Bẫy 'giấc ngủ trắng'

Giấc ngủ đóng vai trò thiết yếu đối với sức khỏe thể chất và tinh thần, chiếm hơn 1/3 cuộc đời con người. Thiếu ngủ không chỉ gây mất tập trung, suy giảm trí nhớ mà còn kéo theo nguy cơ ngủ gật đột ngột, đặc biệt nguy hiểm khi lái xe hoặc vận hành máy móc.

Huỳnh Quốc Huy, sinh viên năm ba Trường đại học Quốc tế, Đại học Quốc gia TP.HCM, chia sẻ về một lần đối diện với nguy hiểm: "Hôm đó, mình lái xe về nhà lúc 17h, cảm giác rất buồn ngủ nhưng vẫn cố giữ tỉnh táo. Đến một đoạn đường vắng, mắt mình bắt đầu díp lại, rồi bất ngờ nghe tiếng 'uỳnh'. Mình giật mình nhận ra đã tông vào một xe đi ngược chiều trên cầu".

"Giấc ngủ trắng" còn trở thành nỗi ám ảnh với sinh viên trong mùa thi cử và deadline.

Lê Nguyên Ân, sinh viên năm tư Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TP.HCM), kể lại trải nghiệm đáng sợ của mình: "Có lần mình đang chạy xe mà buồn ngủ lắm, nhưng cố gắng giữ tỉnh táo.

Chỉ trong chớp mắt, mình rơi vào giấc ngủ trắng mà không hề hay biết. Đến khi mất tay lái và giật mình tỉnh lại, tim mình đập thình thịch vì sợ hãi. Nếu không kịp lấy lại thăng bằng, có lẽ mình đã ngã ra giữa đường rồi".

Tương tự, Lê Thanh Thảo, sinh viên năm hai, Trường đại học Thương mại, từng có trải nghiệm mà đến giờ bạn vẫn gọi là một bài học nhớ đời.

"Thời điểm đó mình vừa ôn thi vừa làm thêm, suốt ba ngày liền gần như không ngủ đủ bốn tiếng mỗi đêm. Trưa hôm đó, mình lái xe ra ngoài mua đồ thì mắt cứ díp lại, đầu lâng lâng. Chỉ trong chớp mắt, mình đâm thẳng vào cột biển báo giao thông", Thảo kể.

Sau vụ tai nạn, Thảo thay đổi hoàn toàn thói quen sinh hoạt. Bạn cố gắng đi ngủ trước 23h, dậy lúc 6h sáng. "Cơ thể mình khỏe hơn, tinh thần cũng tỉnh táo hẳn. Mình thấy rõ ràng là học hiệu quả không nằm ở thời gian thức khuya, mà ở lúc mình đủ tỉnh để tiếp thu", Thảo nói.

Thảo thừa nhận từng nghĩ rằng học đêm dễ tập trung hơn, vì ban ngày thường bị phân tâm bởi tin nhắn, mạng xã hội. Nhưng sau nhiều lần kiệt sức, bạn nhận ra việc cố thức chỉ khiến năng lượng sụt giảm và tâm trạng trở nên cáu gắt, chán nản.

Không dễ thoát ra khỏi vòng lặp thiếu ngủ

ThS.BS. Bùi Diễm Khuê, giảng viên Đại học Y Dược TP.HCM, chuyên gia quốc tế về rối loạn giấc ngủ (International Sleep Specialist, WSS), cho biết: "Giấc ngủ trắng thường xảy ra do thiếu ngủ kéo dài hoặc giấc ngủ không đủ chất lượng.

Sinh viên thường xuyên thức khuya học bài, chạy deadline hoặc làm thêm ca đêm, dẫn đến tình trạng kiệt sức. Ngoài ra, các rối loạn giấc ngủ như ngưng thở khi ngủ cũng có thể là nguyên nhân".

BS Khuê lưu ý thêm, "microsleep" là trạng thái não bộ ngừng tiếp nhận thông tin trong vài giây, dù mắt vẫn mở.

Những dấu hiệu cảnh báo của microsleep bao gồm: cảm giác buồn ngủ đột ngột, mắt díp lại, chớp mắt liên tục; đầu óc xao nhãng, mất tập trung, cảm giác lâng lâng; quên mất quãng đường vừa đi qua khi lái xe.

Một số sinh viên cố gắng "đánh lừa" giấc ngủ bằng caffeine, nước tăng lực hoặc ngủ ít hơn để có thêm thời gian làm việc.

Tuy nhiên việc này chỉ mang lại hiệu quả ngắn hạn và có thể gây rối loạn nhịp sinh học. Lạm dụng caffeine kéo dài còn có thể dẫn đến "social jetlag", tình trạng lệch múi giờ sinh học dù không di chuyển, khiến cơ thể quen với việc thức đêm, ngủ ngày và khó quay lại lịch trình bình thường.

Theo ThS.BS Bùi Diễm Khuê, cách tốt nhất để ngăn chặn giấc ngủ trắng là đảm bảo ngủ đủ giấc (7-9 giờ/ngày). Nếu có dấu hiệu buồn ngủ khi lái xe, nên tìm chỗ dừng lại để nghỉ ngơi hoặc nhờ người khác chở.

Một số biện pháp tạm thời giúp duy trì sự tỉnh táo bao gồm: tiếp xúc với ánh sáng mạnh; vận động nhẹ nhàng, uống trà, cà phê (không nên dùng vào buổi chiều tối để tránh mất ngủ); nghe nhạc sôi động hoặc trò chuyện với người khác; nếu cần học khuya, có thể ngủ ngắn 90 phút để tái tạo năng lượng thay vì thức trắng.

Giấc ngủ cho làn da trắng hồng

TTO - Khi bạn ngủ đủ giấc, không chỉ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, mà còn giúp làn da tươi trẻ, rạng rỡ hơn. Giấc ngủ cũng được xem như là một “sản phẩm” chăm sóc da hữu hiệu.