Úc đã chính thức trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới ban hành lệnh cấm trẻ em dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội. Từ ngày 10-12, mười nền tảng lớn gồm Facebook, Instagram, Kick, Reddit, Snapchat, Threads, TikTok, Twitch, X và YouTube buộc phải chặn quyền truy cập của nhóm người dùng này.

Tuy nhiên, một làn sóng dịch chuyển bất ngờ diễn ra trong thế giới ứng dụng kỹ thuật số tại Úc, khi những nền tảng ít tên tuổi bắt đầu thu hút lượng lớn người dùng trẻ.

Ứng dụng Trung Quốc 'lên ngôi'

Theo tờ Financial Times, Lemon8 - ứng dụng thuộc Tập đoàn công nghệ ByteDance (Trung Quốc) - đã vươn lên dẫn đầu bảng xếp hạng tải xuống trên App Store tại Úc trong tuần này. 

Theo sau là ứng dụng chia sẻ ảnh Yope và nền tảng video tự định vị là "không gian an toàn cho trẻ em" Coverstar. Ngay cả WhatsApp cũng ghi nhận lượng người dùng trẻ tăng mạnh.

Chia sẻ với Financial Times, ông Bahram Ismailau - Giám đốc điều hành của Yope - cho biết công ty hoàn toàn không tiếp thị tại Úc, nhưng hiện đã có hơn 100.000 người dùng tại quốc gia này. Lượng đăng ký tăng vọt chủ yếu đến từ truyền miệng.

"Chúng tôi thực sự đang bùng nổ tại Úc. Thành thật mà nói, đội ngũ đang bị quá tải vì tốc độ tăng trưởng này" - ông Bahram nói.

Giáo sư Tama Leaver (Đại học Curtin) nhận định các dịch vụ nhắn tin, nền tảng trò chơi và những ứng dụng "bên lề" sẽ chứng kiến mức tăng trưởng đột biến khi người dùng trẻ bị đẩy khỏi các nền tảng chính thống. "Họ đang thăm dò những lựa chọn mới, và sẽ tái tập hợp ở một nơi khác" - ông nói.

Cơ hội hay rủi ro

Theo bà Ellese Ferdinands - giảng viên Trường đại học Sydney - làn sóng trỗi dậy đột ngột của các ứng dụng ít tên tuổi đã phơi bày những lỗ hổng trong lệnh cấm của Chính phủ Úc.

"Nếu một ứng dụng mới có thể xuất hiện chỉ sau một đêm, vậy chúng ta sẽ quản lý nó như thế nào? Những nền tảng như TikTok hay Instagram đang chịu sự giám sát rất chặt chẽ từ cơ quan quản lý. Trong khi đó, các ứng dụng 'bên lề' lại không có những lớp bảo vệ tương tự" - bà đặt vấn đề.

Bà Ellese chỉ ra hai thái cực đang hình thành rõ rệt: trong khi các nền tảng mới nổi được hưởng lợi từ làn sóng dịch chuyển của người dùng trẻ thì ở chiều ngược lại, 10 nền tảng nằm trong diện điều chỉnh đang phải gấp rút triển khai các biện pháp tuân thủ, dù nhiều doanh nghiệp vẫn đặt dấu hỏi về cơ sở lý luận cũng như cách thức thực thi mà Úc lựa chọn.

Phản ứng mạnh mẽ nhất đến từ Reddit. Công ty có trụ sở tại Mỹ này trong tuần qua đã đệ đơn kiện lên Tòa án Tối cao Úc, cho rằng đạo luật nói trên vi hiến.

"Đáng tiếc, luật này buộc cả người lớn lẫn trẻ vị thành niên phải trải qua các quy trình xác minh mang tính xâm phạm và tiềm ẩn rủi ro an toàn; cô lập thanh thiếu niên khỏi những cộng đồng phù hợp với lứa tuổi - bao gồm cả các không gian thảo luận chính trị - đồng thời tạo ra một hệ thống chắp vá, thiếu logic về việc nền tảng nào bị điều chỉnh và nền tảng nào thì không" - Reddit tuyên bố.

Giáo sư Tama Leaver cũng cảnh báo việc đẩy người dùng trẻ ra khỏi các nền tảng công khai để chuyển sang những không gian riêng tư có thể kéo theo nhiều hệ quả ngoài dự kiến: "Đó không phải thiên đường như một số người vẫn nghĩ. Đây là những không gian khép kín, rất khó quan sát điều gì đang diễn ra bên trong. Vấn đề có thể không biến mất, mà chỉ bị đẩy sâu hơn xuống lòng đất".

Lệnh cấm mạng xã hội với người dưới 16 tuổi của Úc bị giới trẻ qua mặt như bỡn

Lệnh cấm mạng xã hội với người dưới 16 tuổi vừa có hiệu lực tại Úc, nhưng nhiều thiếu niên đã nhanh chóng 'tái xuất' trên các nền tảng bằng tài khoản mới, thậm chí dùng gương mặt phụ huynh hoặc ảnh AI để vượt qua công nghệ kiểm tra tuổi.