Cuộc phản công không đạt kỳ vọng

Đầu tháng 12, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ra lệnh toàn quân tăng cường khả năng phòng ngự trước những đòn tấn công mùa đông của Nga. Đây được xem là dấu hiệu cuộc phản công năm 2023 của Ukraine đã đi đến hồi kết.

Theo báo New York Times, trong gần 6 tháng tiến công trên bộ, quân đội Ukraine chỉ có thể giành quyền kiểm soát một số làng mạc, thị trấn nhỏ từ tay Nga.

Điểm sáng lớn nhất đối với đoàn quân Kiev trong cuộc phản công này là những đòn đánh sâu vào bán đảo Crimea. 

Ukraine đã sử dụng máy bay không người lái, xuồng không người lái (drone) cùng tên lửa được phương Tây viện trợ để gây thiệt hại đáng kể lên vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát này. Tiêu biểu trong đó là trận mưa tên lửa Storm Shadow (Anh sản xuất) trút xuống sở chỉ huy Hạm đội Biển Đen ở thành phố Sevastopol hôm 22-9.

Chính điều này buộc Matxcơva phải cơ động nhiều tàu trong hạm đội này ra khỏi Crimea. Nhờ đó, vùng Odessa và những tuyến đường vận tải trên biển của Ukraine có phần an toàn hơn, giúp nước này đảm bảo việc xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen.

Tuy nhiên, chừng đó thắng lợi vẫn chưa đủ để xoay chuyển cục diện cuộc chiến hay giúp Kiev chiếm lại các lãnh thổ do Nga kiểm soát.

Vì sao cuộc phản công không như ý?

Một phần không nhỏ lý do Nga đẩy lùi được các cuộc tiến công đến từ chính sự chủ quan của Ukraine và Mỹ. Hệ thống cố vấn quân sự cả hai nước đã không lường trước được sức mạnh và sự chuẩn bị của quân đội Nga.

Sau khi bị Ukraine giáng đòn đau từ cuộc phản công mùa thu năm 2022, quân đội Nga đã lấy lại sức mạnh chiến trường của mình. Quân số Matxcơva hiện đông hơn, kho đạn dược và tên lửa cũng đầy đặn hơn. Đặc biệt, hỏa lực Nga còn được bổ sung lượng lớn drone tấn công, phần lớn là dòng Shahed do Iran sản xuất.

Suốt nhiều tháng, quân đội Nga đã xây dựng hệ thống phòng tuyến đa lớp đồ sộ trên khắp lãnh thổ do mình kiểm soát. 

Trong khi đó, các đơn vị Ukraine tinh nhuệ lại được Mỹ huấn luyện đương đầu với hệ thống phòng thủ yếu ớt hơn nhiều lần.

Cuộc chiến tại làng Robotyne thuộc vùng Zaporizhzhia có thể xem là ví dụ điển hình.

Hồi cuối tháng 8, quân đội Ukraine tuyên bố tái chiếm được ngôi làng cách bờ biển Azov chỉ 80km này. Tuy nhiên sau đó lực lượng này đã chịu thiệt hại rất nặng nề.

Phòng tuyến của Nga quanh Robotyne loại khỏi vòng chiến một bộ phận không nhỏ Lữ đoàn 47 của Ukraine - một trong chín đơn vị được Mỹ huấn luyện. 

Một loại khí tài hiện đại được phương Tây viện trợ cho Ukraine như xe chiến đấu bộ binh Bradley, xe thiết giáp chở quân Stryker và cả xe tăng chiến đấu chủ lực Leopard do Đức sản xuất cũng bị tiêu diệt.

Sau hơn ba tháng, lực lượng Ukraine vẫn đang giậm chân tại chỗ ở rìa Robotyne và có rất ít cơ hội vượt qua phòng tuyến của Nga.

Bất đồng quan điểm giữa Washington và Kiev cũng là một trong những nguyên nhân khiến cuộc phản công thiếu hiệu quả.

Giới chức Ukraine, dẫn đầu bởi ông Zelensky, cho rằng các vùng phía đông là mặt trận quan trọng nhất vì đây là nơi quân đội Nga tập trung nhiều nhất. 

Ngược lại, Mỹ quả quyết đường bờ biển do Nga kiểm soát ở phía nam Ukraine có tầm quan trọng chiến lược cao hơn nhiều. Washington muốn Kiev tập trung quân ở phía nam nhằm chia cắt trên bộ bán đảo Crimea và đường biên giới Nga.

Vì thế, Ukraine đã phải chia đôi lực lượng thành hai mũi tiến công phía đông và phía nam, khiến sức tấn công giảm đi đáng kể.

Chiến thuật 2024 của Ukraine như thế nào?

Báo New York Times khẳng định Mỹ đang thuyết phục Kiev tập trung bảo vệ lãnh thổ, gia cố tuyến phòng ngự và xây dựng lực lượng trong suốt năm 2024.

Washington tin rằng chiến lược này sẽ giúp Ukraine đủ mạnh để đẩy lùi các đợt tấn công mới của Nga và buộc Matxcơva tiến hành đàm phán có lợi cho Kiev vào cuối năm 2024 hoặc trong năm 2025.

Trong khi đó, giới quân sự Ukraine đang nghiên cứu cách nhân rộng những thành công đạt được tại Crimea nêu trên. 

Kiev sẽ chủ trương gây rối loạn lực lượng Nga bằng cách tấn công vào nhà máy vũ khí, kho khí tài, các tuyến đường vận chuyển quân nhu và giành các chiến thắng mang tính biểu tượng.

Ông Michael Kofman, nhà nghiên cứu cấp cao về Nga và Âu - Á tại Quỹ Carnegie vì hòa bình quốc tế, đánh giá: "Họ sẽ phải chiến đấu thông minh và hiệu quả. Nếu Ukraine và phương Tây đầu tư đúng vào những chiến lược dài hạn, Ukraine có thể giành lại ưu thế".

Ukraine tuyên bố hạ 8 tên lửa Nga trên bầu trời Kiev

Quân đội Ukraine khẳng định tiêu diệt toàn bộ 8 tên lửa Nga bắn vào Kiev và 18 drone nhắm vào nhiều mục tiêu trên lãnh thổ nước này.