Cuộc tấn công của Hamas từ Dải Gaza vào Israel ngày 7-10-2023 đã để lại vết thương sâu sắc cho Tel Aviv khi làm hơn 1.200 người thiệt mạng - giống như vụ khủng bố 11-9-2001 tại Mỹ.

Tuy nhiên, phản ứng quân sự của Israel trong hai năm qua đã cướp đi số sinh mạng gấp hơn 50 lần như vậy ở Gaza, khiến Tel Aviv ngày càng bị cô lập trên trường quốc tế thay vì nhận được sự ủng hộ.

Thảm họa nhân đạo và sự cô lập

Tại Gaza, cơ quan y tế địa phương cập nhật hơn 66.000 người đã chết, khoảng một nửa trong đó là phụ nữ và trẻ em.

Trong hai năm qua, gần như toàn bộ 2 triệu dân ở Gaza đã rời bỏ nhà cửa, không ít người phải sơ tán nhiều lần để tránh bom đạn. Ảnh vệ tinh cho thấy nhiều tòa nhà ở TP Gaza đã bị san phẳng.

Hồi tháng 8, Liên hợp quốc chính thức tuyên bố nạn đói đang diễn ra ở Dải Gaza, cáo buộc Israel "cản trở viện trợ một cách có hệ thống". Cứ ba người ở Gaza thì có một người phải nhịn ăn nhiều ngày liền. Đây là nơi đầu tiên ở Trung Đông xảy ra nạn đói.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu phủ nhận việc thực hiện "chính sách bỏ đói" Gaza. 

Tuy nhiên, sau chuyến đi tới khu vực tìm hiểu sự thật, các thượng nghị sĩ Mỹ Chris Van Hollen và Jeff Merkley tuyên bố họ đã đi đến kết luận rằng Israel đang thực hiện kế hoạch có hệ thống nhằm hủy diệt và thanh lọc sắc tộc tại Gaza, đồng thời cho rằng Washington đang tiếp tay cho điều đó.

Các nước khác trong khu vực cũng chịu tác động. Theo Diễn đàn Trung Đông (MEF), trong hai năm qua Israel đã tham chiến trên 7 mặt trận chống lại "một kẻ thù duy nhất" là liên minh khu vực Hồi giáo do Iran dẫn đầu nhằm phá hủy Nhà nước Israel. Các mặt trận bao gồm Gaza, Lebanon, Syria, Iraq, Yemen, Bờ Tây và Iran.

Tuy nhiên, Israel ngày càng bị cô lập. Ngay cả chuyến bay của Thủ tướng Netanyahu đến New York để dự khóa họp thường niên của Đại hội đồng Liên hợp quốc hồi tháng 9 cũng cho thấy cuộc chiến ở Gaza đã làm xói mòn vị thế của Israel.

Máy bay chở ông Netanyahu phải bay theo lộ trình vòng vèo, dường như để tránh các nước có thể thực thi lệnh bắt của Tòa án Hình sự quốc tế (ICC). Tháng 11-2024, ICC phát lệnh bắt ông Netanyahu với cáo buộc phạm tội ác chiến tranh.

Trong một dấu hiệu khác cho thấy khoảng cách ngày càng xa giữa Israel với các đồng minh truyền thống. Pháp, Anh, Canada, Úc, Bỉ và các nước khác đã tuyên bố công nhận Nhà nước Palestine.

Khi ông Netanyahu phát biểu tại Liên hợp quốc, hàng chục nhà ngoại giao đã rời khỏi hội trường để phản đối. Tuy vậy, ông vẫn tỏ ra thách thức: "Nếu các con tin không được thả, Israel sẽ săn lùng các người (Hamas) đến cùng".

Áp lực đàm phán

Về vấn đề con tin, phần lớn trong số 251 con tin bị Hamas bắt cóc ngày 7-10-2023 đã được thả hoặc trao trả thi thể trong các thỏa thuận ngừng bắn trước đây.

Tuy nhiên khoảng 20 người vẫn bị giam giữ trong điều kiện khắc nghiệt và khoảng 25 người khác được cho là đã chết nhưng thi thể chưa được trao trả cho gia đình.

Tuần trước ông Trump đã đăng tải hình ảnh người dân Israel tập trung biểu tình ở Tel Aviv để kêu gọi ký thỏa thuận trao đổi con tin. Ông không kèm theo bình luận nào, nhưng những hình ảnh đó dường như đã tự nói lên tất cả.

Hiện nay việc thách thức ông Trump - tức không chịu ký thỏa thuận chấm dứt cuộc chiến ở Gaza - dường như không phải là lựa chọn khả thi, ngay cả với ông Netanyahu.

Hamas cũng đang chịu áp lực phải chấm dứt cuộc chiến, nếu không Mỹ sẽ bật đèn xanh để Israel tiêu diệt lực lượng này.

Theo báo New York Times, nhiều người Palestine ở Gaza đang coi kế hoạch hòa bình của ông Trump là hy vọng tốt nhất sau hai năm sống trong cảnh thiếu thốn cùng cực và liên tục phải di dời.

Hamas và Israel đã bắt đầu các cuộc đàm phán gián tiếp tại Ai Cập hôm 6-10 và có thể sẽ kéo dài vài ngày. Các đàm phán nhằm hoàn tất thỏa thuận dựa trên kế hoạch hòa bình của ông Trump.

Hôm 5-10, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio nói cuộc chiến vẫn chưa kết thúc và vẫn còn nhiều việc phải làm, nhưng ông nhận định lần này có thể sẽ khác. "Điều mang lại hy vọng là ít nhất giờ đây đã có một khuôn khổ cho việc mọi chuyện có thể đi đến hồi kết ra sao" - ông nói.

Ngày 6-10, người phát ngôn Nhà Trắng Karoline Leavitt từ chối đưa ra thời hạn cho các cuộc đàm phán, nhưng cho biết "chính quyền ông Trump đang nỗ lực hết sức để thúc đẩy tiến trình nhanh nhất có thể".

Qatar: Israel lẽ ra phải ngừng bắn ở Gaza theo kế hoạch hòa bình của ông Trump

Trong bối cảnh chiến sự ở Gaza vẫn đang tiếp tục, Qatar kêu gọi Israel ngừng ngay các hoạt động quân sự theo kế hoạch hòa bình 20 điểm của ông Trump.