Du khách tham quan, chụp ảnh ở làng gốm Thanh Hà - Ảnh: DŨNG BÙI
Nhưng nếu chỉ hình dung như vậy, chúng ta đang bỏ quên rất nhiều tiềm năng văn hóa khác. Đó là những giá trị đang âm thầm tồn tại trong làng nghề, trong đời sống cộng đồng, trong từng nếp văn hóa truyền thống của người Việt.
Ở nhiều vùng quê, làng nghề truyền thống từ gốm, mây tre, lụa, dệt thổ cẩm đến làm nón, làm nước mắm vẫn giữ vai trò gìn giữ bản sắc. Nhưng phần nhiều sản phẩm chỉ dừng ở mức thủ công, sản xuất nhỏ lẻ, phụ thuộc du lịch thời vụ.
Hơn 1.800 làng nghề truyền thống đã được công nhận và được xác định là nguồn lực phát triển công nghiệp văn hóa. Nếu được tổ chức lại theo tư duy công nghiệp văn hóa, tức là có thiết kế sáng tạo, có câu chuyện thương hiệu, có công nghệ tiếp thị và bản quyền rõ ràng… thì mỗi làng nghề đều có thể trở thành một doanh nghiệp văn hóa đúng nghĩa.
Ở một số làng nghề du khách có thể cùng nghệ nhân nặn gốm, nhuộm vải hay gấp nón, trải nghiệm trực tiếp cuộc sống và câu chuyện văn hóa địa phương, khiến mỗi chuyến đi trở thành hành trình vừa học vừa chơi, đầy ấn tượng. Nhiều vùng miền có phong tục, nghệ thuật, ẩm thực, lối sống rất đặc sắc nhưng chưa được tổ chức thành sản phẩm du lịch có giá trị cao.
Nếu được đầu tư về hạ tầng, truyền thông và có sự tham gia của giới sáng tạo trẻ, du lịch văn hóa cộng đồng sẽ không chỉ là nguồn thu nhập cho dân địa phương mà còn là cách lan tỏa bản sắc Việt ra thế giới. Các bạn trẻ, những nghệ sĩ, nhà thiết kế sáng tạo… chính là cầu nối đưa giá trị truyền thống vào đời sống hiện đại, làm sống lại những câu chuyện xưa bằng ngôn ngữ mới, gần gũi hơn.
Một hướng khác không thể thiếu là ứng dụng công nghệ vào bảo tồn và phát triển văn hóa truyền thống. Các nghệ sĩ trẻ ngày nay đã bắt đầu dùng công nghệ thực tế ảo (VR), thực tế tăng cường (AR), đồ họa 3D để tái hiện di tích, trình diễn múa rối nước, cải lương, tuồng cổ theo phong cách mới. Đó chính là công nghiệp văn hóa theo tinh thần thời đại số, nơi giá trị cũ không bị mất đi mà được hồi sinh bằng ngôn ngữ mới.
Thay đổi tư duy: điều cần thiết nhất
Ở Nhật Bản hay Hàn Quốc, những sản phẩm thủ công truyền thống như giấy washi, đồ gốm, vải nhuộm tự nhiên đã trở thành biểu tượng quốc gia, được xuất khẩu như tác phẩm nghệ thuật. Việt Nam chúng ta hoàn toàn làm được như thế nếu xem văn hóa làng nghề là một ngành sáng tạo chứ không chỉ là nghề mưu sinh của người dân.
Thủ tướng Chính phủ đã ban hành chỉ thị 30/CTTTg 2024 về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, trong đó quy định rõ việc hỗ trợ sản xuất, xuất khẩu sản phẩm thủ công mỹ nghệ, thời trang, thiết kế, xây dựng cơ chế ưu đãi đầu tư. Chính phủ khuyến khích hình thành quỹ đầu tư, hợp tác công tư (PPP) và ưu đãi thuế cho doanh nghiệp sáng tạo.
Điều cần thiết nhất hiện nay là thay đổi tư duy. Công nghiệp văn hóa không chỉ là ngành giải trí cao cấp mà phải là cách tổ chức lại toàn bộ đời sống văn hóa: từ sản xuất, sáng tạo, phân phối đến tiêu dùng văn hóa. Khi người nông dân, nghệ nhân, nghệ sĩ, nhà thiết kế đều được tham gia vào chuỗi đó thì văn hóa mới thật sự trở thành nguồn lực kinh tế xã hội.
Mời tham gia diễn đàn Ý dân gửi Đảng
Mời bạn đọc xem toàn văn nội dung dự thảo các văn kiện Đại hội Đảng XIV tại các link dưới đây và gửi ý kiến góp ý về Tuổi Trẻ Online về địa chỉ email: gopyvankien@tuoitre.com.vn. Những ý kiến tâm huyết, thiết thực, tòa soạn sẽ chọn đăng trên báo giấy và trên Tuổi Trẻ Online.
Các dự thảo văn kiện được Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII công bố lấy ý kiến gồm có:
- Dự thảo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII tại Đại hội Đảng XIV.
Mời xem toàn văn tại đây.
- Dự thảo Chương trình hành động của Ban Chấp hành Trung ương Đảng thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng (kèm theo Báo cáo chính trị).
Mời xem toàn văn tại đây.
- Phụ lục 4: Đánh giá 5 năm thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030.
Mời xem toàn văn tại đây.
- Phụ lục 5: Về tổng kết công tác xây dựng Đảng nhiệm kỳ Đại hội XIII và phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp công tác xây dựng Đảng nhiệm kỳ Đại hội XIV.
Mời xem toàn văn tại đây.
- Dự thảo Báo cáo tổng kết một số vấn đề lý luận và thực tiễn về công cuộc đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa trong 40 năm qua ở Việt Nam.
Mời xem toàn văn tại đây.
- Dự thảo Báo cáo tổng kết 15 năm thi hành Điều lệ Đảng (2011-2025) và đề xuất, định hướng bổ sung, sửa đổi Điều lệ Đảng.
Mời xem toàn văn tại đây.
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận