Người biểu tình ủng hộ bà Park Geun Hye trước tòa án ở Seoul ngày 6-4 - Ảnh: REUTERS

Tại phiên xét xử được truyền hình trực tiếp ngày 6-4, Tòa án trung tâm Seoul tuyên nữ tổng thống đầu tiên của Hàn Quốc mức án 24 năm tù và bồi thường 18 tỉ won, khoảng 16,6 triệu USD, cho các tội danh hối lộ, cưỡng ép và lạm dụng quyền lực. 

Bà Park không có mặt tại tòa cũng như các phiên tòa kể từ cuối năm ngoái để phản đối việc kéo dài thời gian giam giữ bà, theo Yonhap.

"Án tử hình"

"Bị cáo đã lạm quyền tổng thống được người dân ủy thác và kết quả là gây hỗn loạn nghiêm trọng đối với trật tự các vấn đề quốc gia và dẫn đến việc luận tội tổng thống, điều chưa từng có" - thẩm phán Kim Se Yoon tuyên bố. 

Theo tòa án, cựu tổng thống Park không thể hiện sự hối lỗi mà thay vào đó là đổ lỗi cho bạn thân Choi Soon Sil và các phụ tá. "Chúng tôi không thể không buộc bà ấy chịu trách nhiệm" - thẩm phán Kim nói.

Đến nay, cựu tổng thống Hàn Quốc vẫn khẳng định mình vô tội. Bà sẽ có một tuần để kháng cáo. "Chúng tôi đã cố gắng hết sức nhưng tiếc là kết quả rất tệ" - luật sư của bà Park nói, khẳng định sẽ bàn với bà về việc kháng cáo để "sự thật có ngày được phơi bày".

"Bà ấy coi như nhận một mức án tử hình. Ở tuổi đó, bà ấy chắc sẽ chết trong tù. Đúng là một câu chuyện buồn" - báo Guardian dẫn lời ông Alex Fisherman, một người biểu tình ủng hộ bà Park ở Seoul ngày 6-4. 

Khoảng 1.000 người tụ tập trước tòa án giương quốc kỳ và đòi chấm dứt "trả thù chính trị" đối với bà.

Các đảng phái đưa ra nhiều phản ứng về mức án của bà Park. Đảng Dân chủ cầm quyền cho rằng bản án thể hiện ý chí của người dân và chỉ trích thái độ của cựu tổng thống khi không xuất hiện trước tòa. Trong khi đó Đảng Hàn Quốc tự do của bà Park chỉ trích việc tường thuật trực tiếp phiên tòa như một chương trình giải trí.

Bà Park, 66 tuổi, bị lật đổ hồi tháng 3-2017, trở thành tổng thống dân bầu đầu tiên bị phế truất, sau các cuộc biểu tình nến rầm rộ kéo dài hàng tuần liền buộc quốc hội và Tòa án hiến pháp quyết định luận tội bà. Bà bị giam trong suốt một năm qua.

Quyền lực tổng thống

Bà Park là tổng thống gần nhất vướng bê bối. Gần đây nhất, người tiền nhiệm của bà, ông Lee Myung Bak (nắm quyền từ năm 2008-2013) cũng bị bắt liên quan đến hàng loạt cáo buộc hối lộ, lạm quyền, biển thủ, trốn thuế hàng triệu USD. 

Trước đó, cựu tổng thống Roh Moo Hyun (nắm quyền từ 2003-2008) tự tử trong quá trình bị điều tra tham nhũng. Xa hơn, hai nhà lãnh đạo Chun Doo Hwan và Roh Tae Woo bị kết án năm 1996 cho các tội tham nhũng, phản quốc nhưng chỉ chịu án vài năm tù.

Các bê bối tham nhũng liên quan đến các đời tổng thống liên tiếp làm gia tăng kêu gọi cải tổ hiến pháp và chế độ tổng thống.

"Chế độ tổng thống như hoàng đế không nên tiếp diễn. Chúng ta phải xây dựng một nền dân chủ chân thật thông qua việc quyết tâm cải cách chế độ tổng thống" - tuyên bố của Đảng Bareunmirae, một đảng đối lập nhỏ, nhấn mạnh.

Khảo sát gần đây cũng cho thấy phần lớn người dân Hàn Quốc muốn các cải cách theo hướng giảm bớt tập trung quyền lực vào tay tổng thống, vốn được phép can thiệp vào hầu như mọi sự bổ nhiệm các vị trí trong chính phủ và các quyết định chính sách. 

"Một tổng thống bổ nhiệm đến 7.000 người trong suốt nhiệm kỳ năm năm. Không ai có thể nhớ nổi 7.000 người chứ chưa nói đến giao việc cho họ" - nhà phân tích chính trị Yoo Yong Wha nhận định.

"Chúng ta chưa từng có cơ hội để suy nghĩ và đặt câu hỏi về quyền lực tổng thống" - nhà bình luận Yu Chang Seon nói, cho rằng việc thiếu cơ chế kiểm soát đã tạo khoảng trống để tổng thống và các phụ tá lạm quyền.