Thống trị sản xuất toàn cầu

Theo tạp chí Economist, Trung Quốc hiện chiếm hơn 30% sản lượng sản xuất toàn cầu, nhiều hơn cả Mỹ, Đức, Nhật Bản và Hàn Quốc cộng lại.

Trước đại dịch COVID-19, khoảng 1/3 số container xuất khẩu toàn cầu là hàng hóa sản xuất hoặc gia công tại Trung Quốc. Hiện nay con số này vượt 36%, tức là cao hơn cả mức trước đại dịch, dù Trung Quốc chỉ chiếm khoảng 1/5 GDP thế giới.

Lợi thế giá rẻ giúp Trung Quốc duy trì vị thế xuất khẩu. Hàng Trung Quốc vốn rẻ và ngày càng rẻ hơn, do các công ty ở nước này vừa hiệu quả, vừa bị cuốn vào cuộc chiến giá "sập sàn" ngay trên sân nhà.

Sau 3 năm liên tục giảm giá xuất xưởng, nhiều công ty Trung Quốc rơi vào thua lỗ và buộc phải đẩy mạnh bán hàng ra thị trường quốc tế để tăng biên lợi nhuận.

Dù Bắc Kinh đã yêu cầu các địa phương ngừng hỗ trợ doanh nghiệp yếu kém và tập trung thúc đẩy tiêu dùng nội địa, nhưng do sản lượng công nghiệp tăng nhanh, xuất khẩu vẫn đóng vai trò quan trọng để xử lý hàng hóa dư thừa.

Trong khi đó, với mục tiêu đặt an ninh kinh tế và an ninh quốc gia lên trên tăng trưởng ngắn hạn, Trung Quốc dựng lên nhiều rào cản nhập khẩu với các mặt hàng như chip và thiết bị y tế. Vì vậy các loại hàng hóa giá trị khó có cửa vào được thị trường nước này.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vẫn xem ngành sản xuất là sức mạnh kinh tế và địa chính trị. Các nhà lãnh đạo và nhiều người dân nước này vẫn tin rằng thị phần sản xuất toàn cầu của Trung Quốc hiện nay là "hợp lý" và vẫn có thể tăng lên.

Thị trường mới và thế lưỡng nan của các nước

Xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ trong 8 tháng đầu năm đã giảm 15,5% do các đòn thuế quan từ Tổng thống Donald Trump, nhưng Trung Quốc bù lại bằng việc đẩy mạnh xuất khẩu sang các thị trường khác.

Trong đó, châu Phi nổi lên như một ví dụ rõ ràng nhất cho tham vọng mở rộng thị trường của Trung Quốc.

Theo tờ South China Morning Post, số liệu từ Tổng cục Hải quan Trung Quốc cho thấy xuất khẩu của nước này sang châu Phi tăng tới 25% trong 8 tháng đầu năm 2025, đạt 140,8 tỉ USD.

Tốc độ này nhanh gấp 2 đến 4 lần so với sang các khu vực khác như châu Âu, châu Á và Mỹ Latin.

Trung Quốc xuất sang châu Phi nhiều hàng hóa giá trị cao như máy móc, điện tử, công nghệ xanh, trong khi châu Phi xuất sang Trung Quốc chủ yếu là nguyên liệu thô và hàng nông sản.

Nhu cầu máy móc hạng nặng tại châu Phi tăng mạnh nhờ các dự án hạ tầng lớn ở Nigeria, Nam Phi, Ai Cập, Tanzania và Algeria, chủ yếu do Trung Quốc đầu tư hoặc xây dựng.

Ngoài ra, xuất khẩu tấm pin mặt trời của Trung Quốc sang châu Phi đã tăng 60% trong 12 tháng (tính đến tháng 6-2025), đạt 15 gigawatt, theo tổ chức nghiên cứu năng lượng Ember.

Theo nghiên cứu mới của Trung tâm Tài chính xanh và phát triển thuộc Đại học Phúc Đán (Trung Quốc), châu Phi là nơi thu hút nhiều dự án xây dựng thuộc sáng kiến "Vành đai và Con đường" nhất trong nửa đầu năm nay, lên tới 30,5 tỉ USD, tăng mạnh so với 6,1 tỉ USD cùng kỳ năm ngoái.

Nigeria là quốc gia dẫn đầu châu Phi về khối lượng dự án được Trung Quốc tài trợ hoặc xây dựng.

Nhiều nền kinh tế khác đang rơi vào tình thế lưỡng nan với Trung Quốc. Các nước như Đức, Brazil hay Thái Lan dù chịu sức ép phải bảo vệ ngành công nghiệp nội địa, song cũng muốn tận dụng nguồn vốn và công nghệ từ Bắc Kinh để phát triển các ngành như sản xuất pin.

Điều này khiến họ dè dặt đối đầu trực diện với Bắc Kinh.

Đoàn nghị sĩ Mỹ đến 'phá băng', Thủ tướng Trung Quốc đón tiếp

Nhóm nghị sĩ Mỹ đến Trung Quốc ngày 21-9, đánh dấu chuyến thăm đầu tiên của các nhà lập pháp nước này sau khi COVID-19 bùng nổ.