Trao đổi với Tuổi Trẻ, PGS.TS Kim Bảo Giang - Phó hiệu trưởng Trường ĐH Y Hà Nội - cho rằng kiểm định chương trình đào tạo y khoa vô cùng quan trọng và phải đạt chuẩn quốc tế nếu muốn hội nhập. Bà Giang nói:

- Các chương trình thuộc khối ngành khoa học sức khỏe từ lâu đã được các chuyên gia, cơ quan quản lý, xã hội và Quốc hội nhìn nhận là nhóm ngành phải kiểm định nghiêm ngặt. Điều này thể hiện rõ trong Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục.

Phải vào cuộc chơi chung

* Vì sao Việt Nam cần bước vào cuộc chơi này, thưa bà?

- Nhiều ngành khác có thể không bắt buộc kiểm định chương trình đào tạo nhưng với khối ngành khoa học sức khỏe bắt buộc phải kiểm định. Đào tạo đội ngũ nhân lực y khoa là lực lượng nòng cốt của hệ thống y tế, năng lực của họ mang ý nghĩa sống còn với tính mạng, sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh cũng như của nhân dân.

Việc này khẳng định chất lượng đào tạo, đảm bảo giá trị học thuật, chuyên môn cũng như mức độ gắn kết hợp lý giữa học và thực hành. Kiểm định giúp các trường định kỳ soi chiếu, đối sánh chương trình với chuẩn quốc tế, chuẩn nghề nghiệp và chuẩn đạo đức nghề nghiệp, hệ thống hóa quy trình dạy - học - đánh giá, nâng cao tính nhất quán năng lực đầu ra của sinh viên y khoa.

Một chương trình được kiểm định chứng tỏ cơ sở đào tạo có hệ thống quản trị chất lượng rõ ràng giúp xã hội, người học, cơ sở y tế và người bệnh tin vào chất lượng đào tạo. Ngoài ra còn thúc đẩy cải tiến liên tục và xây dựng văn hóa chất lượng. Các chương trình đạt kiểm định quốc tế minh chứng cho năng lực hội nhập, giúp người học thêm cơ hội nghề nghiệp sau tốt nghiệp và nâng cao giao lưu học thuật với khu vực và quốc tế.

Thêm cơ hội cho ngành khoa học sức khỏe

* Việt Nam chưa có tổ chức kiểm định y khoa độc lập được Liên đoàn Giáo dục y khoa thế giới (WFME) công nhận. Điều này ảnh hưởng thế nào với chương trình đào tạo y khoa trong nước?

- Việc Việt Nam chưa có tổ chức kiểm định nào được WFME công nhận vì các tiêu chí rất khắt khe, đòi hỏi phải sở hữu nguồn lực chuyên gia có trình độ chuyên môn và năng lực kiểm định, cả bề dày hoạt động lĩnh vực kiểm định. Cũng cần có hệ thống quy trình và quản trị độc lập, tránh xung đột lợi ích và bộ tiêu chuẩn phải phù hợp, tương thích với chuẩn của WFME.

Tổ chức kiểm định cần nhiều năm phát triển mới đáp ứng các yêu cầu này trong khi các tổ chức kiểm định tại Việt Nam mới hình thành khoảng một thập niên nên chưa thỏa để được WFME chấp thuận. Việc chưa có chương trình đào tạo y khoa nào được kiểm định quốc tế đồng nghĩa chương trình của chúng ta chưa được công nhận bởi các quốc gia khác.

Bác sĩ Việt Nam không được đánh giá ngang bằng với đồng nghiệp các nước, sau khi tốt nghiệp không thể học tiếp các chương trình chuyên môn sâu hoặc đăng ký hành nghề tại nhiều nước. Điều này kéo theo các tuyên bố chung về tăng cường hội nhập và trao đổi nhân lực trong lĩnh vực y tế khó có thể thực hiện đối với đội ngũ bác sĩ.

* Từ những phân tích trên, bà cho rằng bước đi cụ thể chúng ta cần thực hiện ra sao?

- Bộ tiêu chuẩn và tiêu chí của WFME đặt yêu cầu ở mức cao như tiêu chí về cơ sở thực hành phải đạt chuẩn nghề nghiệp nhất định, nhân lực giảng viên và đội ngũ hướng dẫn… Do đó khó khăn đầu tiên là chất lượng của các cơ sở đào tạo.

Việc phát triển một tổ chức kiểm định chương trình y khoa theo chuẩn WFME được cả WFME và Việt Nam công nhận đòi hỏi rất nhiều nỗ lực. Đây không phải điều hấp dẫn với các tổ chức kiểm định trong nước hiện có vì việc cân bằng giữa đầu tư và khả năng thu hồi chi phí là một bài toán khó.

Tôi cho rằng để thực hiện kiểm định chương trình, các trường cần nghiên cứu kỹ bộ tiêu chuẩn và tiêu chí đánh giá chất lượng của WFME, phân tích điểm mạnh, yếu để cải thiện. Quá trình này cần có sự đồng hành của các chuyên gia, đặc biệt là chuyên gia quốc tế nên có thể mời chuyên gia hỗ trợ hướng dẫn đánh giá theo tiêu chuẩn và quy trình của WFME. Việc đánh giá đồng cấp với các trường trong khu vực hoặc quốc tế giúp rất nhiều trong việc cải tiến chất lượng và chuẩn bị cho đánh giá chính thức.

Khó khăn còn ở chỗ nhận thức của lãnh đạo và các bên liên quan, cũng như nguồn kinh phí cho hoạt động này. Do đó cần có dự án đầu tư quy mô chuẩn bị cho tiến trình kiểm định chất lượng chương trình đào tạo theo chuẩn WFME.

Đào tạo bác sĩ Việt Nam, bao giờ quốc tế công nhận? - Kỳ 2: Cần chuẩn hóa quy trình đào tạo

Việc sớm có bộ tiêu chuẩn đặc thù và trung tâm kiểm định y khoa được Liên đoàn Giáo dục y khoa thế giới (WFME) công nhận được xem là bước đi cần thiết để nâng chất lượng đào tạo bác sĩ trong nước.