Đồng tình với báo cáo nhiệm kỳ 2021-2026 của Chính phủ, Ủy viên Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thị Tuyết Nga (đoàn Quảng Trị) cho rằng kết quả đạt được có ý nghĩa hơn khi đặt trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường, gây tác động mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực trong nước.

Nhiều quyết sách lớn về giáo dục được ban hành

Nêu ý kiến vào lĩnh vực giáo dục và đào tạo, đại biểu Nga đánh giá cao những kết quả quan trọng của nhiệm kỳ đã đạt được, thể hiện sự nỗ lực, nghiêm túc, tinh thần đổi mới và trách nhiệm của Chính phủ. Kết quả này cũng thể hiện quyết tâm của Bộ trưởng, Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Dù vậy, đại biểu cho rằng cần khái quát rõ nét hơn những thành tựu nổi bật mà các nhiệm kỳ trước chưa làm được, khi nhiệm kỳ này có những bước tiến quan trọng trong tư duy chiến lược về giáo dục. 

Đó là việc Chính phủ đã tham mưu trình Ban Chấp hành Trung ương ban hành Nghị quyết 71 về đột phá, phát triển giáo dục và đào tạo, đặt giáo dục ở vị trí đột phá chiến lược, gắn trực tiếp với năng lực cạnh tranh quốc gia và khát vọng phát triển đất nước.

Cùng đó, Chính phủ đã trình Trung ương và Quốc hội luật hóa việc phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ từ 3-5 tuổi; chính sách miễn học phí. Đây là những chính sách nhân văn, thể hiện quyết tâm lớn trong việc bảo đảm học tập và giảm gánh nặng tài chính cho hàng triệu gia đình.

Nêu ra những vấn đề còn trăn trở cũng là tâm nguyện của nhiều cử tri, nữ đại biểu Quảng Trị cho rằng gánh nặng thi cử do vấn đề phân luồng sau trung học cơ sở còn bất cập trong nhận thức, quan điểm và thực thi.

Thực tế, Đề án giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh giáo dục phổ thông giai đoạn 2018-2025 của Chính phủ đã đạt mục tiêu ít nhất 40% học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp. Theo đại biểu, việc phân luồng đang hiểu sai, thực hiện sai, dẫn tới cách hiểu phổ biến đó là ai thi trượt vào trung học phổ thông thì đi học nghề.

Kỳ thi vào lớp 10 đang trở thành kỳ thi quốc gia thu nhỏ với áp lực nặng nề

Ủy viên Ủy ban Văn hóa và Xã hội đánh giá thi vào lớp 10 đang trở thành kỳ thi quốc gia thu nhỏ với áp lực nặng nề. Trong khi đó trung học phổ thông là bậc phổ thông, tức là mọi học sinh đều có quyền được học tập. Song thực tế tỉ lệ học sinh vào trung học phổ thông còn thấp tại một số địa phương cho thấy thời gian qua chúng ta chưa đảm bảo đúng quyền tiếp cận giáo dục phổ thông 12 năm.

“Nhìn những gương mặt bơ phờ, đờ đẫn vì áp lực thi cử của những trẻ em mới 14 - 15 tuổi. Đọc những bức thư đầy tuyệt vọng của trẻ em khi không vượt nổi kỳ thi vào trung học phổ thông mà thấy nhói lòng" - đại biểu Nga bày tỏ. 

Một nghịch lý đáng lo ngại được đại biểu chỉ ra, đó là do kỳ thi công lập quá căng, nhiều học sinh dù học tốt nhưng không vượt qua kỳ thi đầy cạnh tranh. Kết quả là học sinh ở gia đình khó khăn buộc phải vào trường tư với học phí cao, vượt quá khả năng của gia đình. 

Trong khi trường tư đáng lẽ phải cung cấp dịch vụ chất lượng cao dành cho gia đình có điều kiện. Dẫn tới công bằng trong giáo dục không được đảm bảo. Theo đại biểu, vấn đề này dù được Chính phủ nhận diện trong các báo cáo tổng kết thực hiện Luật Giáo dục, nhưng chưa nêu rõ trong báo cáo tổng kết nhiệm kỳ.

Trước thực trạng nhức nhối về giáo dục nêu trên, đại biểu kiến nghị Chính phủ cần phải có hành động ngay, như là cách để "miễn phí cho học sinh phổ thông". Cụ thể, ngay trong năm học 2026-2027 hãy mở rộng cánh cửa trung học phổ thông, đầu tư có bài bản cho trung học nghề và tôn trọng quyền lựa chọn của người học.

Cần thực hiện cải tiến thi cử, điều chỉnh lại phương thức tuyển sinh lớp 10 theo hướng giảm áp lực, tạo cơ hội cho học sinh. Phân luồng phải dựa trên tự nguyện và năng lực, không biến phân luồng thành rào cản từ lớp 9. Xây dựng phân luồng dựa trên quyền học tập, bảo đảm đủ chỗ cho học sinh trung học phổ thông công lập, để học sinh không bị phân luồng cưỡng bức.

Giáo dục nghề nghiệp Việt Nam: Bổ sung ngành trọng điểm, bỏ ngành trùng nhau

Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa có báo cáo đánh giá tình hình triển khai các nội dung về giáo dục nghề nghiệp giai đoạn 2021 - 2025, định hướng giai đoạn 2026 - 2030.