Giá trị trung bình chỉ hơn 45.000 đồng/đơn hàng nhập khẩu

Theo báo cáo thương mại điện tử Việt Nam quý 1 và dự báo quý 2 năm 2025 của nền tảng Metric, nhóm hàng nhập khẩu trên sàn Shopee (một trong những sàn thương mại điện tử lớn nhất Việt Nam) đang gia tăng cạnh tranh với nhà bán nội địa nhờ vào lợi thế giá rẻ, mẫu mã đa dạng và phù hợp với nhu cầu khách hàng trong nước.

Trong quý 1 năm 2025, hàng nhập khẩu đạt doanh số 3.600 tỉ đồng với hơn 80 triệu sản phẩm bán ra, tăng trưởng lần lượt 12,2% về doanh số và 7,1% về sản lượng. Dù chỉ chiếm 5,9% tổng thị phần, nhóm này vẫn hút khách nhờ lợi thế giá rẻ, mẫu mã đa dạng và phù hợp thị hiếu khách hàng trong nước. Giá trị trung bình mỗi sản phẩm chỉ 45.206 đồng, cho thấy người tiêu dùng chuộng mua sắm số lượng lớn với chi phí thấp.

Xu hướng này đang gia tăng sức ép cạnh tranh cho nhà bán nội địa, đặc biệt ở nhóm sản phẩm phổ thông. Điều này đặt ra thách thức cạnh tranh lớn hơn cho nhà bán trong nước, buộc họ phải nâng cao chất lượng sản phẩm và chiến lược định giá. Trong bối cảnh này, lợi thế về tốc độ giao hàng và hiểu thị trường nội địa sẽ là yếu tố then chốt để nhà bán nội địa giữ vững thị phần.

Tiểu thương ngoại chiếm 20% các sàn thương mại điện tử Việt Nam

Theo báo cáo chỉ số thương mại điện tử Việt Nam 2025 của Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin và truyền thông cũng như dịch vụ logistics đã hỗ trợ mạnh mẽ hoạt động bán lẻ trực tuyến xuyên biên giới (B2C). Khi kênh này phát triển tốc độ nhanh và quy mô tăng dần trong giai đoạn 2016 - 2024, vấn đề quản lý nhà nước về thuế ngày càng nổi lên.

Số liệu của Bộ Tài chính cũng cho biết tổng số thu từ hoạt động kinh doanh thương mại điện tử của doanh nghiệp, hộ kinh doanh trong nước và nhà cung cấp nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam chiếm khoảng 20% quy mô doanh thu thị trường thương mại điện tử. Nhiều đối tượng kinh doanh chưa thực hiện việc kê khai, nộp thuế theo quy định của pháp luật thuế đối với doanh thu từ hoạt động này.

Ông NGUYỄN LẠC HUY (đại diện hệ thống bán lẻ công nghệ CellphoneS):

Miễn thuế là tạo kẽ hở hợp pháp cho hàng nhập

Theo tôi, chính sách miễn thuế nhập khẩu với đơn hàng giá trị nhỏ (từ 1 triệu đồng trở xuống) không còn phù hợp trong bối cảnh hiện tại, tiềm ẩn nguy cơ làm gia tăng sự bất bình đẳng giữa hàng hóa nhập khẩu và hàng hóa sản xuất - phân phối trong nước.

Các doanh nghiệp đang kinh doanh hợp pháp, đóng đầy đủ các loại thuế và chi phí bao gồm: thuế VAT, thuế nhập khẩu, thuế thu nhập doanh nghiệp; chi phí bảo hiểm xã hội, y tế, thất nghiệp cho người lao động; chi phí vận hành, hậu mãi, bảo hành chính hãng theo quy chuẩn Việt Nam.

Trong khi đó hàng hóa nhập khẩu nhỏ lẻ được miễn thuế, không chịu cùng áp lực thuế phí, nhưng lại cạnh tranh trực tiếp trên cùng thị trường tiêu dùng. Điều này tạo ra sự lệch pha trong sân chơi giữa hàng chính quy và hàng "xách tay" trá hình.

Ngoài ra việc miễn thuế có thể tạo điều kiện cho hàng giả - hàng kém chất lượng trà trộn ra thị trường.

Thực tế cho thấy nhiều đơn hàng nhỏ từ nước ngoài qua đường bưu điện, thương mại điện tử xuyên biên giới có dấu hiệu chứa hàng nhái, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, hoặc hàng không rõ nguồn gốc, không kiểm định chất lượng.

Có thể nói chính sách miễn thuế cho đơn hàng nhỏ sẽ tạo "kẽ hở hợp pháp" để các đối tượng lợi dụng, chia nhỏ đơn hàng nhằm né thuế, không chỉ gây thất thu ngân sách mà còn gây rủi ro cho người tiêu dùng, nhất là trong các nhóm hàng công nghệ, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng...

