Nhằm góp thêm một góc nhìn về đề tài này, chuyên mục Bạn đọc làm báo xin giới thiệu bài viết của bạn đọc Trần Minh Trọng.

Suy nghĩ muốn có việc làm tốt phải "chạy": Từ đâu mà có?

Từ thực tế xã hội đã và đang tồn tại. Trong xã hội có người "phất cờ" và "người chạy". Người "phất cờ" nắm giữ quyền lực và muốn kiếm lợi tối đa từ quyền lực đó. 

Phần lớn là để họ lấy lại "công sức" đã chạy, một số ít là do "tự chuyển hóa", không kiểm soát được lòng tham khi có được quyền lực bằng chính năng lực bản thân. Người chạy thì muốn thành công nhanh, muốn hơn người khác bằng tiền bạc, tài sản cá nhân.

Suy nghĩ đó tồn tại trong gia đình có cha mẹ là thành viên của đội "phất cờ" hay đội "chạy". Ngay cả trong trường hợp cha mẹ của những gia đình này hiểu được việc "phất cờ" hay "chạy" là không đạo đức và tìm cách che dấu thì con cái vẫn bị nhiễm "năng lượng phóng xạ" này qua những hành vi, cử chỉ không lời trong giao tiếp hàng ngày.

Suy nghĩ đó xuất phát từ nhận thức lệch lạc về việc làm tốt. Việc làm tốt được hiểu là việc làm ổn định thuộc biên chế, trong các cơ quan, doanh nghiệp nhà nước. 

Trong khi đó, việc làm tốt đúng ra phải là việc làm giúp chúng ta phát huy được năng lực cá nhân, phù hợp với đam mê bản thân và có thể tạo ra được giá trị, lợi ích cho mình và cho người. 

Nhận thức lệch lạc đó từ đâu mà có? Có những nguyên nhân thuộc về thói quen văn hóa từ lâu đời như "Một người làm quan cả họ được nhờ", có những nguyên nhân thuộc về một giai đoạn lịch sử nhất định.

Cuộc sống luôn thay đổi, sông có khúc người có lúc. Những suy nghĩ không phù hợp với từng giai đoạn lịch sử một cách tự nhiên sẽ phải tự thay đổi. 

Tuy nhiên nếu có nỗ lực của những cá nhân hoặc tổ chức, việc thay đổi những suy nghĩ không phù hợp có thể diễn ra nhanh hơn, thuận lợi hơn.

Trách nhiệm của ai?

Làm sao để xóa bỏ suy nghĩ muốn có việc làm tốt phải "chạy"? 

Theo tôi, phải có người chịu trách nhiệm cụ thể. Đó là:

1- Chính phủ cần minh bạch hóa quá trình tuyển dụng như đang nỗ lực triển khai. Nhưng có lẽ quan trọng hơn là phải xây dựng được đội ngũ cán bộ công chức với chế độ đãi ngộ thỏa đáng để họ có thể sống trong sạch và liêm chính bằng nghề của mình. 

2- Nhà nước cần tiếp tục hỗ trợ cho sự phát triển của các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp tư nhân. Sự phát triển sôi động các doanh nghiệp lấy tài năng, đạo đức của người tuyển dụng là tiêu chí hàng đầu sẽ  mở ra nhiều cơ hội việc làm tốt cho người trẻ mà không cần phải "chạy".

3- Truyền thông xã hội cần góp tay tổ chức các hoạt động, giới thiệu những tấm gương để giúp mọi người, nhất là các bạn hiểu đúng về một việc làm tốt. Tạo một dư luận xã hội về điều đúng để làm cũng là một thách thức không nhỏ đối với các đơn vị truyền thông.

4- Giáo dục của nhà trường và gia đình cần tập trung giúp trẻ có được sự tự tin vào năng lực của bản thân, giúp trẻ khám phá và sống với đam mê nhưng không phải để chỉ thỏa mãn những nhu cầu cá nhân mà quan trọng hơn là tạo ra những giá trị đích thực cho người khác, cộng đồng và xã hội. 

Như vậy trẻ sẽ được "lập trình" để không chỉ biết đâu là việc làm tốt mà còn có khả năng tạo ra thêm nhiều việc làm tốt cho người khác. Với đam mê, tài năng và những thái độ đúng đắn, trẻ có thể trở thành thành những lao động có thể làm xuất sắc những việc làm tốt.

Với những ai hoặc các thành viên trong gia đình đã có việc làm tốt mà không phải chạy cũng cần bình tĩnh để tránh những cuộc tranh luận vô ích.