Tổng thống Mỹ Joe Biden trong một phát biểu ở New York ngày 7-10 - Ảnh: AP

Xuất hiện trong một sự kiện gây quỹ cho Đảng Dân chủ ở New York ngày 7-10, Tổng thống Biden đã đề cập tới một trong những vấn đề nhạy cảm nhất về cuộc chiến Ukraine hiện nay: khả năng Nga dùng vũ khí hạt nhân.

"Chúng ta chưa hề đối diện với viễn cảnh Armageddon kể từ thời Kennedy và cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba. Chúng ta đang nói về một người mà tôi hiểu khá rõ (Tổng thống Nga Putin). Ông ta không hề đùa khi nói về khả năng sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật, vũ khí sinh học, hay vũ khí hóa học", ông Biden nói.

Armageddon là từ dùng để chỉ cuộc chiến cuối cùng giữa cái thiện và cái ác vào thời điểm cuối cùng của thế giới.

Việc nhắc tới vũ khí hạt nhân của Nga ở Ukraine có thể là chuyện không lạ ở thời điểm này. Các quan chức trong chính quyền ông Biden sau đó giải thích rằng tổng thống Mỹ muốn dùng lời cảnh báo trên để ra thông điệp thẳng thắn, rằng đừng đánh giá thấp hiểm họa trong trường hợp Nga dùng vũ khí hạt nhân ở Ukraine.

Tuy nhiên, cách nói của Tổng thống Biden bị cho hơi thổi phồng. Hãng tin AP nhận xét rằng mối nguy mà ông Biden đưa ra đang ở mức độ cao hơn nhiều so với đánh giá của tình báo Mỹ. Đến nay, quan chức ngành an ninh ở Mỹ vẫn khẳng định họ không thấy bằng chứng về việc ông Putin có kế hoạch tấn công hạt nhân.

Nói cách khác, việc Tổng thống Biden dùng chữ "ngày tận thế" để nói về hiểm họa hạt nhân vừa qua chỉ đơn giản là cách dùng chữ, không phản ánh những đánh giá an ninh mới nhất của Mỹ.

Về vấn đề trên, phát ngôn viên Nhà Trắng Karine Jean-Pierre nói: "Tổng thống bàn về những lo ngại xung quanh lời đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân của ông Putin. Chúng tôi chưa thấy bất kỳ lý do nào để điều chỉnh quan điểm hạt nhân chiến lược của mình, cũng không có dấu hiệu cho thấy Nga chuẩn bị dùng vũ khí hạt nhân".

Chủ đề "Nga dùng vũ khí hạt nhân ở Ukraine" đang nhạy cảm với phương Tây vì họ phải đảm bảo hai việc.

Thứ nhất, không thể lạc quan quá mức, coi thường khả năng có sử dụng vũ khí hạt nhân, và phải đưa ra những cảnh báo đanh thép.

Theo AP, hiện nay trong chính quyền Mỹ có một số luồng ý kiến cho rằng Nga đang xem thường phản ứng của Mỹ. Cụ thể, một quan chức giấu tên tiết lộ các ý kiến này lo ngại Nga biết rõ Mỹ chỉ phản ứng một cách giới hạn nếu Nga dùng vũ khí hạt nhân tấn công Ukraine, bởi phương Tây không muốn cuộc chiến ở Ukraine lan rộng.

Thứ hai, họ phải đảm bảo không để "vũ khí hạt nhân Nga" trở thành nỗi ám ảnh cho các nước, tức là không để Nga lợi dụng tâm lý trên để "tống tiền" phương Tây, hoặc sử dụng đe dọa vũ khí hạt nhân để khiến phương Tây lùi bước.

Vì lẽ này, suốt thời gian qua Mỹ và tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) liên tục đưa ra cảnh báo hậu quả tàn khốc nếu ông Putin dùng vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, họ không muốn thổi phồng khả năng này.

Khi được hỏi về phát biểu của ông Biden, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron thẳng thắn nói ông "sẽ không sa vào hư cấu chính trị". "Chúng ta phải phát biểu với sự cẩn trọng khi bình luận về những vấn đề thế này", AP dẫn lời ông Macron nói tại Prague, nơi ông cùng các lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) đang có cuộc họp liên quan tới Ukraine và kinh tế.

Trong khi đó Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nói: "Chúng tôi đang bàn về mối đe dọa của Tổng thống Putin một cách rất nghiêm túc. Bên cạnh đó, chúng tôi sẽ không bị uy hiếp bằng những gì ông ta nói ra. Chúng tôi có một quan điểm rõ ràng về việc phải xử lý như thế nào".

Tương tự, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel khẳng định châu Âu sẽ không bị uy hiếp, và sẽ tiếp tục bình tĩnh, giữ cái đầu lạnh trước những "lời đe dọa vô trách nhiệm này".

Theo đánh giá của giới quan sát, Tổng thống Biden đã đưa ra một phát biểu đi chệch hướng so với cách thức phản ứng thường thấy của Mỹ và đồng minh. 

Phương Tây nhận định khả năng Nga dùng vũ khí hạt nhân ở Ukraine

TTO - Sau khi Nga tuyên bố sáp nhập 4 vùng lãnh thổ Ukraine, viễn cảnh Matxcơva sử dụng vũ khí hạt nhân đang là chủ đề nóng của dư luận phương Tây.