Bài viết của Ray Kuschert, người Úc, nhằm hiến kế để phát triển du lịch và bền vững ở Đà Lạt, thành phố mà ông đã yêu ngay từ lần đầu đến thăm. Tuổi Trẻ Online biên tập và lược dịch.

Đà Lạt nổi tiếng với khí hậu mát mẻ, những rừng thông xanh rì và những vườn hoa rực rỡ. Là một người Úc đã coi Việt Nam là nhà 11 năm nay, tôi đã chứng kiến sự phát triển du lịch nhanh chóng của thành phố đẹp như tranh vẽ này.

Cùng với sự tăng trưởng này là nhu cầu cấp thiết về các hoạt động du lịch bền vững để vừa bảo tồn được vẻ đẹp tự nhiên của Đà Lạt vừa thúc đẩy được kinh tế phát triển.

Suốt một thập kỷ qua, ngành du lịch Đà Lạt đã phát triển nhanh chóng, thu hút cả khách du lịch nội địa và quốc tế.

Tuy nhiên mô hình du lịch hiện tại thường ưu tiên lợi nhuận ngắn hạn hơn là tính bền vững lâu dài, dẫn đến các vấn đề về quản lý chất thải và sự suy thoái môi trường tự nhiên.

Cùng với sự nổi tiếng của mình, thành phố nghỉ dưỡng xinh đẹp này phải oằn mình đối mặt với nhiều thách thức như suy thoái môi trường, quá tải du lịch và hệ sinh thái có thể bị hủy hoại trong tương lai, nếu chúng ta không làm gì để thay đổi.

Du lịch sinh thái

Một trong những hướng đi hứa hẹn nhất cho du lịch bền vững ở Đà Lạt là du lịch sinh thái. Cách tiếp cận này nhấn mạnh việc bảo tồn môi trường sống tự nhiên và thúc đẩy nhận thức của du khách về môi trường.

Việc phát triển hơn nữa các khu du lịch sinh thái tại các khu vực như Vườn quốc gia Bidoup Núi Bà có thể mang đến cho du khách trải nghiệm đắm mình vào thiên nhiên, đồng thời vẫn đảm bảo bảo vệ đa dạng sinh học.

Các hoạt động như đi bộ ngắm cảnh thiên nhiên hay ngắm chim chóc có hướng dẫn viên, các chuyến tham quan giáo dục để tìm hiểu về hệ thực vật và động vật địa phương có thể nâng cao trải nghiệm của du khách và nuôi dưỡng lòng yêu thương, trân quý của họ đối với môi trường.

Lưu trú bền vững

Bên cạnh đó, ngành dịch vụ lưu trú tại Đà Lạt đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy tính bền vững tại thành phố này. Đây cũng là mối quan tâm hàng đầu của tôi trong tất cả các vấn đề của Đà Lạt.

Từ đây mà các vấn đề như ô nhiễm rác thải, lãng phí điện từ việc sử dụng quá mức máy điều hòa, cũng như sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong bảo trì và vận chuyển… cũng phát sinh và cần được giải quyết thỏa đáng.

Các khách sạn và khu nghỉ dưỡng nên áp dụng các biện pháp xây dựng xanh, chẳng hạn như sử dụng hệ thống tiết kiệm năng lượng, thu thập nước mưa và năng lượng mặt trời. 

Hiện tại, nhiều nơi chưa đủ nỗ lực để bảo vệ môi trường của chính mình.

Ngoài ra, nơi lưu trú có thể giảm dấu chân sinh thái (nhu cầu của con người đối với thiên nhiên) bằng cách thực hiện các chương trình giảm tải, sử dụng nguồn thực phẩm tại địa phương và hữu cơ, đồng thời khuyến khích du khách tham gia các hoạt động thân thiện với môi trường.

Sự phát triển của các khu nghỉ dưỡng sinh thái và bền vững có thể thu hút tệp du khách quan tâm đến môi trường và thiết lập chuẩn mực cho ngành. Điều này chưa được thấy nhiều trong một thập kỷ qua, khi mà việc phát triển nhiều khu nghỉ dưỡng cao cấp được ưu tiên hơn là bảo vệ môi trường.

