Loay hoay phát cỏ trồng mì trên vạt rẫy khô cằn trơ sỏi đá, chị Blơn, người Jarai ở xã Chư Don (huyện Chư Pưh), nói khu vực này lâu nay canh tác dựa vào nước trời, rất khô hạn nên chỉ cây mì mới sống nổi. Dù hiệu quả kinh tế không cao nhưng vì không có nước tưới nên nông dân chỉ biết trồng mỗi cây mì.

Không xa vùng canh tác của bà con nơi này là hồ thủy lợi Plei Thơ Ga công suất 10 triệu mét khối nước đang dư thừa nước. Chị Blơn nói hy vọng có ngày mương dẫn nước sẽ chảy tới vùng đất này để bà con đánh thức những ruộng rẫy quanh năm khô hạn.

Theo ông Siu Kruôi, cán bộ nông nghiệp xã Chư Don, do thiếu kênh dẫn nên hiện nay hồ thủy lợi này chỉ phục vụ tưới tiêu cho khoảng 100ha đất trồng lúa và hoa màu của xã. Ông Kruôi cho hay nếu được đầu tư hệ thống kênh mương hoàn chỉnh, riêng xã này sẽ có thêm hơn 200ha đất nông nghiệp được cấp đủ nước tưới phục vụ sản xuất.

Dự án hồ thủy lợi Plei Thơ Ga có tổng mức đầu tư 229 tỉ đồng, hoàn thành từ năm 2021. Hồ được thiết kế phục vụ nước tưới cho 620ha lúa, 1.000ha cây công nghiệp và cung cấp nước sinh hoạt cho người dân huyện Chư Pưh. Thiếu hệ thống kênh dẫn nên chưa khai thác hết năng lực thiết kế.

Ngoài hồ Plei Thơ Ga, tại Gia Lai còn 3 hồ thủy lợi lớn khác đã hoàn thành xây dựng nhưng trong tình trạng chờ kênh dẫn là hồ Tầu Dầu 2, hồ Ia Rtô và hồ Plei Keo.

Chia sẻ với chúng tôi, đại diện Công ty TNHH một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Gia Lai cho biết đã nhận bàn giao các hồ để khai thác vận hành các hồ này. Nông dân mòn mỏi chờ đợi sớm ngày có nước trồng cây sản xuất. Nếu được đầu tư hoàn chỉnh kênh mương dẫn sẽ làm sống lại hàng ngàn ha đất nông nghiệp trù phú dưới lưu vực các hồ.

Được biết, từ năm 2021, HĐND tỉnh Gia Lai đã phê duyệt chủ trương đầu tư xây dựng các hồ chứa nước và hoàn thiện hệ thống kênh mương thủy lợi cho 4 hồ này và xây mới hồ Cà Tung, huyện Đăk Pơ, với tổng vốn 485 tỉ đồng. Ba năm trôi qua dự án vẫn chưa khởi công vì vướng nhiều thủ tục.

Ông Phạm Xuân Điệp - giám đốc Ban Quản lý các dự án đầu tư xây dựng tỉnh Gia Lai (chủ đầu tư) - cho hay Bộ Tài nguyên và Môi trường đang thẩm định đánh giá tác động môi trường dự án này. Dự án này đang phải thực hiện điều chỉnh, cập nhật, dự kiến hoàn thành năm 2025, sau đó mới triển khai các thủ tục tiếp theo và tiến tới thi công xây dựng giai đoạn 2025 - 2026.

Đồng khô cây khát bên dự án thủy lợi

Nhổ lạc trong cái nắng chói chang, ông Trương Đình Thìn (xã Cam Thành, huyện Cam Lộ, Quảng Trị) cho biết năng suất vụ này giảm 2/3, còn vụ tới 500m2 đất bỏ không vì không có nước.