Ảnh trên (từ trái qua): Cảnh trong phim Hai Phượng; The Blind Side; ảnh dưới (từ trái qua): Three Billboards Outside Ebbing, Missouri và Hạnh phúc của mẹ Ảnh: IMdb - ĐPCC

Chủ đề người mẹ luôn được yêu thích bởi nó chạm vào tất cả mọi người, khi ta và mẹ từng là một phần cơ thể, máu thịt của nhau, gắn bó mật thiết trong 9 tháng 10 ngày và hơn thế nữa.

Sau tất cả, vẫn là tình yêu thương

Đã qua rồi thời phim ảnh, nghệ thuật chỉ nhắc đến tình mẫu tử bằng sự ca ngợi đơn thuần. Tình mẫu tử trong phim ảnh mang nhiều màu sắc. The Kids Are All Right (2010) hay The Blind Side (2009) tinh tế, xúc động. Lady Bird (2017) sống động, hài hước. Mamma Mia (2008) ngọt ngào tình thương và đầy mơ mộng.

Diễn viên chính Meryl Streep cũng là một trong những minh tinh đóng vai mẹ hay và đa dạng nhất trên màn ảnh.

Cảnh trong phim The Blind Side

Có lẽ có rất ít người trong đời chưa từng ghét, hoặc bất mãn với mẹ mình vì những sự gò ép với danh nghĩa "tình yêu thương".

Nhưng thật trớ trêu và đáng yêu, sau tất cả, thứ đọng lại khi ta nghĩ về mẹ vẫn là tình yêu thương. Ta có thể bất mãn với mẹ, nhưng cùng lúc ta sẵn sàng sống chết với bất cứ ai xúc phạm bà.

Ở một thái cực khác, Kill Bill (2003 và 2004) đầy bạo lực khiến người ta ngưỡng mộ và cũng khiếp sợ khi kể về bà mẹ đi báo thù vì mất gia đình và con gái.

Three Billboards Outside Ebbing, Missouri (2017) cũng kể về một bà mẹ báo thù, lại đau buồn và dữ dội theo cách khác.

Cảnh trong phim Three Billboards Outside Ebbing, Missouri

Đẩy mức độ bi kịch và kinh dị lên cao hơn nữa, Beloved (1997) là cuộc đời bà mẹ cựu nô lệ khốn khổ, bi thương với con gái trở về từ cõi chết. The Joy Luck Club (Phúc Lạc Hội, 1993) là câu chuyện 4 người mẹ và 4 con gái người Hoa thấm đẫm thăng trầm lịch sử.

Không ngẫu nhiên người viết bài này nhắc đến từ "lịch sử". Vì chỉ cần nhìn vào mối quan hệ với mẹ, mỗi người có thể viết ra lịch sử của chính mình. Nhìn vào cách cư xử với mẹ, nhìn vào niềm tin của mẹ đặt nơi ta, mỗi người có thể tự biết mình trưởng thành đến mức nào.

Điện ảnh Việt kể về người mẹ như thế nào?

Không nhiều phim Việt lấy trọng tâm là mối quan hệ mẹ con, nhưng cách mô tả về người mẹ thường khá trau chuốt, đầu tư. Hơn nữa, phim Việt cũng luôn nhấn mạnh mối quan hệ với người mẹ cực kỳ quan trọng trong việc hình thành tính cách đứa con.

Cảnh trong phim Hai Phượng

Hai Phượng (2019) mang chút màu sắc Kill Bill nhưng có mức độ bạo lực thấp hơn nhiều, các cảnh tương tác mẹ con tăng lên và khiến khán giả yêu mến phim hơn.

Chàng vợ của em (2018) không tập trung vào người mẹ, nhưng cũng cho thấy chính sự xa cách và phụ thuộc về tiền bạc của bà khiến con gái trở nên độc lập, mạnh mẽ, dè chừng trước tình yêu và tình thân.

Nắng cả 1 và 2 (2016, 2017) đều khắc họa tình mẫu tử rõ nét, nhưng diễn xuất chưa tốt. Trong Song lang (2018), dù bóng dáng người mẹ chỉ phảng phất, ảnh hưởng của bà vẫn in hằn lên cuộc đời con trai.

Cô Ba Sài Gòn (2017) cũng gần giống Song lang, mẹ truyền niềm đam mê nghề nghiệp cho con, nhưng cách thể hiện thiên về hình thức.

Trong bộ phim gây tranh cãi Vợ ba (2018), vai trò làm mẹ được nhìn dưới một ánh sáng khác: hủ tục phong kiến nặng nề bó buộc người phụ nữ, trói chặt họ ở địa vị thấp hèn, chỉ tồn tại để sinh con nối dõi cho dòng họ nhà chồng. Việc sinh đứa con ra đời chưa chắc đã là niềm vui.

Lật mặt: Nhà có khách (2019) dù chất lượng không cao nhưng cũng là một trong số ít phim đẩy người mẹ già lên vị trí trung tâm, có tác động đến toàn bộ câu chuyện. Hạnh phúc của mẹ (2019) nỗ lực khai thác cuộc sống của người mẹ đơn thân.

Cảnh trong phim Hạnh phúc của mẹ

Trong phim sắp ra mắt Thưa mẹ con đi, tình mẫu tử là một trong những mạch chính của phim với các cảnh tâm sự giữa mẹ và con trai. Những kỳ vọng nặng nề trộn lẫn tình yêu thương được mô tả khá tinh tế.

Nhìn chung, người mẹ và tình mẫu tử vẫn là chủ đề được phim Việt ưu ái. Mặc dù vậy, điện ảnh Việt vẫn thiếu những câu chuyện nhỏ nhắn, tinh tế và cũng thật sắc sảo về tình mẹ, chạm đến tận cùng cảm xúc người xem.

Khi ta thành thật 'Thưa mẹ con đi'

TTO - Một cuộc trò chuyện, không phải về bộ phim, mà về những vấn đề mà cộng đồng LGBT ở Việt Nam hiện tại, ứng xử sai đúng, khoảng cách của sự chấp nhận giữa gia đình và xã hội, họ có tổn thương không?