Du lịch cộng đồng, du lịch nông nghiệp

Trao quyền cho cộng đồng địa phương thông qua du lịch cũng cần thiết cho sự phát triển bền vững. Các sáng kiến du lịch cộng đồng có thể mang lại lợi ích kinh tế cho người dân địa phương trong khi vẫn bảo tồn được di sản văn hóa. Ví dụ như các dịch vụ lưu trú tại nhà dân, hội thảo văn hóa và các tour du lịch nông nghiệp, nơi du khách có thể tìm hiểu về các hoạt động canh tác truyền thống cũng như nghề thủ công địa phương.

Đất đai màu mỡ và khí hậu thuận lợi của Đà Lạt khiến nơi đây trở thành địa điểm lý tưởng cho du lịch nông nghiệp. Hình thức du lịch này phát triển sẽ giúp ích được cho cả người nông dân, môi trường và ngành du lịch cùng tồn tại, và đảm bảo tương lai của khu vực.

Du khách có thể tham gia các hoạt động “từ nông trại đến bàn ăn”, chẳng hạn như thu hoạch rau củ, tìm hiểu về các kỹ thuật canh tác hữu cơ và thưởng thức các bữa ăn nấu từ nguyên liệu tươi ngon có nguồn gốc tại địa phương.

Giao thông bền vững

Giao thông cũng là một khía cạnh quan trọng của một ngành du lịch bền vững. Theo quan sát của tôi, Đà Lạt đã thụt lùi trong 15 năm qua trên phương diện giao thông. Đường sá địa phương vẫn nhỏ, lưu lượng vẫn chậm, và có ít lựa chọn về giao thông để đến và đi từ Đà Lạt.

Cần có thêm nhiều lựa chọn thân thiện với môi trường và kinh tế hơn. Tàu hỏa, đường cao tốc thẳng, phương tiện giao thông công cộng giá rẻ, sử dụng nhiên liệu thay thế… là một số chủ đề cần được thảo luận và lên kế hoạch trong tương lai.

Quản lý chất thải hiệu quả

Tiếp đến, quản lý chất thải hiệu quả là rất quan trọng để duy trì môi trường khỏe mạnh cho các địa điểm du lịch.

Đà Lạt cần triển khai các chương trình giảm thải và tái chế chất thải toàn diện để giảm thiểu tác động của du lịch đến môi trường.

Thành phố này cần có khả năng giảm lượng rác thải của mình hơn 90% trong thập kỷ tới, tính toán việc ủ rác và tái sử dụng trong các trang trại, giảm bao bì thực phẩm tươi sống, và loại bỏ các loại bao bì không cần thiết khỏi cộng đồng.

Du lịch Đà Lạt mùa thấp điểm

Để giảm bớt áp lực lên cơ sở hạ tầng và tài nguyên thiên nhiên của Đà Lạt, một biện pháp mà chúng ta có thể nghĩ đến là thúc đẩy du lịch ngoài mùa cao điểm.

Nếu từng đến Đà Lạt vào dịp năm mới, bạn sẽ hiểu thành phố này đông cỡ nào. Ai cũng muốn đến Đà Lạt vào mùa đông khi tiết trời trở lạnh và thành phố trở nên đẹp xao xuyến lòng người.

Điều này rất tốt cho các doanh nghiệp địa phương, nhưng cũng gây áp lực lên môi trường. Thúc đẩy quảng bá cho kỳ nghỉ mùa hè khi số lượng khách ở mức thấp sẽ giúp cân bằng và thân thiện hơn với hệ sinh thái.

Tôi yêu Đà Lạt và tôi nhớ mãi những ngày Đà Lạt không cần đèn giao thông. Đó là một nơi nghỉ dưỡng nguyên sơ, một địa điểm lãng mạn vượt ngoài mong đợi. Tôi vẫn còn cảm giác đó mỗi khi đến Đà Lạt nhưng tôi thấy lo lắng về tương lai của thành phố này.

Đà Lạt có tiềm năng trở thành hình mẫu cho du lịch xanh và bền vững tại Việt Nam. Bằng cách đón nhận sự thay đổi và đặt môi trường lên trên lợi nhuận, chúng ta sẽ thấy nơi này phát triển mạnh mẽ trong khi vẫn giữ được môi trường trong lành, lãng mạn và hấp dẫn mà ai cũng yêu thích ngay từ lần đầu ghé thăm.

Hiến kế cho Đà Lạt xanh và bền vững: 5 trụ cột phát triển mới là gì?

Đà Lạt cần một chiến lược phát triển toàn diện hơn, xây dựng thêm các trụ cột bổ trợ nhằm đảm bảo tính bền vững và sự thịnh vượng lâu dài.