Nhiều chuyên gia ủng hộ chủ trương nhưng cho rằng cần có các quy định về điều kiện mở ngành và giám sát chặt chất lượng đào tạo nhân lực của hai lĩnh vực đặc thù này. 

Sự đồng thuận ấy còn từ lo ngại sâu sắc về tình trạng mở ngành dễ dãi, giảng viên ảo, đào tạo thiếu chuẩn... vốn kéo dài nhiều năm và đã trở thành rủi ro thật sự với xã hội. 

Các cơ sở đào tạo y khoa ở nhiều nước phát triển phải đáp ứng những bộ tiêu chí cực kỳ nghiêm ngặt: bệnh viện thực hành phải là bệnh viện đại học hoặc bệnh viện tuyến cao; giảng viên y khoa phải thường xuyên tham gia khám chữa bệnh; cơ sở mô phỏng, phòng thí nghiệm, hệ thống đánh giá năng lực đều được chuẩn hóa.

Trong khi đó, ở Việt Nam, không ít trường đại học mở ngành y dựa trên bộ tiêu chí chung của Bộ GD-ĐT áp dụng cho nhiều lĩnh vực khác. Mô hình "đồng phục tiêu chí" này tạo ra lỗ hổng lớn. 

Tình trạng giảng viên ảo là một trong những vấn đề nhức nhối. Chỉ cần ký hợp đồng tượng trưng hoặc "ghi danh", nhiều người ở nước ngoài vẫn được tính vào đội ngũ cơ hữu để trường đủ điều kiện mở ngành. 

Ngay cả việc mở ngành y cũng bị làm theo kiểu "chiêu mộ bác sĩ bệnh viện để cho đủ số". Đây là cách làm lệch hoàn toàn khỏi chuẩn mực quốc tế. 

Hệ quả là nhiều cơ sở đào tạo "đủ chuẩn trên giấy", nhưng thiếu nền tảng thực chất: không có bệnh viện trường, thiếu trung tâm mô phỏng, thiếu giảng viên toàn thời gian, nghiên cứu khoa học hạn chế...

Nhu cầu nhân lực y tế lớn, nhưng không thể lấy lý do "thiếu bác sĩ" để mở cửa ồ ạt. Không thể vì "tăng chỉ tiêu để giải quyết nhu cầu nhân lực" mà hạ thấp chuẩn đào tạo.

Một chương trình y khoa muốn đạt chuẩn tối thiểu phải có bệnh viện trường đạt chuẩn; đội ngũ giảng viên lâm sàng làm việc thực sự tại trường; cơ sở mô phỏng, phòng lab, hệ thống thực hành đạt chuẩn kiểm định; chương trình đào tạo gắn chặt chuẩn năng lực hành nghề. Không đáp ứng được những điều này thì không thể đào tạo bác sĩ đúng nghĩa.

Một chuyên gia có hơn 20 năm đào tạo ngành luật tại TP.HCM cũng thẳng thắn rằng nếu kiểm soát chặt điều kiện mở ngành, đảm bảo giảng viên cơ hữu, nghiên cứu khoa học và kiểm định chương trình đúng quy định sẽ có không ít trường không đáp ứng được tiêu chuẩn. Vì vậy, việc thẩm định, mở ngành, duy trì ngành phải có những tiêu chuẩn độc lập và khắt khe hơn.

Giám sát nghiêm túc, đóng ngành không đạt chuẩn là bước đi cần thiết để xây dựng một nền y khoa có chất lượng, hội nhập quốc tế.

Đào tạo y khoa và luật ở nước phát triển ra sao?

Thông tin chủ trương quy định không cho phép các trường đại học không chuyên đào tạo một số lĩnh vực đặc thù, trong đó có y khoa và luật, mới đây được nhiều chuyên gia ủng hộ.