Nữ sinh 16 tuổi Greta Thunberg được đề cử giải Nobel hòa bình 2019 Ảnh: Reuters

"Alfred Nobel đã khẳng định chúng ta không nên cân nhắc về quốc tịch khi trao giải... Điều quan trọng là cá nhân được trao giải Nobel bởi vì ông/bà ấy xứng đáng nhất. Điều này không cần phải bàn cãi" - ông Goran Hansson, tổng thư ký Viện hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển (RSAS), tuyên bố khi nói về những nỗ lực để đa dạng hóa các ứng viên của mùa giải năm nay.

Gây chú ý

Cũng như mọi năm, việc dự đoán các giải thưởng vẫn diễn ra sôi nổi. Đối với giải y học, nhiều ý kiến cho rằng nghiên cứu về đường truyền tín hiệu WNT có liên hệ chặt chẽ đến ung thư và tự kỷ của nhà khoa học Hà Lan Hans Clevers (Đại học Utrecht) sẽ đoạt giải.

Tổ chức Clarivate Analytics phân tích các trích dẫn hàn lâm từ hơn 34.000 nguồn tài liệu trong năm qua cho thấy các vấn đề liên quan đến tế bào gốc và ung thư được quan tâm bậc nhất trong lĩnh vực y tế.

Các vấn đề máy tính lượng tử, vật liệu nano 2D... cũng được quan tâm trong lĩnh vực này, trong khi các thông tin về hóa hữu cơ tổng hợp được chú ý trong lĩnh vực hóa học.

Ngoài ra, giải Nobel hòa bình cũng có thể chứa đựng bất ngờ khi nữ sinh người Thụy Điển Greta Thunberg được đề cử cho giải thưởng quan trọng này. Bài phát biểu chỉ trích thẳng một số lãnh đạo thế giới đã giúp cô thu hút thêm hàng triệu người hâm mộ.

Nếu được trao giải, Thunberg sẽ là người trẻ tuổi nhất và là nhà hoạt động môi trường thứ hai, sau cựu phó tổng thống Mỹ Al Gore, thắng giải. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern xứng đáng với giải Nobel hơn nữ sinh Thụy Điển.

Ứng viên Đông Á nhiều hơn

Một trong những giải thưởng được kỳ vọng thay đổi mạnh mẽ nhất là giải văn học. Ngoài giải năm nay, RSAS cũng sẽ trao "bù" giải năm 2018 bị hoãn do bê bối tình dục và sai phạm tài chính khiến hàng loạt thành viên RSAS phải từ chức.

Nhà thơ Katarina Frostenson, thành viên của viện, từ chức hồi đầu năm sau khi bị kết luận tiết lộ tên của những người thắng giải năm ngoái, còn chồng bà bị tuyên án tù 2 năm vì tội cưỡng hiếp.

RSAS mong sự trở lại của giải Nobel năm nay sẽ được đón nhận, nhất là sau khi nhiều tiêu chuẩn đề cử và đánh giá đã thay đổi.

"Chúng tôi cần phải mở rộng tầm nhìn hơn. Trước đây chúng tôi nhìn tập trung vào khu vực châu Âu trong lĩnh vực văn học, bây giờ chúng tôi nhìn ra khắp thế giới. Trước đây cái nhìn của chúng tôi cũng thiên về nam giới, còn bây giờ chúng tôi có nhiều nữ văn sĩ thực sự tuyệt vời" - ông Anders Olsson, chủ tịch Ủy ban Nobel của RSAS, cho biết.

Trong thư ngỏ năm nay, RSAS cũng khuyến khích các nhà khoa học đề cử ứng viên đa dạng hơn, kêu gọi đề cử các ứng viên thuộc mọi giới tính, xuất thân, chủ đề... Năm ngoái, viện cũng thay đổi nhân lực khi số lượng phụ nữ được bầu vào viện nhiều hơn.

"Chúng ta đang chứng kiến sự đầu tư khổng lồ vào khoa học hiện nay ở Đông Á, và chúng ta đang có nhiều ứng viên Đông Á được đề cử hơn bất cứ lúc nào" - ông Hansson nói.

Trùm phát xít Hitler từng được đề cử Nobel hòa bình

TTO - Bất kể thực tế người đã đề cử Nobel Hòa bình cho trùm phát xít Hitler sau này biện bạch ông đề cử nhằm để châm biếm, mỉa mai thì trong hồ sơ lưu trữ về giải Nobel vẫn còn thông tin đề cử này.