Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba ngày 7-9 chính thức tuyên bố ý định từ chức. Động thái được xem là sự nhượng bộ trước áp lực trong Đảng Dân chủ tự do (LDP) cầm quyền yêu cầu ông phải chịu trách nhiệm cho loạt thất bại trong bầu cử, gần nhất là ở Thượng viện hồi tháng 7.

Quyết định từ chức này sẽ mở ra cuộc đua giành ghế lãnh đạo LDP, và người chiến thắng sẽ đối mặt với cuộc bỏ phiếu tại Quốc hội để trở thành Thủ tướng.

Tuy nhiên do liên minh cầm quyền đã mất đa số tại cả Hạ viện và Thượng viện, việc Chủ tịch LDP trở thành Thủ tướng không còn là điều chắc chắn. Vẫn có khả năng một lãnh đạo đảng đối lập có thể sẽ lên nắm quyền lãnh đạo.

Theo Hãng tin Reuters, dưới đây là danh sách các nghị sĩ có thể ra tranh cử.

Sanae Takaichi (LDP, 64 tuổi)

Nếu được chọn, bà Takaichi Sanae sẽ trở thành nữ Thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản.

Là một chính khách kỳ cựu, bà Takaichi từng đảm nhiệm nhiều vị trí như Bộ trưởng An ninh kinh tế và Bộ trưởng Nội vụ. Bà đã thất bại trước ông Ishiba khi bỏ phiếu vòng hai trong cuộc bầu cử lãnh đạo LDP vào năm ngoái.

Bà được biết đến với các quan điểm bảo thủ như kêu gọi sửa đổi hiến pháp hòa bình thời hậu chiến. Bà cũng nổi bật với quan điểm phản đối việc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản tăng lãi suất và kêu gọi tăng chi tiêu để thúc đẩy nền kinh tế.

Shinjiro Koizumi (LDP, 44 tuổi)

Ông Koizumi là con trai của cựu Thủ tướng Koizumi Junichiro. Ông từng nắm giữ vị trí Bộ trưởng Môi trường (2019 - 2021) và phục vụ trong nội các ông Ishiba với cương vị Bộ trưởng Nông nghiệp. Ông là người phụ trách kế hoạch nhằm kiềm chế giá gạo tăng vọt.

Ông từng ra tranh cử lãnh đạo LDP vào năm ngoái với hình ảnh nhà cải cách có thể khôi phục niềm tin của công chúng vào đảng này.

Nếu được chọn, ông Koizumi sẽ trở thành Thủ tướng trẻ nhất trong lịch sử hiện đại của Nhật Bản.

Yoshimasa Hayashi (LDP, 64 tuổi)

Ông Hayashi hiện là Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản kiêm phát ngôn viên Chính phủ từ tháng 12-2023, dưới thời các Thủ tướng Kishida Fumio và Ishiba.

Ông từng đảm nhiệm nhiều chức vụ như Bộ trưởng Quốc phòng, Ngoại giao và Nông nghiệp, thường được chỉ định làm người thay thế sau khi người đương nhiệm từ chức.

Thông thạo tiếng Anh, ông Hayashi từng làm việc cho tập đoàn thương mại Mitsui & Co, theo học tại Trường Harvard Kennedy. Ông từng làm việc cho hạ nghị sĩ Stephen Neal và thượng nghị sĩ William Roth Jr. tại Mỹ.

Ông từng tranh cử lãnh đạo LDP năm 2012 và 2024. Ông nhiều lần nhấn mạnh cần tôn trọng tính độc lập của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản trong chính sách tiền tệ.

Yoshihiko Noda (Đảng Dân chủ lập hiến, 68 tuổi)

Cựu Thủ tướng Nhật Bản Yoshihiko Noda hiện là lãnh đạo Đảng Dân chủ lập hiến theo đường lối trung tả - đảng đối lập lớn nhất.

Khi giữ chức thủ tướng từ năm 2011 - 2012, ông đã hợp tác với LDP để thúc đẩy thông qua luật tăng gấp đôi thuế tiêu dùng lên 10% nhằm kiềm chế nợ công. Thuế tiêu dùng đã được nâng lên 10% vào năm 2019 cho hầu hết các mặt hàng.

Tuy nhiên trong cuộc bầu cử Thượng viện hồi tháng 7, ông Noda đã đổi hướng và kêu gọi tạm thời giảm thuế tiêu dùng với thực phẩm. Ông đã nhiều lần kêu gọi loại bỏ dần các biện pháp kích thích kinh tế khổng lồ của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản.

Yuchiro Tamaki (Đảng Dân chủ vì nhân dân, 56 tuổi)

Đảng trung hữu Dân chủ vì nhân dân do ông Tamaki đồng sáng lập là một trong những đảng phát triển nhanh nhất trong các cuộc bầu cử gần đây.

Ông là cựu quan chức Bộ Tài chính và chủ trương tăng thu nhập thực tế của người dân thông qua mở rộng miễn giảm thuế và cắt giảm thuế tiêu dùng.

Ông ủng hộ việc tăng cường năng lực quốc phòng, siết chặt quy định về người nước ngoài mua đất và xây thêm nhà máy điện hạt nhân.

Tamaki kêu gọi Ngân hàng Trung ương Nhật Bản thận trọng trong việc loại bỏ dần các biện pháp kích thích.

Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba tuyên bố từ chức sau chưa đầy một năm cầm quyền

Tại buổi họp báo ngày 7-9, Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba chính thức công bố ý định từ chức, và sẽ không tham gia cuộc bầu cử lãnh đạo đặc biệt sắp tới của Đảng Dân chủ tự do (LDP) cầm quyền.