Đó là chia sẻ của ông Trần Đăng Khoa, phó cục trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em, tại báo cáo kết quả thực hiện dự án "Cải thiện sức khỏe sinh sản và tình dục cho thanh thiếu niên tỉnh Yên Bái" diễn ra vào sáng 12-3 tại Hà Nội.

Chương trình do Tổ chức Cứu trợ trẻ em tại Việt Nam (Save the Children), Cục Bà mẹ và Trẻ em (Bộ Y tế), UBND tỉnh Yên Bái phối hợp tổ chức.

Nâng cao kiến thức sức khỏe sinh sản, tình dục

Thực tế hiện nay, tình trạng kết hôn sớm ở các tỉnh vùng sâu vùng xa còn phổ biến. Tại tỉnh Yên Bái, tỉ lệ có thai ở phụ nữ từ 15 - 19 tuổi ở huyện Mù Cang Chải là 15,5% và ở huyện Văn Chấn là 9,6% trong năm 2021. 

Đây là thực tế đáng lo ngại, đòi hỏi sự can thiệp kịp thời để giảm thiểu các vấn đề xuất phát từ việc quan hệ tình dục sớm trong thanh thiếu niên.

Tại hội thảo, ông Trần Văn Hiển, phó giám đốc Bệnh viện Sản nhi tỉnh Yên Bái, cho hay sau hơn 20 tháng triển khai, dự án đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Thanh thiếu niên từ 15 - 19 tuổi tại các vùng sâu vùng xa đã được tiếp cận thông tin về sức khỏe sinh sản và tình dục, nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, trường học và cộng đồng.

Trong đó, tỉ lệ thanh thiếu niên có kiến thức cơ bản về sức khỏe sinh sản và tình dục vị thành niên tăng từ 32% lên 83%; hiểu biết về bình đẳng giới tăng từ 70% lên 91%; chấp nhận sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại tăng từ 63% lên 82%; có khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản và tình dục tăng mạnh từ 24% lên 88%.

Có con trai đang trong độ tuổi vị thành niên, chị Lù Thị Mú (35 tuổi, trú tỉnh Yên Bái) tâm sự trước đây hầu hết bố mẹ rất ít chia sẻ với con cái những chuyện về tình dục, sinh sản vì đó là chuyện tế nhị. Thế nhưng nhờ dự án, cha mẹ được tham gia những khóa học, con ở trường cũng được thầy cô tuyên truyền. Từ đó cả cha mẹ và con đều có hiểu biết về sức khỏe tình dục, việc trao đổi với con cũng dễ dàng hơn.

Còn nữ sinh Nguyễn Hà Anh, đại diện học sinh Trường THPT huyện Văn Chấn, qua những lớp học cũng đã hiểu hơn hậu quả của việc quan hệ tình dục sớm và nạo phá thai. Em và các bạn còn được trang bị những kiến thức, kỹ năng để xử lý những tình huống không mong muốn…

Giáo dục giới tính sớm cho trẻ

Sau khi thực hiện dự án, ông Hiển cũng cho rằng để cải thiện hiệu quả sức khỏe sinh sản cho trẻ em, việc can thiệp sớm là rất quan trọng. 

"Hiện dự án chỉ tác động đến đối tượng 15 - 19 tuổi. Có thể bắt đầu từ 11 tuổi, khi nhiều bé gái đã có kinh nguyệt. Việc giáo dục giới tính từ sớm giúp trẻ em nhận thức đúng đắn về sức khỏe sinh sản, tình dục và các vấn đề liên quan", ông Hiển nói.

Ông Hiển cũng đề cập đến tầm quan trọng của việc giáo dục không chỉ đối với thanh thiếu niên mà còn cả với cha mẹ, ông bà và thầy cô, những người đóng vai trò quan trọng trong việc định hình nhận thức và hành vi của trẻ.

Ông Khoa cho rằng việc giáo dục sức khỏe sinh sản, giới tính sớm sẽ giúp trẻ có nhận thức sớm về nguy cơ quan hệ tình dục không an toàn. 

"Mô hình giáo dục kiến thức về sức khỏe sinh sản, tình dục cần được nhân rộng, đặc biệt ở các tỉnh vùng sâu, vùng xa", ông Khoa nhấn mạnh.

Đừng né tránh giáo dục giới tính

Cha mẹ tránh nói chuyện về giới tính không có nghĩa là trẻ không tò mò và tự tìm hiểu. Thầy cô ngại đề cập về chuyện yêu đương không có nghĩa là trẻ không sớm sa chân vào con đường này.