Đài CNN ngày 30-9 cho biết chính quyền Tổng thống Donald Trump vừa gia tăng sức ép đối với các tập đoàn công nghệ Trung Quốc, khi công bố mở rộng phạm vi hạn chế xuất khẩu sang cả các công ty con của những doanh nghiệp đã nằm trong danh sách kiểm soát.

Động thái được đưa ra hôm 29-9 gây chấn động thị trường công nghệ toàn cầu và vấp phải phản ứng dữ dội từ Bắc Kinh, vốn cáo buộc Washington có "ác ý" và cảnh báo sẽ có biện pháp đáp trả.

Theo Bộ Thương mại Mỹ, quy định mới "bịt một lỗ hổng đáng kể" vốn cho phép các tập đoàn Trung Quốc lợi dụng công ty con để lách lệnh cấm.

Cụ thể, mọi công ty con có từ 50% cổ phần trở lên do doanh nghiệp đã bị đưa vào danh sách kiểm soát sở hữu sẽ phải chịu cùng mức hạn chế như công ty mẹ.

Điều này có thể ảnh hưởng đến hàng chục nghìn doanh nghiệp, trong đó nổi bật là những cái tên như Huawei, nhà sản xuất chip nhớ YMTC hay hãng chế tạo máy bay không người lái DJI.

Người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc đã lên án quy định mới là "cực kỳ ác ý", đồng thời tuyên bố Trung Quốc sẽ "thực hiện các biện pháp cần thiết để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp" của doanh nghiệp trong nước.

"Bắc Kinh kêu gọi Washington ngay lập tức sửa sai và chấm dứt việc đàn áp phi lý các công ty Trung Quốc", người này nhấn mạnh.

Những năm gần đây, Washington đã đưa hơn 1.000 công ty Trung Quốc vào danh sách trừng phạt, với lý do các thực thể này đe dọa an ninh quốc gia và lợi ích chính sách đối ngoại của Mỹ. Các công ty trong danh sách buộc phải xin giấy phép đặc biệt nếu muốn xuất khẩu một số sản phẩm hoặc công nghệ nhất định.

Danh mục hạn chế trải rộng trên các lĩnh vực quan trọng, từ trí tuệ nhân tạo, chip bán dẫn đến robot tiên tiến. Dù quy định thay đổi không trực tiếp nhắm vào Trung Quốc, các công ty Trung Quốc và Nga lại chiếm đa số trong danh sách thực thể, chủ yếu vì bị cáo buộc hỗ trợ phát triển công nghệ quân sự cho nước mình.

Giới chức Mỹ khẳng định việc siết chặt quy định là cần thiết để ngăn chặn việc chuyển giao công nghệ lưỡng dụng cho mục đích quân sự, đồng thời nhấn mạnh việc các lỗ hổng kéo dài nhiều năm qua đã làm suy yếu lợi ích an ninh của Mỹ.

Trong khi đó, giới phân tích lưu ý rằng các tập đoàn Trung Quốc đã từng tìm cách né tránh các lệnh hạn chế của Mỹ bằng cách tái cấu trúc doanh nghiệp.

Một ví dụ là thương vụ Huawei bán thương hiệu điện thoại Honor cho một tập đoàn có liên quan đến Chính phủ Trung Quốc, sau khi Huawei bị đưa vào danh sách đen năm 2019. Honor đến nay chưa từng bị Mỹ trừng phạt, dẫn tới lo ngại các công ty có thể sử dụng những biện pháp tương tự để đối phó.

Thông báo mới được đưa ra chỉ vài tuần trước khi Tổng thống Trump dự kiến gặp Chủ tịch Tập Cận Bình bên lề hội nghị APEC tại Hàn Quốc, làm dấy lên lo ngại căng thẳng công nghệ sẽ tiếp tục phủ bóng lên quan hệ thương mại song phương.

Theo Bộ Thương mại Mỹ, quy định mở rộng này có hiệu lực ngay lập tức, dù một số doanh nghiệp được phép hưởng miễn trừ trong vòng 60 ngày.

Các đại gia công nghệ Trung Quốc: Dịch chuyển trọng tâm sang Đông Nam Á

TTCT - Đông Nam Á đang ngày càng trở nên quan trọng với các tập đoàn công nghệ lớn nhất Trung Quốc.