Theo Đài CNN, dư luận châu Âu đang rúng động vì vụ việc tinh trùng của một người hiến mang đột biến gene hiếm gặp làm tăng nguy cơ mắc ung thư đã sinh ra ít nhất 197 đứa trẻ khắp châu Âu, thậm chí một số trẻ đã qua đời.

Đây là kết quả điều tra mới do 14 đài truyền hình công cộng châu Âu thực hiện và công bố hôm 10-12. Đáng chú ý, con số này cao gấp ba lần so với ước tính mà Đài CNN đưa ra hồi tháng 5.

Tinh trùng từ một người được phân phối tới 14 nước

Theo CNN, người hiến (hiện vẫn khỏe mạnh) đã mang đột biến hiếm gặp ở gene TP53, có khả năng gây hội chứng Li-Fraumeni - một rối loạn di truyền hiếm làm tăng nguy cơ mắc ung thư. Trớ trêu thay, khi hiến tinh trùng, ông không hề biết mình mang đột biến này.

Ông đã hiến cho một ngân hàng tinh trùng tư nhân ở Đan Mạch (European Sperm Bank - ESB). Tuy nhiên mẫu tinh trùng này sau đó được phân phối tới 67 phòng khám tại 14 quốc gia.

Ngày 10-12, số lượng trẻ được sinh ra từ tinh trùng này được xác định ít nhất 197 em, dù vậy Đài BBC cho biết số trẻ bị ảnh hưởng thực tế có thể còn cao hơn vì “chưa có dữ liệu từ tất cả các nước”.

Hiện chưa rõ có bao nhiêu trẻ đã thừa hưởng đột biến gene này, nhưng chỉ một tỉ lệ nhỏ trong số đó có thể tránh phát triển ung thư suốt đời.

Theo Bệnh viện Cleveland Clinic, người mang đột biến này có đến 90% nguy cơ mắc một hoặc nhiều loại ung thư trước 60 tuổi, và khoảng 50% sẽ phát bệnh trước 40 tuổi.

Trong báo cáo ban đầu hồi tháng 5 của nhà sinh học Edwige Kasper (Bệnh viện Đại học Rouen, Pháp), ít nhất 10 trẻ đã được chẩn đoán mắc các bệnh như u não, u lympho Hodgkin. Ngoài ra còn có 13 trẻ khác mang gene nhưng chưa phát bệnh.

Những trẻ này sẽ phải xét nghiệm y khoa thường xuyên vì nguy cơ ung thư cao, và có 50% khả năng truyền gene cho thế hệ sau, bà Kasper nói.

Chấn động toàn châu Âu

Giáo sư Clare Turnbull (Viện Nghiên cứu ung thư London) cho rằng hội chứng Li-Fraumeni là “một chẩn đoán tàn khốc đối với bất kỳ gia đình nào”.

“Nguy cơ ung thư suốt đời rất cao, và nguy cơ mắc ung thư từ thời thơ ấu cũng khá cao”, bà nhấn mạnh.

Bà nhận định vụ việc này là “sự trùng hợp vô cùng đáng tiếc của hai yếu tố cực kỳ hiếm gặp": tinh trùng của người hiến mang đột biến gây bệnh hiếm thấy, và tinh trùng đó lại được sử dụng để thụ thai cho một số lượng trẻ em lớn bất thường.

Giáo sư Mary Herbert (Đại học Monash, Úc) cũng cảnh báo vụ việc cho thấy “sự cần thiết của việc tăng cường sàng lọc di truyền và kiểm soát nghiêm ngặt hơn”, đồng thời hạn chế số trẻ sinh ra từ một người hiến, đặc biệt với các ca thụ tinh xuyên biên giới.

Trước vụ việc này, Ngân hàng tinh trùng Đan Mạch (ESB) cho biết công ty “rất đau lòng trước vụ việc và những tác động mà đột biến TP53 hiếm gặp gây ra cho nhiều gia đình, trẻ em và cả người hiến”.

Công ty khẳng định đã tuân thủ quy trình xét nghiệm theo chuẩn quốc tế, đồng thời ủng hộ việc ban hành giới hạn số trẻ được sinh ra từ một người hiến.

ESB thừa nhận luật pháp trong lĩnh vực này rất phức tạp khi quy định giữa các nước còn khác biệt lớn, vì vậy cần tiêu chuẩn chung và minh bạch cho toàn châu Âu.

Hà Lan đối mặt nhiều vụ hôn nhân cận huyết do các phòng khám vi phạm quy định hiến tinh trùng

Thanh niên ở Hà Lan được đề nghị xét nghiệm ADN trước khi hẹn hò vì có thể yêu nhầm người có quan hệ huyết thống.