Từ đó dẫn đến mức tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc có khoảng cách nhất định với tiền lương thực tế. Câu chuyện thu nhập cao nhưng đóng ít dẫn tới về hưu "lương không đủ sống" vẫn diễn ra.

Dưới đây là ý kiến của ông Bùi Sỹ Lợi - nguyên phó chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội - về dự thảo sửa Luật BHXH đang lấy ý kiến, Bộ LĐ-TB&XH đề ra hai phương án tiền lương làm căn cứ đóng BHXH.

Tôi cho rằng cần xem xét lại và cả phương án này đều không khả thi cũng như chưa tuân thủ nghị quyết của trung ương cũng như Bộ luật lao động. Tại sao phải đưa ra hai phương án như vậy. Ở đây, căn cứ tiền lương đóng BHXH phải dựa trên tổng thu nhập về tiền lương và không được thấp hơn 70% tổng thu nhập tiền lương.

Nghị quyết 27 của trung ương về cải cách tiền lương cũng chỉ rất rõ trong kết cấu tiền lương của cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang thì 70% là tiền lương, 30% là các phụ cấp có tính chất tiền lương. Vậy căn cứ đóng BHXH của cán bộ, công chức, viên chức là 100% tiền lương đó, trừ quỹ thưởng.

Đối với khu vực có quan hệ lao động, Bộ luật lao động quy định tiền lương tối thiểu theo bốn vùng và được công bố hằng năm, thực hiện công bố vào 1-1 của năm sau. Tiền lương này phải đảm bảo được mức sống tổi thiểu của người lao động và gia đình. Mức điều chỉnh sẽ căn cứ vào tình hình tăng trưởng kinh tế, năng suất lao động, tốc độ tăng CPI cũng như cung cầu quan hệ lao động trên thị trường.

Vì lẽ đó, tiền lương làm căn cứ đóng BHXH của khu vực có quan hệ lao động ít nhất phải bằng tiền lương tối thiểu vùng, cộng thêm các khoản phụ cấp có tính chất tiền lương (gồm các khoản phụ cấp hạch toán vào giá thành sản phẩm chứ không phải các khoản phụ cấp khác).

Từ đó, tôi đề nghị đối với khu vực công thì cần nêu rõ tiền lương làm căn cứ đóng BHXH là toàn bộ tiền lương và các khoản phụ cấp có tính chất tiền lương. Với khu vực có quan hệ lao động thì tiền lương làm căn cứ đóng BHXH là tiền lương tối thiểu vùng cộng với các khoản phụ cấp có tính chất tiền lương mà thanh toán vào giá thành sản phẩm, không gồm các phụ cấp khác mà không kết cấu trong giá thành sản phẩm.

Với doanh nghiệp có quan hệ lao động, nếu người lao động không có nhu cầu đóng BHXH theo tổng thu nhập về tài khoản thì có thể xem xét mức đóng nhưng không thấp hơn 70% tổng thu nhập thực lĩnh để đảm bảo lương hưu đủ sống khi về già.

Còn ở khu vực lao động tham gia BHXH tự nguyện cũng cần tính toán ở mức nào đó để đảm bảo nhu cầu sống tối thiểu của người lao động. Người ta đóng hơn 22% đó tùy theo thu nhập, điều kiện nhưng thấp nhất cũng phải bằng mức tối thiểu là chuẩn nghèo ở nông thôn (1,5 triệu đồng). Song cũng nên khuyến khích đóng cao hơn để thu nhập về hưu cao hơn.

Tóm lại, không nên đưa hai phương án mà nên xây dựng một phương án có tính chất nguyên tắc, đảm bảo tinh thần các nghị quyết của trung ương và tuân thủ Bộ luật lao động.

Số báo tới, Tuổi Trẻ giới thiệu ý kiến tính lương đóng BHXH thế nào là hợp lý, mời bạn đọc đón xem.

Đề xuất trình Chính phủ giảm năm đóng bảo hiểm xã hội để hưởng lương hưu

Dự thảo tờ trình Luật bảo hiểm xã hội sửa đổi hướng tới giảm số năm đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu từ 20 năm xuống 15 năm để nhiều người lao động được hưởng lương hưu hơn.