Tư liệu lịch sử đáng nhớ trong "Tuần lễ vàng"

Ngày 2-9-1945 cùng với ngày khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng Hoà cũng là ngày mà Nhà nước mới khai sinh cùng toàn dân phải đối diện với khó khăn đến từng chân tơ kẽ tóc.

"Kho bạc trống rỗng, thuế chưa thu được, Ngân hàng Đông Dương nằm trong tay tư bản Pháp. Theo báo cáo của Bộ Tài chính: Tiền mặt ở Ngân khố Trung Ương lúc bấy giờ chỉ có 1.250.000 đồng, trong đó có 580.000 đồng bằng hào nát mà số nợ lại lên tới hơn 564.000.000 đồng.

Trong bối cảnh đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chủ trương tổ chức "Tuần Lễ Vàng" động viên nhân dân tình nguyện ủng hộ xây dựng "Quỹ Độc Lập".

"Tuần Lễ Vàng" đã thu được nhiều kết quả to lớn. Chỉ trong 1 tuần, từ ngày 17 đến 24-9-1945, hưởng ứng lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng bào cả nước đã ủng hộ cho "Quỹ Độc Lập" khá nhiều vàng, bạc, tiền Đông Dương.

Ở nơi cực Bắc của Tổ quốc, Vua Mèo Vương Chí Xình (Đồng Văn, Hà Giang) đã ủng hộ 9 cân vàng và 2,2 triệu đồng bạc trắng.

Tại cố đô Huế, Nam Phương Hoàng Hậu - vợ của cựu hoàng Bảo Đại (khi đó là cố vấn Vĩnh Thuỵ) đã ủng hộ hàng chục chiếc nhẫn, hoa tai, vòng vàng quý, nêu gương cho nhân dân Huế ủng hộ 420 lạng vàng.

Bà Thềm - Công chúa Chăm (Ninh Thuận) ủng hộ 1 mũ, 1 quả na, 1 quả khế, 1 nải chuối tất cả đều bằng vàng và cả chiếc mục vàng của dòng họ vua Chăm...

Có thể nói, thông qua tuyên truyền, "Tuần lễ Vàng" đã nhận được sự ủng hộ sôi nổi trên cả ba miền Bắc, Trung, Nam. Không chỉ có người giàu mà gần như mỗi gia đình dù ít, dù nhiều cũng tham gia ủng hộ xây dựng "Quỹ Độc Lập", người đôi bông tai, nhà 1 - 2 con bò…

Cụ bà Nguyễn Thị Vượng 83 tuổi (Vân Từ, Phú Xuyên, Hà Nội) vẫn nhớ như in không khí sôi nổi những ngày giữa tháng 9-1945 khi mẹ và bà nội mình đã ủng hộ đôi bông tai và hai chiếc vòng vàng "hồi môn" cho chính quyền cách mạng.

Kết quả là "chỉ trong một thời gian ngắn, nhân dân cả nước đã quyên góp được 20 triệu tiền đồng và 370 kilôgam vàng".

Theo nhiều nhà nghiên cứu, giá vàng khi đó là 400 đồng/ lạng thì số tiền 20 triệu đồng tương đương 50.000 lượng (khoảng 1.923 kg), tổng cộng được 2.293 kg hoặc 59.618 lượng, (theo thời giá hiện nay tương đương 2.072,3 tỉ đồng).

Phong trào "Tuần Lễ Vàng" ghi nhận sự tham gia tích cực của nhiều nhà tư sản yêu nước.

Trong đó, đáng ghi nhận là gia đình ông Trịnh Văn Bô và bà Hoàng Thị Minh Hồ ở Hà Nội đã ủng hộ 500 lượng vàng và vận động quyên góp được 4.000 lượng vàng… Điều đặc biệt là trước Cách mạng Tháng Tám, theo lời kêu gọi của Việt Minh, ông bà Bô đã ủng hộ 50.000 đồng Đông Dương (tương đương 125 lượng vàng) và may hàng chục bộ quần áo complê cho cán bộ mặc trong ngày Quốc khánh 2-9-1945.