Bài viết "Khi nào nên nói giọng địa phương, khi nào nói giọng chuẩn?" trên Tuổi Trẻ Online nhận được nhiều phản hồi của bạn đọc. Đa số các ý kiến đưa ra câu trả lời cho câu hỏi của bài báo. Đó là ở nhà nên nói giọng địa phương, ra ngoài thì chuyển giọng phổ thông. 

Giọng địa phương để kết nối cội nguồn, giọng phổ thông để giao tiếp

Có một điều gần như chắc chắn không ai có thể phủ nhận: giọng địa phương là đặc trưng riêng, là giọng nói để phần nào đó người nghe biết được người nói xuất thân ở vùng miền nào. Do đó, nhiều bạn đọc cũng đồng quan điểm này.

Độc giả Trần Quang Dinh viết: "Giọng địa phương là nét văn hóa đặc trưng vùng miền. Nếu giao tiếp cùng đồng hương và người thân thì nên sử dụng".

Còn bạn An Ngọc gợi ý: "Giọng địa phương nên được giữ khi tham gia các hoạt động văn hóa, nghệ thuật truyền thống để làm phong phú thêm sắc thái vùng miền".

Đồng tình với quan điểm trên, bạn Trà Hoa viết: "Giọng địa phương là bản sắc, là kết nối cội nguồn. Nên dùng khi giao tiếp với người thân, đồng hương để duy trì sự thân mật, chân thực".

Nhưng theo nhiều bạn đọc, khi ra ngoài giao tiếp, làm việc thì cần chuyển sang giọng phổ thông để người nghe dễ hiểu.

"Khi tiếp xúc ngoài xã hội cố gắng phát âm sao cho người khác có thể nghe và hiểu được", bạn đọc Trần Quang Dinh viết tiếp. Còn độc giả Bảo Anh chỉ ra cái hay của việc dùng cả giọng quê và giọng phổ thông: "Việc sử dụng linh hoạt giữa hai giọng là một hình thức "chuyển mã tinh tế", giúp người nói vừa chân thật vừa thích nghi được".

Đồng tình với quan điểm nên sử dụng giọng phổ thông khi nói trước đám đông, bạn Quỳnh Như để lại ý kiến: "Khi diễn thuyết hoặc thuyết trình học thuật nên dùng giọng chuẩn để người nghe tập trung vào nội dung hơn là âm điệu".

"Giọng phổ thông là cần thiết khi giao tiếp công việc, làm việc với đối tác đa vùng miền để đảm bảo tính chuyên nghiệp và dễ hiểu", bạn đọc Bảo Bình nêu lý do. 

Trong khi đó bạn đọc Hồng Hạnh cho biết không chỉ riêng mình nói giọng phổ thông khi ra ngoài giao tiếp, về quê lại nói giọng quê mà hầu như toàn bộ người ở quê bạn đều làm vậy. 

"Tôi thấy như vậy là phù hợp vì nhiều khi ra ngoài giao tiếp mà dùng giọng chuẩn của quê mình không ai nghe được, trừ khi người nghe cùng quê. Không phải như vậy là không tôn trọng giọng của quê hương nhưng muốn mọi người hiểu nhau hơn thì nên dùng giọng chuẩn chung", bạn đọc này giải thích thêm.

Nói giọng địa phương nhưng viết phải đúng chính tả 

Độc giả tên Thủy cũng không phản đối giọng địa phương vì ngay nhà bạn đọc này cũng có nhiều giọng (ba giọng miền Nam, mẹ giọng Huế, anh chị em thì giọng miền Bắc). Và không riêng gì Việt Nam mà bất kỳ nước nào cũng có giọng địa phương. Đây là một nét giá trị, bản sắc riêng không lẫn vào đâu được. 

"Tuy nhiên việc sai phát âm, sai chính tả... thì cần được uốn nắn từ nhỏ ở gia đình, nhà trường để sử dụng tiếng Việt chính xác", bạn này viết.

Cũng có bạn đọc cho rằng từ địa phương và phát âm sai tiếng Việt là 2 khái niệm hoàn toàn khác nhau. Đối với học sinh cấp 3 hay đại học thì hoàn toàn có thể phân biệt được đâu là từ địa phương, đâu là phát âm sai. Nhưng với học sinh tiểu học thì chắc là không phân biệt được.

Do đó, theo độc giả Thanh Tùng: "Khi dạy trong nhà trường, giáo viên cần phát âm chuẩn, giúp học sinh phát âm theo. Điều này chỉ giúp các em có cảm giác với âm chuẩn, chứ các em cũng sẽ nói theo giọng của gia đình, bạn bè gặp hằng ngày".

Bạn đọc này cũng chỉ ra việc quan trọng khi nói giọng phổ thông khi lên truyền thông: "Biên tập viên có thể nhắc nhân vật sử dụng từ ngữ thông dụng, phát âm thông dụng để giúp khán giả dễ nghe, cũng là giúp truyền giọng chuẩn đi khắp nơi".

Cũng chung quan điểm trên, một bạn đọc khác viết rằng "khi ra ngoài cộng đồng xã hội chúng ta dùng ngôn ngữ cho chuẩn, khi về với gia đình chúng ta có thể dùng ngôn ngữ địa phương. Đương nhiên, thầy cô giáo trong trường phải dạy ngôn ngữ theo chuẩn".

Bạn đọc Nguyễn Viết Lập thì cho hay ở quê mình có chuyện nói ngọng "n" với "l". Do vậy "học và dạy nói chuẩn, đọc chuẩn và viết chuẩn là cần thiết". "Khi dạy học hoặc đào tạo kỹ năng, giáo viên nên dùng giọng chuẩn để đảm bảo sự đồng nhất trong phát âm cho học viên", một bạn đọc khác góp thêm.

Bạn đọc Sao Xẹt viết rằng cần phân biệt giữa nói đúng chính tả và nói giọng địa phương. "Dạy và học, nói và viết đúng chính tả tiếng Việt. Chứ không phải là bắt phải bỏ giọng địa phương".

Độc giả Trương Kiệt cũng cho rằng cần phân biệt giọng địa phương và từ địa phương, không có giọng chuẩn hay từ chuẩn mà chỉ có từ toàn dân và từ địa phương. 

"Khi phát âm thì yêu cầu là phải để người khác nghe được rõ ràng mình đang nói gì. Khi giao tiếp thì phải biết người đang nói chuyện với mình là ai để dùng từ cho phù hợp. Nói chuyện với người địa phương khác mà mình lại dùng từ ngữ đặc trưng của địa phương mình thì làm sao hiểu nhau được", bạn Trương Kiệt viết.

'Học sinh' thành 'đối tượng học', 'đi họp' thành 'tham dự hội nghị': Tiếng Việt sẽ sang hơn?

Gọi là 'dữ liệu nhà khoa học', 'công trình khoa học' mà thực ra chỉ là giới thiệu về giảng viên và bài báo học thuật. Ngôn ngữ học thuật hóa, hành chính hóa khiến tiếng Việt mất đi tính tự nhiên, xa rời người đọc.