Theo Hãng tin AFP, trong thông báo ngày 3-11, Công ty Vulcan Elements có trụ sở tại bang North Carolina cho biết Chính phủ Mỹ sẽ trở thành cổ đông và hợp tác với các nhà đầu tư tư nhân, những người sẽ rót 550 triệu USD vào vốn của công ty này.

Chính quyền liên bang sẽ cấp khoản vay 620 triệu USD và khoản tài trợ 50 triệu USD, đổi lại sẽ nhận số cổ phần của Vulcan Elements trị giá 50 triệu USD.

Đất hiếm là nguyên liệu thiết yếu cho các linh kiện điện tử tiên tiến, được sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp như ô tô, đồ điện tử và quốc phòng.

"Chúng tôi đang tập trung cao độ vào việc đưa ngành sản xuất khoáng sản quan trọng và đất hiếm trở lại nước Mỹ, bảo đảm chuỗi cung ứng của Mỹ mạnh mẽ, an toàn và hoàn toàn đáng tin cậy" - Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick nêu trong thông cáo vào hôm 3-11.

Vulcan Elements cho biết họ sẽ xây dựng và vận hành một nhà máy sản xuất nam châm có công suất 10.000 tấn tại Mỹ.

Mỹ chỉ có một mỏ đất hiếm đang hoạt động ở bang California và đang nỗ lực đảm bảo nguồn cung.

Trong khi đó, Trung Quốc kiểm soát phần lớn đất hiếm, khiến Mỹ khó có nguồn cung thay thế. Trung Quốc hiện chế biến hơn 90% lượng đất hiếm của thế giới và là nhà cung cấp duy nhất của sáu loại đất hiếm nặng, đồng thời thống trị ngành sản xuất nam châm đất hiếm.

Đất hiếm và nam châm đất hiếm là thành phần thiết yếu của công nghiệp hiện đại. Chúng cần thiết cho sản xuất máy bay không người lái (drone), ô tô, máy bay, tua bin gió, thiết bị điện tử và thiết bị quân sự. Nếu thiếu chúng, một số nhà máy tại Mỹ có thể buộc phải đóng cửa và các nhà cung cấp quân sự sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề. Chỉ riêng một tàu ngầm cũng có thể cần tới 4 tấn đất hiếm.

Việc Trung Quốc dùng đất hiếm như vũ khí trong tranh chấp quốc tế là điều có thể dự đoán trước, bởi nước này đã từng làm vậy với Nhật Bản vào năm 2010. Chỉ hai ngày sau khi ông Trump công bố các mức thuế quan trọng "Ngày giải phóng" hồi tháng 4, Trung Quốc đã thông báo kiểm soát xuất khẩu một số loại đất hiếm, và đến tháng 10 thì mở rộng đáng kể các biện pháp kiểm soát xuất khẩu này.

Các nhà phân tích chỉ ra sau khi ông Trump khiến Trung Quốc vũ khí hóa đất hiếm, Mỹ không có cách nào nhanh chóng tìm được nguồn thay thế.

Ông Terry Lynch, Giám đốc điều hành Công ty khai thác mỏ Power Metallic Mines có trụ sở tại Canada, bình luận phương Tây cần một dự án quy mô lớn như "Dự án Manhattan" (phát triển bom nguyên tử đầu tiên trong Thế chiến 2) để phát triển năng lực về đất hiếm, nhưng ngay cả với nỗ lực toàn lực như vậy thì cũng phải mất từ 5 - 7 năm mới có kết quả. 

Thỏa thuận đất hiếm Mỹ - Trung và đình chiến thương mại 1 năm: Thắng lợi mong manh?

Thỏa thuận đình chiến thương mại một năm giữa Mỹ và Trung Quốc mở ra cửa sổ chiến lược để Washington tái cấu trúc chuỗi cung ứng đất hiếm, thoát khỏi sự phụ thuộc vào Bắc Kinh trong lĩnh vực then chốt này.