Với đề xuất chỉnh trang đô thị theo mô hình TOD (phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng) khu vực từ Hàng Xanh đến Bình Triệu (TP.HCM) theo hướng đô thị hiện đại, nhiều người kỳ vọng khi hạ tầng được cải tạo, người dân được sống trong môi trường tốt hơn.

Làm sao "an cư" phải đi đôi với "lạc nghiệp"?

Thêm chính sách an sinh

Chị Trần Thị Thanh Thảo (người dân sống gần ngã tư Hàng Xanh) cho biết những ngày qua, chị nghe được trên báo chí thông tin khu mình sống được đề xuất cải tạo, phát triển mô hình TOD (đoạn từ Hàng Xanh đến chân cầu Bình Triệu).

Ai cũng mong muốn để đô thị đẹp hơn, giảm bớt ùn tắc. Nhưng khi giải tỏa mặt bằng, quy hoạch lại quỹ đất... đời sống người dân chắc chắn bị ảnh hưởng.

Rất nhiều người dân ở khu chị sống bắt đầu lăn tăn khi di dời thì sống ở đâu, công việc buôn bán mưu sinh sẽ ra sao? "Nhà nước cần có những chính sách phù hợp để hỗ trợ người dân trong khu vực bị ảnh hưởng. Bởi suy cho cùng, nhà quản lý cải tạo đô thị cũng là để nâng chất cuộc sống của người dân", chị Thảo nói.

Bà Nguyễn Mai Loan (sống ở đường Đinh Bộ Lĩnh) chia sẻ điều quan tâm nhất của hộ dân nơi dự án đi qua là công tác tái định cư. Gia đình bà đã sống ở đây hơn 30 năm, cuộc sống gắn bó với sạp hàng nhỏ ở bến xe gần nhà. Nếu phải chuyển đi xa, gia đình không biết phải làm sao để tiếp tục buôn bán.

"Có dự án chỉnh trang đô thị thì rất tốt nhưng chúng tôi mong chính quyền có cách để người dân được ở lại ngay tại khu vực này để cuộc sống không thay đổi quá nhiều.

Nhiều hộ gia đình mong muốn được bố trí tái định cư tại chỗ thay vì phải chuyển đến những khu vực xa trung tâm, gây ảnh hưởng đến công việc, học hành của con cái và kế sinh nhai", bà Loan nói.

Còn ông Ngọc Phước (ở phường Trường Thọ, TP Thủ Đức) đặt vấn đề về chính sách tạo sinh kế cho bà con phải di dời, giải tỏa.

Theo ông Phước, cả nhà 5 người nhiều năm sống ở phường Trường Thọ, tận dụng mặt bằng trước nhà buôn bán nước giải khát. Khi triển khai giải phóng mặt bằng đường vành đai 2, ông cũng chấp thuận di dời ủng hộ chủ trương của TP.HCM phát triển hạ tầng giao thông, giải quyết ùn tắc...

Sau khi nhận chi trả bồi thường, gia đình ông đã ổn định chỗ ở mới nhưng lại chưa ổn định về việc làm, nơi ở mới lại xa khu dân cư đông đúc để tiếp tục buôn bán.

"Vì vậy, tôi mong muốn Nhà nước tính thêm phương án hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp, tạo sinh kế cho bà con an tâm đối với các dự án chỉnh trang đô thị.

Đối với hộ dân kinh doanh, buôn bán thì nên tạo điều kiện có điểm buôn bán tập trung ngay trong khu tái định cư. Thậm chí, khi dự án hoàn thành có thể nghiên cứu cho người dân thuê lại mặt bằng tính theo mét vuông ở khu vực cũ để sinh kế", ông Phước nói.

Chỗ ở mới, gắn với TOD

Trao đổi với Tuổi Trẻ, đại diện Sở Xây dựng TP.HCM cho biết thời gian qua TP.HCM đã lập, triển khai hàng trăm đồ án quy hoạch phân khu đầu tư xây dựng và phát triển đô thị.

Tuy nhiên còn nhiều khu vực, dự án, thửa đất của người dân nằm trong chức năng quy hoạch mà TP.HCM chưa triển khai gây ra nhiều khó khăn về đời sống.

Một số khu chung cư cao tầng ít người cư trú, thậm chí bỏ hoang và gây ra sự lãng phí. Đó là bài học cho việc tái định cư của TP.HCM khi làm các dự án giao thông, chỉnh trang đô thị. Việc tái định cư cần tính toán và đối thoại kỹ.

Vì nhiều khi tái định cư tại chỗ nhưng chưa chắc phù hợp với nguyện vọng của bà con. Còn tái định cư quá xa thì có thể gây khó khăn cho người dân.

Để làm các dự án hiệu quả nhất, cần phải xin ý kiến người dân, khảo sát, nắm bắt tâm tư nguyện vọng của người dân thật kỹ để xây dựng chương trình, dự án, nhà ở tái định cư tốt nhất. Chỗ ở mới, cuộc sống mới phải tốt hơn chỗ cũ.

Theo TS Trần Quang Thắng - viện trưởng Viện Kinh tế quản lý TP.HCM, mô hình TOD mang lại nhiều lợi ích, có tiềm năng lớn để cải thiện chất lượng sống đô thị.

Nhưng muốn triển khai thành công đòi hỏi các TP phải vượt qua nhiều thách thức và thực hiện các giải pháp toàn diện để đạt được mục tiêu này.

Trong đó, đáng chú ý nhất là thay đổi lớn trong cấu trúc đô thị. Việc tái định cư có thể gặp phải sự phản đối từ cộng đồng, đặc biệt là từ những người bị ảnh hưởng trực tiếp.

Do đó, nhà quản lý và điều hành các dự án TOD phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương, nhà đầu tư... đảm bảo rằng các lợi ích từ mô hình TOD được phân phối công bằng cho tất cả các nhóm xã hội, tránh tình trạng bất bình đẳng. Đặc biệt là quan tâm chính sách tái định cư và tạo điều kiện cho người dân mưu sinh.

Khâu định giá tài sản và bồi thường phải đủ để người dân có thể mua được nhà ở mới tương đương về chất lượng và vị trí. Các khu tái định cư thường thiếu các dịch vụ cơ bản như trường học, bệnh viện, chợ và các tiện ích công cộng khác.

TOD từ Hàng Xanh đến cầu Bình Triệu: Mong thoát kẹt xe, ngập nước

Người dân sống tại khu vực Hàng Xanh đến cầu Bình Triệu (quận Bình Thạnh, TP.HCM) bàn tán khá nhiều về mô hình TOD (đô thị gắn kết giao thông công cộng) đang đề xuất triển khai.