Chiều 14-12, Quốc hội Hàn Quốc đã thông qua kiến nghị luận tội Tổng thống Yoon Suk Yeol liên quan đến lệnh thiết quân luật hôm 3-12.

Quyền hạn tổng thống của ông Yoon sẽ bị đình chỉ nhưng ông vẫn tại vị và được giữ nguyên quyền miễn trừ với hầu hết các cáo buộc, ngoại trừ tội nổi loạn hoặc phản quốc.

Thủ tướng Han Duck Soo sẽ trở thành tổng thống tạm quyền.

Tổng thống Yoon sẽ tự đại diện cho chính mình?

Tòa án Hiến pháp Hàn Quốc có 180 ngày để quyết định có nên phế truất hay bác bỏ việc luận tội và phục chức cho Tổng thống Yoon. Nếu tòa phế truất hoặc ông Yoon quyết định từ chức, một cuộc bầu cử tổng thống phải được tổ chức trong vòng 60 ngày.

Tòa án có thể tổ chức điều trần bất cứ lúc nào sau khi nhận được nghị quyết luận tội của Quốc hội.

Nghị sĩ Đảng Dân chủ đối lập Jung Chung Rae - người đứng đầu Ủy ban Lập pháp và Tư pháp của Quốc hội - sẽ dẫn đầu vụ việc bãi nhiệm Tổng thống Yoon.

Chưa có thông tin về nhóm pháp lý của ông Yoon. Tuy nhiên có nhiều phán đoán cho rằng vì từng là công tố viên, ông có thể nhờ cậy đến các đồng nghiệp cũ hoặc thậm chí tự đại diện cho chính mình.

Trở ngại của tòa

Theo Hiến pháp Hàn Quốc, cần ít nhất 6/9 thẩm phán của Tòa án Hiến pháp đồng ý để phế truất một tổng thống bị luận tội.

Tuy nhiên hiện tại 3 thẩm phán đã nghỉ hưu vào tháng 10 và Quốc hội vẫn chưa phê duyệt người kế nhiệm họ. Do đó tất cả 6 thẩm phán đương nhiệm phải cùng nhất trí để phế truất ông Yoon.

Quốc hội dự kiến sẽ bổ nhiệm các vị trí thẩm phán còn khuyết trước cuối năm nay.

Đảng Dân chủ đối lập chính, chiếm đa số trong Quốc hội, đang tìm cách lấp đầy các vị trí khuyết. Quyền tổng thống Han Duck Soo được cho là sẽ không cản trở các đề cử từ phe đối lập.

Điều gì sẽ diễn ra tại tòa?

Vào năm 2017, Tòa án Hiến pháp đã mất 3 tháng để ra quyết định phế truất Tổng thống Park Geun Hye.

Hai thẩm phán hiện tại sẽ kết thúc nhiệm kỳ vào tháng 4-2025. Các chuyên gia pháp lý dự đoán tòa sẽ cố gắng ra phán quyết trước thời điểm này để giảm thiếu sự bất ổn.

Các học giả cho rằng trước đây các thẩm phán Tòa án Hiến pháp không bỏ phiếu theo khuynh hướng chính trị mà dựa trên cách diễn giải của họ với hiến pháp.

Những nỗ lực nhằm tập hợp sự ủng hộ với ông Yoon được đánh giá sẽ không ảnh hưởng đến phán quyết của tòa, giống như trong vụ bà Park Geun Hye. Khi đó, dù phe bảo thủ tổ chức các cuộc biểu tình lớn để bảo vệ bà, tòa vẫn nhất trí về việc phế truất, trong đó có cả thẩm phán được coi là bảo thủ và cả những người được chính bà Park bổ nhiệm.

Ông Yoon cũng phải đối mặt với các cuộc điều tra hình sự liên quan đến lệnh thiết quân luật ngày 3-12. Nếu bị buộc tội, ông có thể yêu cầu Tòa án Hiến pháp hoãn thời hạn 180 ngày đối với phán quyết luận tội. Tòa án đã bác bỏ yêu cầu tương tự trong vụ việc của bà Park.

Từng có tiền lệ vào năm 2004, Tòa án Hiến pháp từng ngăn luận tội tổng thống khi đó là Roh Moo Hyun, người đã bị Quốc hội bãi nhiệm với cáo buộc vi phạm luật bầu cử và không đủ năng lực. Tòa án sau đó đã phục chức cho ông.

Quốc hội Hàn Quốc thông qua kiến nghị luận tội Tổng thống Yoon Suk Yeol

Ngày 14-12, Quốc hội Hàn Quốc đã thông qua kiến nghị luận tội Tổng thống Yoon Suk Yeol liên quan đến tuyên bố thiết quân luật hôm 3-12.