Do vậy thay vì miễn thuế, cơ quan chức năng nên cân nhắc đánh thuế tối thiểu cố định (ví dụ 10-15%) cho mọi đơn hàng nhập khẩu qua sàn xuyên biên giới - dù nhỏ hay lớn, đồng thời tăng cường hậu kiểm và công khai dữ liệu nhập khẩu cá nhân qua các kênh TMĐT quốc tế, cũng như ưu tiên xây dựng môi trường cạnh tranh lành mạnh, khuyến khích sản xuất - phân phối chính ngạch và bảo vệ người tiêu dùng.

Ông ĐOÀN TRỌNG KHÔI (tổng giám đốc Công ty CP Vimarket Việt Nam):

Phải bảo vệ sản xuất trong nước

Theo số liệu của mạng lưới tiếp thị liên kết MasOffer (do Vimarket Việt Nam sở hữu và vận hành), giá trị đơn hàng trung bình trên nền tảng Shopee và Tiktok Shop khoảng 250.000 - 300.000 đồng.

Với lợi thế từ quy mô sản xuất và năng lực sản xuất, các nhà sản xuất từ Trung Quốc tạo ra lượng hàng hóa với giá thành thấp hơn hẳn trong nước, giá bán hấp dẫn người tiêu dùng, chủ yếu là những người trẻ trên các nền tảng thương mại điện tử.

Thêm vào đó thời gian vận chuyển ngắn, phương tiện thanh toán thuận tiện, dịch vụ hỗ trợ phong phú khiến việc mua hàng xuyên biên giới trên các ứng dụng mua sắm rất dễ dàng.

Do vậy các chính sách mới cần đảm bảo quyền lợi của Nhà nước, doanh nghiệp và người tiêu dùng. Về phía Nhà nước, việc xem xét đánh mức thuế phù hợp với các đơn hàng giá trị nhỏ dưới 1 triệu đồng để tăng thu ngân sách và không làm tăng quá nhiều chi phí lên người tiêu dùng, đồng thời tạo ra sân chơi bình đẳng hơn cho doanh nghiệp sản xuất trong nước.

Đối với doanh nghiệp sản xuất trong nước, cần nâng cao năng lực cạnh tranh, đa dạng mẫu mã, cải thiện chất lượng sản phẩm, tối ưu chi phí sản xuất, đa dạng kênh bán, có chính sách hậu mãi tốt để không lép vế trên sân nhà.

Tôi tin rằng nếu làm được những điều trên, người tiêu dùng sẽ có nhiều lựa chọn hơn và được hưởng lợi nhiều hơn từ chính sách, từ các doanh nghiệp sản xuất trong và ngoài nước.

Chính sách thuế cần hướng đến sự công bằng cho doanh nghiệp trong nước, đảm bảo tính minh bạch và lành mạnh hóa thị trường, nhất là trong bối cảnh TMĐT xuyên biên giới đang phát triển nhanh nhưng thiếu kiểm soát. Việc duy trì hoặc mở rộng miễn thuế nhập khẩu với đơn hàng nhỏ không nên là ưu tiên, nếu không đi kèm các biện pháp quản lý và bảo vệ thị trường nội địa phù hợp.

Đừng tạo lợi thế cạnh tranh cho hàng nhập

Trong văn bản góp ý cho dự thảo nghị định quy định về quản lý hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu giao dịch qua thương mại điện tử vừa được gửi Bộ Tài chính, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng đề xuất miễn thuế nhập khẩu với đơn hàng có giá trị nhỏ (từ 1 triệu đồng trở xuống) tại điều 12 của dự thảo là chưa thực sự phù hợp và có nguy cơ tiếp tục tạo ra sự không bình đẳng với hàng hóa sản xuất trong nước.

Theo VCCI, trong năm 2024, hơn 324 triệu sản phẩm nhập khẩu đã được bán qua một sàn Shopee, tạo ra doanh thu 14.200 tỉ đồng, với giá trị trung bình chỉ 43.682 đồng/sản phẩm. Cho miễn thuế với đơn hàng dưới 1 triệu đồng đồng nghĩa với việc phần lớn hàng hóa thương mại điện tử nhập khẩu sẽ không chịu thuế nhập khẩu.

Điều này tạo ra sự bất bình đẳng khi các doanh nghiệp trong nước vẫn phải nộp thuế với nguyên vật liệu nhập khẩu để sản xuất hàng hóa, vô hình trung tạo lợi thế cạnh tranh cho hàng hóa nước ngoài.

VCCI cho rằng cần thiết phải cân nhắc áp dụng một chính sách thuế nhập khẩu toàn diện, không miễn giảm với hàng hóa thương mại điện tử nhập khẩu.