cũng chỉ lẹt đẹt được hơn 200 triệu đồng. Tôi đang tính chuyển hướng sang các ngành hàng thiết yếu nghe nói sức mua tốt hơn", ông Tài cho biết.

Cần cứu doanh nghiệp như hậu COVID-19

Trao đổi với Tuổi Trẻ ngày 8-4, đại diện Phòng Kinh tế quận 11 (TP.HCM) cho biết kinh doanh ế ẩm đang xảy ra diện rộng ở nhiều loại hình và càng gia tăng, đặc biệt ảnh hưởng lớn đến nhiều người buôn bán nhỏ, tiểu thương.

Theo vị này, giải pháp khả dĩ nhất có thể để hỗ trợ tiểu thương là giảm thuế, phí. "Ngành thuế có thể đưa mức giảm phù hợp để đồng hành với người kinh doanh, sản xuất trong giai đoạn khó khăn này, từ đó thúc đẩy kinh tế, tiêu dùng. Có thể xem xét hỗ trợ như thời điểm dịch COVID-19", vị này đề xuất.

Ông Nguyễn Đặng Hiến, phó chủ tịch Hiệp hội các doanh nghiệp khu công nghiệp TP.HCM, cho rằng thị trường tiêu dùng rơi vào cảnh ế ẩm hiện nay là hệ quả của những âm ỉ, khó khăn kéo dài của cuối năm 2022 và quý 1-2023.

Để cải thiện tình trạng này, theo ông Hiến, cần tập trung mạnh vào việc hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất, bởi doanh nghiệp hoạt động tốt mới giải quyết được việc làm, giúp người dân tăng thu nhập, từ đó tăng chi tiêu, thúc đẩy kinh tế tiêu dùng.

"Cần phải sớm giảm lãi suất và tăng nguồn tín dụng để các doanh nghiệp dễ tiếp cận vốn vay, từ đó tổ chức sản xuất, khôi phục kinh doanh.

Đối với người dân, Nhà nước cần xem xét giảm mức thuế thu nhập cá nhân, hoặc nâng mức khởi điểm chịu thuế thu nhập cá nhân, tăng mức giảm trừ gia cảnh, giảm thuế VAT... Nếu người dân có tiền mức chi tiêu sẽ tăng", ông Hiến nhận định.

Trong khi đó, đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM cho biết hiện nay các doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động như dệt may, da giày, đồ gỗ, bất động sản... đều gặp khó khăn, thậm chí nhiều doanh nghiệp đóng cửa, dẫn đến lượng lao động thất nghiệp ngày càng gia tăng.

Do đó, Nhà nước cần sớm có giải pháp cho những nhóm ngành này phát triển để tăng tỉ lệ sử dụng lao động, từ đó nâng cao thu nhập cho người dân.

Với chính sách thuế, một chuyên gia cho rằng Nhà nước nên xem xét bỏ các quy định đánh thuế bất hợp lý, gây khó cho doanh nghiệp như thuế bến bãi đối với hàng nhập khẩu, hay dự thảo luật liên quan đến "đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường".

"Việc đánh các loại thuế này khiến chi phí sản xuất tăng, đẩy giá thành sản phẩm lên cao. Trong khi đó, với sản phẩm có đường, Việt Nam có khoảng 35% dân số sống thành thị thường ít dùng đường, trong khi 65% người nông thôn có mức thu nhập thấp thường dùng đường nhiều hơn. Do đó, việc đánh thuế này là đánh vào người có thu nhập thấp, càng gây khó khăn", vị này nhận định.

Nhận định trong tình cảnh kinh tế khó khăn dẫn đến nhiều người dù có tiền cũng không dám mạnh tay chi tiêu và luôn lo lắng về tương lai, ông Trần Bằng Việt, tổng giám đốc Đông A Solution, cho rằng ở góc độ chủ doanh nghiệp, niềm tin tiêu dùng suy yếu khiến chủ doanh nghiệp không dám mạnh dạn đầu tư, chi mạnh cho sản xuất, đặt hàng.

"Tình cảnh kinh tế hiện tại giống như một cơn bão ập đến. Dù chúng ta cố vùng vẫy, bơi ngửa, bơi ếch... đều rất vất vả", ông Việt nói.

NGUYỄN TRÍ - NHẬT XUÂN