Đánh giá của giới khoa học

Tối 24-9 giờ Việt Nam, tàu Osiris-Rex của Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) đã thả khoang chứa mẫu vật tiểu hành tinh Bennu với "tuổi thọ" khoảng 4,6 tỉ năm tuổi xuống sa mạc ở bang Utah của Mỹ.

Giới chuyên gia nhận định các mẫu vật được mang về từ tiểu hành tinh Bennu có thể chứa các manh mối về sự hình thành Hệ Mặt trời và nguồn gốc sự sống của Trái đất.

Ông Dante Lauretta, nhà khoa học hành tinh tại Đại học Arizona và cũng là nhà nghiên cứu chính sứ mệnh Osiris-rex, nhấn mạnh: “Đây chính là món quà dành cho cả thế giới”.

Trong khi đó, ông Bill Nelson, tổng giám đốc NASA, cho biết sứ mệnh trên chứng tỏ con người có thể làm được những điều lớn lao.

“Điều này đã truyền cảm hứng cho chúng tôi, gắn kết chúng tôi và cho chúng tôi thấy không có gì nằm ngoài tầm với của chúng ta”, ông Nelson nói thêm.

Nhóm nghiên cứu dự đoán tàu Osiris-rex sẽ cung cấp một lượng đá vũ trụ mới dồi dào và khoảng 2,267g bụi từ tiểu hành tinh cho các nhà khoa học.

Các nhà khoa học sẽ dành hai năm tới để tiến hành một cuộc nghiên cứu kỹ lưỡng hơn về tiểu hành tinh này. Một phần nhỏ của mẫu vật sẽ được chuyển đến Cơ quan Hàng không vũ trụ Nhật Bản (JAXA) và Cơ quan Hàng không vũ trụ Canada (CSA) nghiên cứu.

Tiến sĩ Connolly tiết lộ khoảng 75% lớp đất đá trên bề mặt Bennu sẽ được lưu trữ để các nhà khoa học trong tương lai nghiên cứu bằng các kỹ thuật mới “mà chúng ta thậm chí còn chưa biết là chúng có tồn tại”.

“Những mẫu vật này là một kho báu tuyệt vời của nhiều thế hệ”, bà Eileen Stansbery, nhà khoa học hàng đầu tại Trung tâm vũ trụ Johnson của NASA, bày tỏ.

Nhiệm vụ của Osiris-rex có thể đã kết thúc nhưng tàu vũ trụ này vẫn tiếp tục hoạt động trong không gian. Sắp tới, con tàu vũ trụ này sẽ ghé thăm Apophis, một tiểu hành tinh khác từng được cho là sẽ đâm vào Trái đất.

Hành trình dài đầy khó khăn

Theo báo New York Times, các nhà khoa học trong sứ mệnh khám phá của tàu Osiris-rex đã gặp phải không ít khó khăn, bao gồm cả quá trình đấu tranh kéo dài ròng rã 7 năm để được NASA cho phép thực hiện dự án.

Năm 2004, một nhóm nhà khoa học Mỹ đã nộp đơn đăng ký một dự án mang tên Osiris-rex. Thế nhưng NASA đã trả lại dự án trên với đánh giá thứ hạng ở mức thấp nhất.

Không nản lòng, các nhà khoa học tiếp tục nộp lại đơn đăng ký dự án Osiris-rex lần thứ hai vào năm 2007. Lần này, Osiris-rex vẫn tiếp tục bị trả lại với lý do kinh phí thực hiện quá đắt đỏ để có thể kêu gọi tài trợ.

Đến năm 2011, dự án Osiris-rex cuối cùng cũng được NASA chọn. Ông Harold Connolly, một nhà hóa học vũ trụ tại Đại học Rowan, người đã đồng hành với dự án từ những ngày đầu tiên, cho biết nhóm của ông đã dành nửa thập niên để lên kế hoạch chỉn chu cho “chiến dịch khoa học” này.

Và sự kiên trì của các nhà khoa học được đền đáp xứng đáng khi Osiris-rex trở thành tàu vũ trụ đầu tiên của Mỹ mang về mẫu vật từ một tiểu hành tinh, một lượng vật chất “khủng” từ không gian về Trái đất để các nhà khoa học trên thế giới thực hiện nghiên cứu.

Những thách thức ngoài không gian

Ban đầu, các chuyên gia dự đoán bề mặt của Bennu là những bãi cát mịn với những hạt bụi mịn. Tuy nhiên khi đến gần, các nhà khoa học mới nhận ra bề mặt của Bennu khác xa tưởng tượng: đầy đá, gồ ghề, với những tảng đá cao khoảng 33m.

Điều này khiến các nhà khoa học khó tìm được một điểm đủ an toàn để tàu vũ trụ có thể lấy các mẫu vật gồm đất, đá vụn, bụi mịn và các vật liệu khác trên lớp đất ở bề mặt Bennu.

Trong khi các kỹ sư đang cố gắng khắc phục sự cố trên thì Bennu lại đẩy cho họ một khó khăn khác. Tiểu hành tinh Bennu phun một loạt các vật chất gồm hàng trăm viên đá nhỏ ra bên ngoài không gian.

“Sự kiện đó thực sự là một điểm thú vị về mặt khoa học nhưng lại là một vấn đề mới về mặt kỹ thuật”, ông Sandy Freund, giám đốc chương trình Osiris-rex, nói.

Nhóm điều hành tàu vũ trụ đã phải viết thêm một phần mềm mới nhằm điều hướng con tàu sang hướng khác để tránh sự tấn công của những đợt phun đá của Bennu.

Sau hai năm khảo sát tiểu hành tinh, các nhà nghiên cứu trong nhiệm vụ này đã chọn một điểm có tên là Nightingale, gần cực bắc của tiểu hành tinh để đáp xuống và thu các mẫu vật.

NASA làm chệch hướng tiểu hành tinh, vô tình gây mối đe dọa khác

NASA dùng tàu vũ trụ DART để thử nghiệm chuyển hướng một tiểu hành tinh, nhưng vô tình đánh bật 37 tảng đá lớn bay trong không gian với tốc độ 21.000 km/h.