Hãng tin AFP ngày 28-10 cho biết Malaysia đã chính thức bàn giao chức Chủ tịch luân phiên của Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) cho Philippines. Vấn đề Biển Đông dự kiến sẽ chi phối phần lớn chương trình nghị sự khi Manila đảm nhận vai trò này vào năm 2026.

Tại lễ bế mạc Hội nghị thượng đỉnh ASEAN ở Kuala Lumpur, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim đã trao biểu trưng chiếc búa chủ tịch cho Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos, khẳng định "vào ngày đầu tiên của năm 2026, ASEAN sẽ mở ra một chương mới".

Tiếp nhận vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2026 từ Thủ tướng Malaysia, Tổng thống Marcos công bố Chủ đề Năm ASEAN 2026 của Philippines là "Cùng chèo lái tới tương lai", với ba ưu tiên lớn là củng cố hòa bình và an ninh, tăng cường các hành lang thịnh vượng, và thúc đẩy trao quyền cho người dân.

Trong nhiệm kỳ sắp tới, Philippines được kỳ vọng sẽ thúc đẩy hợp tác nội khối và tăng cường vai trò của ASEAN trong các vấn đề khu vực và quốc tế.

Phát biểu tại hội nghị, Tổng thống Marcos chia sẻ rằng "sẽ có nhiều kết quả tích cực nếu chúng ta cam kết hợp tác và đối thoại có ý nghĩa, đặc biệt là về vấn đề Biển Đông", đồng thời khẳng định Manila sẵn sàng đóng góp vào việc duy trì hòa bình, ổn định và phát triển bền vững ở Đông Nam Á.

Nhà lãnh đạo Philippines cũng lưu ý rằng năm 2026 sẽ đánh dấu 50 năm Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC), nhấn mạnh Philippines sẽ tiếp tục thúc đẩy hòa bình và ổn định thông qua đối thoại, tôn trọng luật pháp quốc tế và tăng cường hợp tác trong cả những thách thức an ninh truyền thống và mới nổi.

"Dù làn sóng thay đổi khó có thể đoán định, kim chỉ nam của chúng ta phải luôn vững vàng - đặt nền tảng trên hợp tác, ổn định và một cấu trúc khu vực ASEAN dựa trên luật lệ", ông nói.

Tổng thống Marcos cũng cho biết Manila sẽ "kế thừa và phát triển" những kết quả từ các nhiệm kỳ chủ tịch trước, thay vì đi theo hướng khác biệt.

Theo các nhà quan sát, Philippines nhiều khả năng sẽ tập trung vào các lĩnh vực hợp tác tiềm năng như an toàn hàng hải, khí tượng đại dương và bảo đảm sinh kế cho ngư dân, bên cạnh việc duy trì đối thoại xây dựng với các đối tác ngoài khu vực.

Giới ngoại giao nhận định Manila sẽ ưu tiên cách tiếp cận cân bằng, vừa thúc đẩy lợi ích khu vực, vừa tránh để căng thẳng ảnh hưởng đến tinh thần hợp tác trong khối.

Ngoài ra, Philippines cũng sẽ đảm nhận vai trò điều phối các nỗ lực của ASEAN liên quan đến Myanmar - quốc gia vẫn đang trong khủng hoảng chính trị kể từ cuộc đảo chính quân sự năm 2021.

Theo nguồn tin ngoại giao, ASEAN sẽ không cử quan sát viên đến cuộc bầu cử ở Myanmar vào ngày 28-12, dù một số quốc gia thành viên có thể cử đoàn riêng.

ASEAN hấp dẫn các cường quốc

Tham dự chuỗi hội nghị cấp cao ASEAN tại Malaysia từ ngày 26 đến 28-10 có lãnh đạo của nhiều nền kinh tế hàng đầu thế giới như Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc..., trong đó nổi bật là Tổng thống Donald Trump.