Xác tàu 800 năm tuổi ở Trung Quốc - Ảnh: NATIONAL GEOGRAPHIC

Theo kênh National Geographic của Mỹ, vào năm 1987, Công ty Maritime Exploration của Anh và Công ty Guangzhou Salvage của Trung Quốc bắt đầu tìm kiếm xác con tàu của Công ty Đông Ấn Hà Lan bị chìm vào những năm 1700 ở Biển Đông.

Tại vùng biển giữa Hong Kong và đảo Hailing ở tỉnh Quảng Đông, nhóm tìm kiếm đã bất ngờ gặp một xác tàu buôn dài khoảng 30m còn nguyên vẹn những kiện hàng từ những năm 1100. Tàu có niên đại vào thời Nam Tống của thế kỷ XII. Trung Quốc quyết định đặt tên xác tàu là Nanhai 1.

Một lớp phù sa dày 1,8m đã bảo quản thân tàu bằng gỗ và hàng hóa của nó, bao gồm đồ sứ, đồ tạo tác bằng vàng, tiền xu thời nhà Tống và các thanh bạc. Tuy nhiên, hầu hết trong số 60.000 - 80.000 đồ vật trên tàu là đồ gốm từ thời Nam Tống.

Kể từ khi được phát hiện, do thiếu công nghệ trục vớt phù hợp, Nanhai 1 vẫn nằm dưới đáy Biển Đông trong 2 thập kỷ. Địa điểm tàu chìm do hải quân Trung Quốc trực tiếp bảo vệ và giám sát, cấm mọi ngư dân lai vãng.

Chiếc bát sứ Jian là một trong 80.000 mặt hàng được vận chuyển trên con tàu này - Ảnh: MARITIME SILK ROAD MUSEUM GUANGDONG

Một lồng thép nặng 3.000 tấn đặt làm riêng đã được hạ xuống nơi tàu chìm. Các cảm biến đã được đặt dọc theo đáy biển.

Vào tháng 12-2007, tàu Nanhai 1 được trục vớt thành công, với chi phí khoảng 20 triệu USD. Con tàu với 15.600 tấn hàng hóa được chuyển đến Bảo tàng Con đường tơ lụa trên biển ở đảo Hailing thuộc tỉnh Quảng Đông. 

Nơi đây đã lưu giữ xác tàu theo phương thức rất đặc biệt: họ đặt tàu trong một bể nước mặn và phần lớn hàng hóa vẫn chưa được đưa ra khỏi hầm chứa của tàu.

Để ngăn ngừa sự xuống cấp, phù sa và nước bao phủ con tàu cùng các vật dụng bên trong, bể chứa được duy trì ở nhiệt độ tương tự của vùng nước mà xác tàu được phát hiện.

Các tuyến đường biển mà triều đại Nam Tống dựa vào để buôn bán hàng hóa được các nhà sử học gọi là Con đường tơ lụa trên biển. Con đường này nối liền Trung Quốc, Indonesia và quần đảo Spice, Ấn Độ, thế giới Ả Rập và thế giới Hy - La (Hy Lạp - La Mã) ở Địa Trung Hải.

Nhiều khả năng tàu Nanhai 1 đã khởi hành từ cảng Quảng Châu, là một trong những cảng quan trọng của miền nam Trung Quốc.

Năm 2018, các nhà nghiên cứu tìm thấy một chiếc bình gốm trong số hàng hóa trên tàu và phát hiện có dòng chữ mực đen ở dưới đáy bình, tiết lộ nó có thể sản xuất vào năm 1183. 

Song song với tầm quan trọng lịch sử của nó, Nanhai 1 còn là một phương tiện để Chính phủ Trung Quốc thể hiện lịch sử của đất nước như một cường quốc hải quân và thương mại.

Đối với nhiều người Trung Quốc, Nanhai 1 phản ánh cả những vinh quang trong quá khứ của Trung Quốc cũng như các dự án đầy tham vọng cho tương lai.

Bia cổ trên xác con tàu đắm dưới đáy biển có vị ra sao?

TTO - Chai bia cổ có tuổi đời 220 năm được các thợ lặn phát hiện trên xác một con tàu buôn đắm giúp các nhà khoa học Úc hồi sinh dòng bia này.